ΤΣΕ ΓΚΕΒΑΡΑ ΚΑΙ ΧΟΥΑΝ ΠΕΡΟΝ, ΒΙΟΙ ΑΝΤΙΘΕΤΟΙ

Γράφει ο Γιάννης Αγγέλου

“Ο Περονισμός σαν ένα Εθνικό, Λαϊκό και Επαναστατικό Κίνημα από την παράδοση και τους αγώνες του, αποδίδει τιμή στον ιδεαλιστή, στον επαναστάτη, στον κομαντάντε Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, Αργεντινό, αντάρτη που έπεσε νεκρός κατά τη διάρκεια μιας πολεμικής επιχείρησης για τον θρίαμβο των Εθνικών Επαναστάσεων στην Λατινική Αμερική.” Χουάν Νομίνγκο Περόν. Εν Εξορία, Μαδρίτη, 24/10/1967”

Ελάχιστες είναι οι πληροφορίες γύρω από τις σχέσεις και τις απόψεις αυτών τον δύο ποιο διάσημων Αργεντίνων ανδρών (που δεν είναι ποδοσφαιριστές) και μόνο αυτό το γεγονός προκαλεί περιέργεια. Σύμφωνα με την αριστερή παραφιλολογία ο Τσε απεχθανόταν τον λαϊκιστή και φασίστα Περόν και αναφέρονται γενικά και αόριστα ότι συμμετείχε στις αντιπερονικές διαδηλώσεις το 1952. Δεν υπάρχει καμία απόδειξη για κάτι τέτοιο και όλοι όσοι έχουν διαβάσει για τη ζωή του Τσε παρατηρούν κάτι πάρα πολύ περίεργο. 

Μέχρι την στιγμή που ο Τσε έφυγε από την Αργεντινή έδειχνε να έχει μια εντυπωσιακή αδιαφορία για την πολιτική ζωή της χώρας του και όπως γράφει σε μια από τις δεκάδες βιογραφίες o Τζον Λι Άντερσον πως είναι ακόμα ποιο εντυπωσιακό ότι αποφεύγει να κάνει κριτική στον εθνικιστή Περόν. Προσωπικά πιστεύω και θα το αναλύσω παρακάτω ότι αν όντως έλαβε μέρος σε συγκρούσεις του δρόμου το 1952 ο Τσε τότε ήταν σίγουρα στη πλευρά των Περονικών πολιτοφυλακών που είχαν σχηματίσει τα Περονικά συνδικάτα υπό την αιγίδα του CGT και όχι με τους αστούς αντιπερονιστές που οργανώνονταν απευθείας από την Αμερικανική πρεσβεία!

Ο Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Λιντς, γνωστός απλά ως Τσε γεννήθηκε στις 14 Ιουν 1928 από “Κουβανούς” (με Ιρλανδική, Βασκική και προφανώς Ινδιάνικη καταγωγής) γονείς με μεγάλη οικονομική άνεση, ένθερμοι υποστηρικτές των Μαρξιστικών ιδεών και έλαβε άρτια μόρφωση σε ένα ευκατάστατο περιβάλλον, με μια βιβλιοθήκη που ξεπερνούσε τα 3000 βιβλία και ενθαρρυμένος από μικρός για να γίνει διανοούμενος.

Ο Χουάν Ντομίνγκο Περόν γεννήθηκε στις 8 Οκτ. 1895 σε μια φτωχική οικογένεια (Ισπανικής, Ιταλικής, Σκωτσέζικης και Ινδιάνικης καταγωγής) και αν δεν επενέβαινε η Ιταλίδα γιαγιά του να τον στείλει στα 9 του εσώκλειστο σε Καθολικό σχολείο και στα 14 δεν κέρδιζε υποτροφία στο Εθνικό Στρατιωτικό Κολέγιο το ποιο πιθανόν να κατέληγε να εργάζεται στο ράντσο με τα πρόβατα του πατέρα του.

