" ...μητρός τε καί πατρός καί τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστιν πατρίς καί σεμνότερον καί ἁγιώτερον καί ἐν μείζονι μοίρᾳ καί παρά θεοῖς καί παρ᾽ ἀνθρώποις τοῖς νοῦν ἔχουσι..." Σωκράτης

Πέμπτη 16 Μαρτίου 2017

Οἱ ἱερές - ἀνίερες Κυκλάδες : Τῆνος


φωτό
 Γιά νά δοῦμε καί τήν Τῆνον,τήν ἱεράν ( ἀπό παλαιά ἕως καί σήμερα τό ἴδιο ἱερά εἶναι !) νῆσον.

Σχεδόν ὅλες οἱ ἐκδοχές γιά τήν νῆσον ξεκινοῦν μέ τόν Ποσειδῶνα. Τόν Θεόν τῆς θαλάσσης πού ἔγινε καί ὁ προστάτης τῆς νήσου. Γιατί προστάτης; Γιατί ὅπως λέγεται,ἦταν αὐτός πού ἔστειλε πελαργούς στό νησί γιά νά τό γλυτώσῃ ἀπό τά φίδια. Εἶχε,βλέπετε,πολλά φίδια τό νησί ἐξ οὗ καί ἡ ἀρχικἠ της ὀνομασία Ὀφιοῦσα.
Ὀφιοῦσα, λεγόταν καί ἡ Ῥόδος, ἐπεί δή καί σ'αὐτήν εἶχαν ἐμφανιστεῖ πολλά φίδια καί τό Μαντεῖο τῶν Δελφῶν εἶχε πεῖ στούς ἐκπροσώπους τῶν Ῥοδίων, πού πῆγαν νά ἐρωτήσουν πῶς θά σωθοῦν ἀπό αὐτά (ἐπεί δή ἔτρωγαν καί τούς κατοίκους !) νά πάρουν στό νησί τόν Φόρβαντα,πού ἦταν υἱός τοῦ Κενταύρου Εὐρυνὀμου, καί νά τόν κάνουν ἡγεμόνα τοῦ νησιοῦ. Καί ὅντως ὁ Φόρβας καθάρισε τήν Ῥόδον ἀπό τά φίδια. Ὁ Δίας,λένε, τόν ἐτίμησε καί τοῦ ἔδωσε τό προσωνύμιον Ὀφιοῦχος καί ἔτσι καί ἡ Ῥόδος εἰπώθηκε Ὀφιοῦσα.

Πολλά φίδια πάντως ἔχει ἡ ὑπόθεσις. Πάρα πολλά ! Ἡ δέ Ἀθηνᾶ εἶχε πολύ ἀδυναμία στά φίδια καί ἐάν ἀναλογιστοῦμε τήν ἰδιαιτέρα ἐκτίμησίν της στόν Κέκροπα (τόν πρῶτο βασιλέα τῶν Ἀθηνῶν ὁ ὁποῖος ἦταν διφυής-μισός φίδι),ἀλλά καί τό ...παιδάκι της,τόν Ἐριχθόνιο πού καί αὐτό ἦταν τό μισό φιδάκι καί τό ἔδωσε στόν Κέκροπα νά τό μεγαλώσῃ.  Ἔγινε καί βασιλιᾶς μετά,μέ γενιά ὁλόκληρη νά τόν ἀκολουθῇ στόν βασιλικόν ἀθηναϊκόν οἰκον.  Κάτι γίνεται μέ τά φίδια,ἔ ;

Τέλος πάντων,οἱ κάτοικοι τῆς Τήνου,χρωστοῦσαν χάριν μεγάλη στόν Ποσειδῶνα καί ἔτσι τοῦ ἀφιέρωσαν ναό γιά τήν λατρείαν του. Καί στήν σύζυγον βεβαίως-βεβαίως, τήν Ἀμφιτρίτην ! Καί ἦταν τόσο πολύ δημοφιλής ἡ λατρεία τῆς νήσου στὀν Ποσειδῶνα ἀλλά καί ὁ ναός,σχεδόν τό ἴδιον μέ τήν Δῆλον,( ἄλλη ἱερά νῆσος !), ὥστε οἱ προσκηνυτές πού κατευθύνονταν στό νησί τοῦ Ἀπόλλωνος, περνοῦσαν πρῶτα ἀπό τήν Τῆνον, γιά κάθαρσιν στόν ναό τοῦ Ποσειδῶνος καί μετά πήγαιναν στήν Δῆλον!

