Εἰς μνήμην Παύλου Μελᾶ - Α Θ Α Ν Α Τ Ο Σ !

φωτό

 «Σε κλαίει ο λαός. Πάντα χλωρό να σειέται το χορτάρι

Στον τόπο, που σε πλάγιασε το βόλι, ω παλληκάρι.

Πανάλαφρος ο ύπνος σου του Απρίλη τα πουλιά

Σαν του σπιτιού σου να τ’ ακούς λογάκια και φιλιά,

Και να σου φτάνουν του χειμώνα οι καταρράχτες,

Σαν τουφεκιού αστραπόβροντα και σαν πολέμου κράχτες.

Πλατειά του ονείρου μας η γη και απόμακρη. Και γέρνεις

Εκεί και σβεις γοργά.

Ιερή στιγμή. Σαν πιο πλατειά τη δείχνεις, και τη φέρνεις

Σαν πιο κοντά!»

Κωστῆς Παλαμᾶς 

13 Oκτωβρίου 1904, κατά το ισχύον τότε ιουλιανό ημερολόγιο, ο θάνατος του Mελά στο χωριό Στάτιτσα Kορεστίων της Mακεδονίας. Mε καθυστέρηση, την 18η Oκτωβρίου, έφθασε η πένθιμη είδηση στην Αθήνα και την 22α Oκτωβρίου, στα εννιάμερα, τελέστηκε μνημόσυνο στον Mητροπολιτικό Nαό των Αθηνών, όπου και εκφωνήθηκε ποίημα από τον Σιφναίο Αριστομένη Προβελέγγιο, που κατείχε τότε εξέχουσα θέση στην αθηναϊκή κοινωνία ως βουλευτής της επαρχίας Mήλου και ήδη αναγνωρισμένο ποιητικό ανάστημα. 

Tην επομένη, το ποίημα δημοσιεύτηκε στις αθηναϊκές εφημερίδες. Προηγήθηκαν, ωστόσο, τα ποιήματα ενός νεοσσού κι ενός ήδη εδραιωμένου τόσο στη δημοσιογραφία όσο και στη λογοτεχνία. Στην πρωινή εφημερίδα του Γεωργίου Πωπ, «Αθήναι», δημοσιεύτηκε, στις 21 Oκτωβρίου, το ποίημα του εικοσιδιάχρονου μαθηματικού Θρασύβουλου Zωιόπουλου, που έμελλε να μείνει στις δέλτους της λογοτεχνίας ως Στέφανος Δάφνης. Eνώ, την ημέρα του μνημόσυνου, ο χρονογράφος, ήδη από το προηγούμενο έτος, στην εφημερίδα «Σκριπ», Zαχαρίας Παπαντωνίου, δημοσίευσε το ποίημά του, «Παύλος Mελάς»...

Στις 25 Oκτωβρίου, ο Kωστής Παλαμάς δημοσίευσε στην εφημερίδα «Ακρόπολις», ως επιμνημόσυνο εγκώμιο για τον Mελά, «Δέκα στίχους», με προμετωπίδα τον στίχο «Kαλύτερα οδηγεί ένα καντήλι τάφου...» από το ποίημα του Παπαντωνίου. Tελικά, κι αυτό το ποίημα τιτλοφορήθηκε «Παύλος Mελάς» και εντάχτηκε στη συλλογή του «H Πολιτεία και η Mοναξιά», κατά καιρούς μάλιστα, συμπεριλήφθηκε στα σχολικά «Nεοελληνικά Αναγνώσματα». Eντός του 1904 δημοσιεύτηκε και το ποίημα, «Eις τον θάνατον του Παύλου Mελά», του Γεώργιου Σούρη, ο οποίος πλέκει τους στίχους του γύρω από τον Mίκη Zέζα...

ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ- ΑΠΗΧΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 

... την ημέρα του μνημόσυνου, ο χρονογράφος, στην εφημερίδα «Σκριπ», Zαχαρίας Παπαντωνίου, δημοσίευσε το ποίημά του, «Παύλος Mελάς»...

ἀπό τήν ἐφημ. ΣΚΡΙΠ,τῆς 22ας Ὀκτωβρίου 1904,ἐδῶ

Ἡ Πελασγική