Το ειρωνικό της όλης υπόθεσής είναι ότι ο ευκατάστατος αστός, μετεβλήθη σε Μαρξιστή επαναστάτη και εμπορικό σύμβολο της “ταξικής πάλης” και ο δεύτερος αναδείχθηκε σε  εθνικιστή επαναστάτη και μεταμορφωτή της Αργεντινής.

Όταν ο Περόν εκλέχτηκε στα ηνία της χώρας το 1946, με την αμέριστη στήριξη των λαϊκών τάξεων, απέναντι στην ανίερη συμμαχία της Δημοκρατικής Ένωσης – Unión Democrática (όλα τα υπόλοιπα κόμματα, από τη δεξιά μέχρι το κομμουνιστικό κόμμα) που ενορχήστρωσε ο Αμερικανός πρέσβης και μεγαλοκτηματίας Σπρούιλ Μπρέηντεν, ο Τσε έκλεινε τα 18 του χρόνια. Η οικογένεια του Τσε ήταν βαθιά αντιπερονική για δυο λόγους, ο πρώτος ήταν ότι θίγονταν τα συμφέροντα της μεγαλοαστικής τάξης τους και ο δεύτερος ότι ήταν η Περονική επανάσταση ήταν ξεκάθαρα αντιμαρξιστική και καταδίκαζε τον  κομμουνισμό και τις αριστερίστικες παραφυάδες του και εκκαθάρισε την παιδεία από τον Μαρξιστικό βάκιλο.

Βέβαια η αλήθεια είναι ότι άλλο πράγμα να αγορεύεις εκ του ασφαλούς για “εργατικό κίνημα”, “εργατική συνείδηση”, “ταξικό πόλεμο”, “δικτατορία του προλεταριάτου” και άλλο να βλέπεις την αμόρφωτη πλέμπα των πεόνων και των εργατών να έρχονται στα όμορφα προάστια σου και να απαιτούν αυξήσεις, εργατικά δικαιώματα, μόρφωση και ίσες ευκαιρίες με τα δικά σου παιδιά! Ε κάπου εκεί δηλώνεις απλά “αριστερός” (ότι και αν σημαίνει αυτό για σένα), καταγγέλεις τους φασίστες ως “λαϊκιστές” που “ποδηγετούν το ταξικό κίνημα” και έχεις ταυτόχρονα και τη συνείδηση σου καθαρή και την τσέπη σου γεμάτη.

Όμως ο Τζον Λι Άντερσον (John Lee Anderson – Che Guevara A revolutionary life) σε μια σύντομη περιγραφή στη σελίδα 54 τολμά να αναφέρει κάτι που οι υπόλοιποι βιογράφοι εκτός Αργεντινής δεν ανακάλυψαν (ή απλά δεν ανέφεραν), ότι δηλαδή ο Τσε ήταν μέλος της Περονικής Νεολαίας, χωρίς να αναφέρει από πότε και για πόσο διάστημα, λέγοντας απλά ότι ήταν πια μεγάλος για να του γίνει πλύση εγκεφάλου από τους Περονιστές και πως ο ίδιος ο Τσε είχε δικαιολογηθεί αργότερα ότι εντάχθηκε στη Juventud Peronista για να χρησιμοποιήσει τις εκτεταμένες βιβλιοθήκες της Περονικής νεολαίας. Προφανώς θα είχε τελειώσει τα βιβλία της οικογενειακής βιβλιοθήκης, του ιδιωτικού σχολείου του καθώς και του πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες στο οποίο σπούδαζε ιατρική από το 1948!

Ο ξάδερφος του, Μάριο Σεράβια (Mario Saravia), θυμόταν ότι στις εκλογές του 1951 ο Τσε έκανε προπαγάνδα για ψήφο στον Περόν γιατί οι αντικαπιταλιστικές πολιτικές του ευνοούν την εργατική τάξη. Μετά από συμβουλή της φίλης του Τατιάνα Κιρόγα (Tatianna Quiroga) είχε γράψει και στην Εβίτα Περόν ζητώντας της ένα τζιπ για να γυρίσει την Λατινική Αμερική, χωρίς φυσικά να λάβει ποτέ απάντηση και έτσι πήρε την μοτοσυκλέτα του και ξεκίνησε για να γράψει τα “Ημερολόγια της μοτοσυκλέτας” (θα μπορούσε να είναι τα “Ημερολόγια του τζιπ”). 