Τήν ἔλεγαν καί Ὑδροῦσα (εἶχε πολλές πηγές), ἀλλά τήν τελική ὀνομασία Τῆνος,τήν πῆρε ἀπό κάποιον Τῆνο,πού ἀναφέρεται ὡς πρῶτος οἰκιστής ὁ ὁποῖος ἦρθε ἀπό τήν Καρία τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ὄπ!  ἀπό τήν Μικρά Ἀσία; Μάλισταααα....

Ὑπάρχει καί μία ἄλλη ἐκδοχή περί τοῦ ὀνόματος τῆς Τήνου : προέρχεται ἀπό τήν λέξιν ταννοθ (ταννότη) πού σημαίνει φίδι στά φοινικά (φυσικά ! ). 

Ἔπεσε σέ πολλά χέρια,τό νησί τό ἱερό : ἀπό τούς Ἐρετριεῖς στούς Ἀθηναίους καί τούς Μιλησίους (πάλιν Μικρά Ἀσία) ἀλλά καί τούς Πέρσες ! Παρ'ὁλίγον νά εἶναι στό πλευρό τους,μάλιστα,κατά τούς περσικούς πολέμους. Τελευταῖα στιγμή ἄλλαξαν πλευρά καί μπῆκαν στό ἀθηναϊκό στρατόπεδον (κάτι θά πληροφορήθηκαν φαίνεται...) καί ἔτσι ἀναφέρονται στήν Ναυμαχία τῆς Σαλαμῖνος ! Ἀπό τότε μαζύ μέ τούς Ἀθηναίους,τακίμια ἦσαν μέχρι τήν ἔλευσιν τῶν Μακεδόνων ὁπότε ἐκεῖ δέν ἐτίθετο θέμα ἄλλης πλευρᾶς. Παρέα μέ τούς Ῥοδίους (ἄν τε πάλιν ἡ ἄλλη ὁφιοῦσα...) γνώρισαν μεγάλη ἀκμή ἐπί τῆς Μακεδονικῆς Αὐτοκρατορίας μέχρι καί ὁ περίφημος ναός τους,τοῦ Ποσειδῶνος δῆλα δή,ἀνακαινίστηκε καί γνώρισε καί πάλιν δόξες ! Μέχρι ἄσυλον πρός πάντα κυνηγημένον παρεῖχε...

Καί ὕστερα ἦρθαν οἱ Ῥωμαῖοι καί ξέρετε τί σημαίνει αὐτό,παρακμή καί ὄχι μόνον τελεῖαν καταστροφήν,ἀφανισμός ! Τό ἴδιο συνέχισε νά εἶναι καί ἐπί Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας διότι βλέπετε ὁ Ποσειδῶν δέν πουλοῦσε πλέον...Ἄσε πού οἱ κατσαπλιάδες ῥωμαῖοι δέν εἶχαν ἀφήσῃ ἄγαλμα γιά ἄγαλμα πόσον ν'ἀντέξῃ κι' ὁ Ποσειδῶνας; !Καί ἔπρεπε νά περιμένουν τήν Γαληνοτάτη Δημοκρατίαν τῆς Βενετίας γιά νά ἀνακάμψουν οἱ Τήνιοι... Τό 1204 μπορεῖ ν'ἀποτέλεσε μία ἀποφράδα χρονιά γιά τήν Βασιλεύουσα,γιά τήν Τῆνον ὅμως ἦταν ἕνα νέο ξεκίνημα,μία νέα πορεία λαμπρή γι'αὐτἠν ξημέρωνε ...



Πεντακόσια χρόνια κράτησε ἐκείνη ἡ αἴγλη καί δέν εἶναι καθόλου τυχαῖον. Οἱ Βενετοί τήν ὠχύρωσαν καί τό κάστρο της ἀπέκρουε μέ ἐπιτυχία πειρατές καί τούρκους μέχρι τό 1715. Ἔ, βλέπετε ἡ Τῆνος ἦτο μέρος τῶν ἱερῶν - ἀνίερων Κυκλάδων,δέν μποροῦσε νά μεἰνῃ ἀνυπεράσπιστος ! Ἄλλως τε οἱ Βενετοί πίστευαν (λόγῳ θέσεως τῆς νήσου) πώς ὅποιος κατεῖχε τήν Τῆνον ἤλεγχε τό Αἰγαῖον ! Φυσικά τό ἴδιο ἴσχυε γιά ὅλες τίς Κυκλάδες,ἐννοεῖται... Τά ἔχουμε ξανά εἰπεῖ διά τίς θαλασσίες ὁδούς καί τούς δρόμους τοῦ ἐμπορίου σέ Ἀσία καί Δαρδανέλια -Μαῦρη Θάλασσα καί χρῆμα πολύ χρῆμα καί οὔτῳ κάθ'ἐξῆς...

Οἱ Λατίνοι  Ghisi ( πού ἔγιναν Γύζη* ) γίνονται οἱ ἄρχοντες τοῦ νησιοῦ ὅπως καί τῆς Μυκόνου ( βλέπε : Ἀπόκρυφη Μύκονος ). Αὐτοί καί τά ἐξαδέλφια τους οἱ Σανοῦδοι διαφέντευαν τίς Κυκλάδες καί ὄχι μόνον ( Δουκάτο Αἰγαίου)!

 Τότε συντριπτικά πολλοί κάτοικοι ἔγιναν καθολικοί κάτι πού βαστᾶ γερά μέχρι σήμερα. Ἰησουΐτες καί Οὐρσουλίνες (μήν μείνουν τά κορίτσια χωρίς διαπαιδαγώγησιν,εἴπαμε) ὁργώνουν τίς Κυκλάδες καί τήν Τῆνον. Μά κυριολεκτικῶς τήν ὀργώνουν! Σάν τρελές ἔκαναν οἱ ...ἀριστοκρατικές οἰκογένειες νά στείλουν τά παιδιά τους στά ἐκπαιδευτήρια τῶν Καθολικῶν. Στήν Τῆνον μέχρι σήμερα ὑπάρχει κοινότης Ἰησουϊτῶν πού διατηρεῖ τήν Μονή Τήνου (στά Λουτρά Τήνου ὅπου καί ὁ Ναός τοῦ Ἁγίου Ἰωσήφ καί τό προσκύνημα τῆς Ἱερᾶς Καρδίας τοῦ Ἰησοῦ στό Ἐξώμβουργον).

φωτό

« ...υπό την επιρροή της ιερατικής Αδελφότητας «του Καλού Θανάτου» των Ιησουϊτών (για την λατρεία της Παναγίας Πονεμένης και τις τελετές που συνδέονται με την Μεγάλη Παρασκευή βλ. Κουτελάκης, Κιουρά των Χιόνων), που είχε καθιερώσει ως προστάτη της τον άγιο Ιωσήφ. Σύμφωνα όμως με τον Hofmann (σελ. 158) ο δίκλιτος ναός ο αφιερωμένος στον ευαγγελιστή Αγ. Ιωάννη αφιερώθηκε ως προς το ένα κλίτος στον Άγιο Ιωσήφ λίγα χρόνια νωρίτερα. Φαίνεται ότι τούτο συνέβη στο τέλος του 18ου αιώνα (Στα 1765 αναφέρονται δαπάνες για την καμπάνα και για ένα πορτάκι στον καθεδρικό ναό της Κώμης, ενώ παράλληλα εμφανίζεται οφειλέτης του ο καθεδρικός ναός του χωριού Μοναστήρια. Βλ. Κεφ. Ι΄, Χωριό Κώμη, Τετράδιο των Κάπων, φ. 28). Στα 1700 στον μεν Κατάλογο των ναών αναφέρεται ακόμη με την ονομασία Άγ. Ιωάννης ως καθέδρα του χωριού (π. Φώσκολος, Εκκλησίες, 108), στον δε Κατάλογο των ναών του 1783 καταγράφεται αμέσως μετά τον Άγ. Ιωάννη και ο Άγ. Ιωσήφ (π. Φώσκολος, Εκκλησίες, 108)...» ( Τό καθολικό χωριό «Μοναστήρια» καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης)