Το ίδρυμα της Εβίτα Περόν αποσκοπούσε στο να βελτιώσει την ζωή και τη μόρφωση- του λαού με σχολεία, σπίτια, κλινικές, υποτροφίες, ραπτομηχανές, κτλ και έχει αφήσει ιστορία με το κοινωνικό του έργο (είναι ένας από τους λόγους που οι Αργεντίνοι την θεωρούν αγία) και όχι για να δωρίζει τζιπάκια για ταξίδια κακομαθημένων αστών. 

Ο Περόν επενέβη μάλιστα το 1954 για να απελευθερωθεί ο Τσε και να φυγαδευτεί στο Μεξικό από τη Γουατεμάλα όταν και κατά την διάρκεια της παραμονής του εκεί έγινε το Αμερικανοκίνητο πραξικόπημα εναντίον του εκλεγμένου πρόεδρου, Γιάκομπο Αρμπένζ (Jacobo Árbenz Guzmán) και συμμάχου του Περόν ο οποίος στήριζε τις φιλολαϊκές μεταρρυθμίσεις του Αρμπένζ που εξόργισαν τους μεγαλοκτηματίες και τους Αμερικανούς.

Τον Σεπτέμβριο του 1955, όταν ο Περόν ανατράπηκε από ένα αμερικανοκίνητο πραξικόπημα, ο «Τσε» γράφει στον πατέρα του: «Ομολογώ με όλη την ειλικρίνεια ότι η πτώση του Περόν με πίκρανε βαθιά. Η Αργεντινή ήταν ο ιππότης όλων εκείνων που πίστευαν ότι ο εχθρός βρίσκεται στον Βορρά», υπονοώντας την Αμερική. Είναι η εποχή που τόσο ο Τσε όσο και ο Φιντέλ ασπάστηκαν το σύνθημα των Περονιστών, “Πατρίδα ή Θάνατος” (Patria o Muerte) δηλώνοντας πως «Ο αντικειμενικός σκοπός των Κουβανών δεν είναι άλλος από την απελευθέρωση των λαών της Λατινικής Αμερικής»

Στο βιβλίο του Ρικάρντο Ρόχο, Ο φίλος μου ο Τσε (Ricardo Rojo, My Friend Che), αναφέρεται: «Ήδη από το 1961(ή απο το 1959), υπήρχαν ανεπίσημες επαφές μεταξυ του Τσε και του Άνχελ Μπορλένχι (Angel Borlenghi) [συνδικαλιστής του CGT, πρώην Σοσιαλιστής και νυν Περονιστής, πρώην Υπουργού Εσωτερικών και Δικαιοσύνης 1946-1955] που ήταν ο «νούμερο δύο» στην κυβέρνηση του Χουάν Περόν στην Αργεντινή. Ο Τσε είπε στον Μπορλένχι  «Ο Περόν αποτέλεσε την πιο εξελιγμένη έκφραση της πολιτικής και οικονομικής μεταρρύθμισης στην Αργεντινή. Να σκεφτείτε όμως, πως αν ο Περόν είχε επιχειρήσει μια ποιο βαθιά ανατροπή των παραδοσιακών οικονομικών δυνάμεων, οι καινούργιες δεν θα ήταν σε θέση να βάλουν τέλος στην διακυβέρνηση του, όπως και τελικά έγινε» και κάτω από την επίβλεψη του Τσε καθιερώθηκε η επαφή μεταξύ της Κουβανικής Επανάστασης και του επαναστατικού Περονικού Κινήματος (παράνομου πλέον στην Αργεντινή) εκπαιδεύοντας και εξοπλίζοντας Περονιστές αντάρτες.

Ο Τσε έλαβε γράμμα από τον ίδιο τον Περόν το 1959, στο οποίο εκφραζόταν ο θαυμασμός του προς τον Κάστρο και την Κουβανική Επανάσταση και ήταν ο Τσε που είχε θέσει το θέμα στον Κάστρο να προσκαλέσουν τον εξόριστο Περόν για να εγκατασταθεί στην Αβάνα (ζούσε εξόριστος στη Φρανκική Ισπανία) αυτό το ανέφερε ο Περονιστής δημοσιογράφος Χόρχε Μασέτι (Jorge Masseti) ο οποίος πήγε στη Σιέρα Μαέστρα το 1958, έγινε στενός φίλος με τον Τσε, εκπαιδεύτηκε στον ανταρτοπόλεμο και σκοτώθηκε το 1964 σε μια ανταρτική επιχείρηση στην Αργεντινή. Η Χίλντα (Hilda Gaeda), η πρώτη σύζυγος του Τσε Γκεβάρα, έγραψε πως σύμφωνα με τον Ερνέστο Γκεβάρα η πτώση του Περόν ήταν μια βαριά απώλεια. “Ο Τσε και ο Μασέτι κατηγορούσαν για αυτήν την πτώση του Περόν, τους Βόρειο-Αμερικανούς ιμπεριαλιστές».

Ο εξόριστος Περόν το 1958 χαιρέτισε ανοιχτά την Κουβανική επανάσταση αποκαλώντας την μεγάλη και λαμπερή που φωτίζει τον δρόμο των λαών, δεν ήταν όμως και τόσο σίγουρος μετά το 1962 και τη μεταστροφή του Κάστρο σε “κομμουνιστή” και ανδρείκελο της Μόσχας. 

Ο ίδιος ο Τσε προτίμησε την εξορία και το ρόλο του περιπλανώμενου επαναστάτη από το ρόλο του υποτακτικού της Μόσχας. Ο Περόν πάντως έκανε ένα μυστικό ταξίδι στην Αβάνα το 1968 μετά από παρότρυνση και μεσολάβηση του πάτερ Κάρλος Μούχικα υποστηρικτή και μέντορα των Μοντονέρος, (σκληροπυρηνικών Περονιστών) και συνάντησε κρυφά τον Κάστρο αλλά επέστρεψε στη συνέχεια και πάλι στην Ισπανία. Δεν ξέρουμε τι ειπώθηκε μεταξύ τους αλλά η Περονική Αργεντινή ήταν το μόνο μη-κομμουνιστικό κράτος που στήριξε την Κούβα στέλνοντας ανθρωπιστική βοήθεια στις αρχές του 1974, λίγο μετά την επάνοδο του Περόν στην εξουσία. Ο Φιντέλ Κάστρο κήρυξε τριήμερο πένθος στην Κούβα για τον θάνατο του Περόν την 1η Ιουλίου 1974 χαρακτηρίζοντας τον “τεράστια απώλεια για ολόκληρη την Λατινική Αμερική”. Σε συνέντευξη του λίγο πριν το θάνατο του ο Περόν είπε χαρακτηριστικά πως ο Φιντέλ Κάστρο (γνωστός θαυμαστής του ιδρυτή της Ισπανικής Φάλαγγας Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα) “ήταν τόσο κομμουνιστής όσο και ο ίδιος ”! 

*Οι σχέσεις αυτών των ανδρών και η μίξη τόσο αντίπαλων (θεωρητικά) ιδεολογιών δεν γίνονται εύκολα κατανοητές και αντιληπτές από εμάς τους Ευρωπαίους γιατί αγνοούμε ότι ο Λατινοαμερικάνικος εθνικισμός, από την εποχή του Σιμόν Ντε Μπολίβαρ, θεωρεί την Λατινική Αμερική ως ενιαίο φυλετικό και πολιτιστικό χώρο.