Αὐτό πού κάνει ἐντύπωσιν μέ τήν Τῆνον εἶναι πώς σ'ὁλόκληρη τήν πορεία της ἕως σήμερα συνεχίζει ν'ἀποτελῇ ἱερό νησί ! Ἕνα νησί πού εἶναι γεμᾶτο (κυριολεκτικῶς) ἀπό μοναστήρια καί ἐκκλησίες καί φυσικά ὄχι μόνον ὀρθόδοξα. Θά ἔλεγα μάλιστα πώς κυρίως τά Καθολικά εἶναι αὐτά πού ξεχωρίζουν ἰδιαιτέρως στό νησί,ἀφοῦ καί οἱ συνθῆκες (Ἐνετοκρατία) τό εὐνόησαν δεόντως ! Διαβᾶστε στήν παραπάνω παραπομπή : Τό καθολικό χωριό «Μοναστήρια» καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης, ὅπως δήποτε. 

Ἱερόν νησί,γεμάτο φίδια ! Ναί,ἀλλά τά φίδια τά ἔδιωξε,εἴπαμε ὁ Ποσειδῶνας. Καί ὁ Ποσειδῶνας κυρίευσε τό νησί καί ἔγινε ἱερό καί πασίγνωστον στόν ἑλλαδικό χῶρον. Καί μετά πού ἄλλαξαν τά πράγματα καί οἱ θρησκεῖα βεβαίως -βεβαίως,ἄλλαξαν καί αὐτά. Τό θέμα ἦταν ποιός θά κυριαρχήσῃ,ἔ ; Πάντα αὐτό γίνεται. Ἡ ἐξουσία πάνω ἀπ'ὅλα ! Τώρα εἴτε αὐτή ἔρχεται μέσῳ τοῦ χρήματος πού εἰσρέει ἀπό ἐμπόριον εἴτε μέσῳ τῆς Πίστεως,τό θέμα εἶναι πώς ἔρχεται. Καί μαζύ του καί ἡ δύναμις καί κατά συνέπειαν ἡ ἐξουσία !

Καί ἀφοῦ τά πράγματα ἄλλαξαν,ὄχι ὅμως καί οἱ κυρίαρχοι τῆς νήσου, πού τώρα εἶχαν ἐξελληνισθῆ ,φυσικά, ὑπῆρξε ἀνάγκη καί μιᾶς προσαρμογῆς στήν νέα τάξιν πραγμάτων... Καί ὦ τοῦ θαύματος εὑρέθη !

Καί τί σύμπτωσις,σχεδόν μέ τήν ἀπελευθέρωσιν τῆς Ἑλλάδος ἀπό τόν ὀθωμανικόν ζυγόν ! Τόν Ἰανουάριο τοῦ 1823 : Πώς βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας της Τήνου  

Καί ἔτσι ἡ ἀντικατάστασις ἔγινε ! Πάει ὁ Ποσειδών,πάει ἡ Ἀμφιτρίτη,πᾶνε στράφι καί οἱ προσπάθειες τῶν καθολικῶν γιά ἐπικράτησιν. Ἔτσι ἔπρεπε ὅμως ἀφοῦ εἶχε ἀποφασιστεῖ ἡ ἀνασύστασις τοῦ νεοελληνικοῦ κράτους ! Ἄλλως τε,τί σημασία εἶχε,αὐτοί θά εἶχαν καί πάλιν στά χέρια τους τήν δύναμιν. Εἴτε σέ ἐπίπεδο κρατικῆς ἐξουσίας εἴτε σέ τοπικό.Τό χρῆμα στίς ἴδιες τσέπες θά ἔμπαινε καί τά «εὐεργετικά» του ἀποτελέσματα πάλι δικάτους θά ἦταν...

Τά περίπου 40 καταστήματα ἐκκλησιαστικῶν εἰδῶν πού λειτουργοῦν στήν Τῆνο πωλοῦν τοὐλάχιστον 20.000 χρυσά τάματα κάθε χρόνο ! Σκεφθεῖτε λοιπόν τό προσκύνημα τῆς ἐκκλησίας !
Διαβᾶστε :Ο ΜΑΚΑΡΙΤΗΣ ΜΕΓΑΛΟΕΡΓΟΛΑΒΟΣ, "ΣΚΑΠΑΝΕΥΣ" ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ, ΤΣΙΠΡΑΣ
Ἐδῶ θά διαβάσετε πώς ἡ οἰκογένεια τοῦ Ἀλαβάνου διαχειριζόταν ἐπί 100 χρόνια τό Προσκήνυμα τῆς Παναγίας τῆς Τήνου.  
Καί στό ἐπόμενον βίντεο ἀκοῦστε προσεκτικά περί τῆς καταγωγῆς Ἀλαβάνου :
 
* Ὁ Νικόλαος Γύζης,ὁ γνωστός ζωγράφος (1842-1901),εἶχε πεθερό τόν Νικόλαο Νάζο. Πρόγονος τοῦ Νικολάου ἦταν ὁ Ἰωσήφ Ναζί -ἐξελληνισμένο Νάζος- ὁ ἑβραῖος τραπεζίτης πού  ἦταν εὐνοούμενος τοῦ Σουλτάνου καί εἶχε καί τό μονοπώλιο τῆς εἰσαγωγῆς κρασιῶν στήν Κωνσταντινούπολη. Αὐτός διοίκησε τό Δουκάτο Νάξου, μέχρι τόν θάνατο του μέ τοποτηρητή τόν Φραγκίσκο Κορονέλλο. Περισσότερα γιά τόν Ἰωσήφ Ναζί διαβᾶστε ΕΔΩ

Τά ἐπίθετα πού ἀποτελοῦν τήν πλειοψηφία στήν νῆσον εἶναι :  

Ἀλαβάνος,Ἀλβέρτης,Ἀλιμπέρτης,Ἀλοίμονος,Ἀμοιράλης,Ἀνδριώτης,Ἄνδροβικ,Ἄνδροβιτς,Ἀπέργης,Ἀρμακόλας,Ἀρμάος
Βαλάκας, Βαλιάνος, Βαλσάμης, Βελαλόπουλος, Βελούδιος, Βιδάλης,Βίλλας,
Γαΐτης , Γιανννησόπουλος, Γιαννίτσης, Γκίζη, Γρυπάρης
Δαρμῆς, Δασὐρας,Δελατόλας, Δούκας
Ζαλώνης,Ζάρπας
Κολλάρος,Κόντιζας,Κορίνθιος,Κορνάρος,Κουμαριανός,Κουσουνάδης, Κρητικός, Κρικέλης,Κροντηρᾶς
Λαγουρός,Λεβάντης,Λεβαντίνος,Λούβαρης
Μαλακατές,Μαλλιάρης,Μαραβέλιας, Μαραγκός,Μαρκούτζος,Μεταξᾶς,Μινάρδος,Μοσχονᾶς,Μπαλλῆς,Μπόν,Μωραΐτης
Νάζος,Ναός,Νῶε
Ξενόπουλος,Ξυπολιτίδης
Ὀρφανός
Παγανέλης,Παλαμάρης,Παρασκευᾶς,Περπίνιας,Περράκης,Πιπέρης,Πέτκοβιτς,Πλυτᾶς,Πολυκανδριώτης,Πρελορέντζος,Πρωτόπαπας
Ρεμοῦνδος,Ρῆγος,Ρῆσσος,Ρουγγέρης
Σαββάρης,Σαλταμανίκας,Σανταμούρης,Σαντοριναῖος,Σιγάλας,Σιώτης
Τζανουλίνος,Τζές,Τουφεκλῆς,Τριανταφύλλου,Τσακίρης
Φαλιέρος,Φιλιππούσης,Φιοράντης,Φόνσος,Φυρίγος,Φώσκολος
Χαρικιόπουλος,Χατζίρης,Χλῆς
Ψάλτης,Ψαρρός,Ψαραδέλης

Τά ὑπογραμμισμένα εἶναι αὐτά πού συναντῶνται κατά κόρον !  Ἄνευ ἄλλων σχολίων...




Ἑλλάς Αἰώνιον

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου