Ἡ Τετραφάρμακος
Ὅλη ἡ φιλοσοφία σύμφωνα μέ τόν Ἐπίκουρο ,πρέπει νέ ὑπηρετῇ ἕνα χρήσιμο σκοπό γιά τήν ἀνθρώπινη ζωή , διαφορετικά αὐτή δέν ἔχει νόημα καί σημασία.
«Μάταιος (κενὸς) εἶναι ὁ φιλοσοφικὸς λόγος ποὺ δὲν θεραπεύει κανένα ἀνθρώπινο πάθος , ἀκριβῶς ὅπως ἡ ἰατρικὴ δὲν ὀφελεῖ παρὰ μόνο ὅταν θεραπεύει τὶς ἀρρώστιες τοῦ σώματος , ἔτσι καὶ ἡ φιλοσοφία δὲν προσφέρει τίποτα , ἂν δὲν ἀπαλλάσσει τὴν ψυχὴ ἀπὸ τὰ πάθη της.» (Ἄγνωστος ἀρχαῖος Συγγραφέας)
Ἡ φιλοσοφία γενικὰ καὶ ἡ ἠθικὴ θεωρία εἰδικότερα , στὴν περίπτωση τοῦ Ἐπίκουρου, εἶναι ἀναγκαῖο μέσο γιὰ τὴν ἐξασφάλιση τῆς ψυχικῆς ὑγείας , ποὺ εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ τὴν εὐδαιμονία τοῦ ἀτόμου. Ὁ θεραπευτικὸς ρόλος τῆς φιλοσοφίας ἀποσκοπεῖ στὴν ἐπιδίωξη τῆς εὐδαιμονίας , ποὺ εἶναι καὶ ὁ τελικὸς σκοπὸς τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς.
Ἡ ἠθικὴ θεωρία τοῦ Ἐπικούρου ἔχει δύο σκέλη, τὴν τετραφάρμακο ποὺ ἔχει προληπτικὸ χαρακτῆρα καὶ τὴν ἀρχὴ τῆς ἡδονῆς. Τὸ πρῶτο στηριζόμενο στὴν φυσιολογία στοχεύει στὴν ἐξάλειψη τοῦ ἀδικαιολόγητου φόβου καὶ τῆς ταραχῆς ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη ψυχή. Τὸ δεύτερο, στηριζόμενο σὲ ἕνα φυσιοκρατικὸ ἀλγόριθμο τῶν ἐπιθυμιῶν , προσφέρει ἕνα θετικὸ πρόγραμμα γιὰ τὴν ἐπιδίωξη τῆς εὐδαιμονίας τοῦ τελικοῦ σκοποῦ τοῦ ἀνθρώπου.
Τὸ πρῶτο, λοιπὸν μέλημα τῆς φιλοσοφίας αὐτῆς εἶναι ἡ ἐξάλειψη τῶν αἰτίων τῆς δυστυχίας, ποὺ προκαλοῦν ἀδικαιολόγητο φόβο καὶ ἀνησυχία στὸν ἀνθρώπινο νοῦ καὶ ὀφείλονται σὲ πλάνη καὶ σὲ ἐσφαλμένη ἑρμηνεία τῶν φαινομένων.
Ἡ Ἐπικούρεια φιλοσοφία διατυπώνει ἐπιγραμματικὰ τὶς κύριες θέσεις τῆς ἠθικῆς θεωρίας:
«ΑΦΟΒΟΝ Ὁ ΘΕΟΣ, ΑΝΥΠΟΠΤΟΝ Ὁ ΘΑΝΑΤΟΣ, Τ᾿ΑΓΑΘΟΝ ΜΕΝ ΕΥΚΤΗΤΟΝ, ΤΟ ΔΕ ΔΕΙΝΟΝ ΕΥΕΚΚΑΡΤΕΡΗΤΟΝ»
«Ὁ θεὸς δὲν εἶναι ἐπίφοβος , ὁ θάνατος δὲν εἶναι ἀντιληπτός, τὸ μὲν καλὸ εὔκολα ἀποκτιέται , τὸ δὲ κακὸ εὔκολα ὑπομένεται.» (Φιλόδημος ὁ Γαδαρηνός)
Ἡ διατύπωση αὐτὴ εἶναι γνωστὴ ὡς τετραφάρμακος καὶ συμπυκνώνει τὶς ἀπαραίτητες ἀρχὲς γιὰ τὴν ἐπιδίωξη τῆς εὐδαιμονίας. Τὸ τετραπλὸ αὐτὸ φάρμακο ἔχει σκοπὸ νὰ προστατεύσει τὸ ἄτομο ἀπὸ ψεύτικους φόβους ἀνησυχίες καὶ ἀνώφελα βάσανα, ποὺ πηγάζουν ἀπὸ τὶς ἐσφαλμένες δοξασίες σχετικὰ μὲ τὴ φύση τοῦ θείου , τοῦ θανάτου τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ.
.................... Ὁλόκληρο τό θέμα ΕΔΩ
Ἡ Πελασγική
Επίκαιρος και μέτρον ........ειναι πάντα ο Μέγας Επίκουρός μας ...............................καθως συνάδει με την ίδια την φύση της Ζωης.
ΑπάντησηΔιαγραφή« ...τι είναι η ευτυχία, τι φέρνει την ευτυχία...»
ΔιαγραφήΕδώ επισημάνουμε την προσήλωση του Επίκουρου στο αληθινά ζητούμενο. Η φιλοσοφία δεν είναι για τη φιλοσοφία, ούτε η επιστήμη για την επιστήμη. Καμιά δραστηριότητα δεν υπηρετεί τον εαυτό της μα όλες τον άνθρωπο για την επίτευξη της ευτυχία του.
Ο Επίκουρος δεν ψάχνει για ορισμούς. Αναγνωρίζει πως η βάση της ύπαρξής μας είναι ωφελιμιστική. Κι όλα όσα κάνουμε ή δεν κάνουμε είναι για την ευχαρίστησή μας. Και διακρίνει ως σύμφυτο, συγγενικό, που θα πει μ’ αυτό γεννιόμαστε, αγαθό την ηδονή. Αυτή τραβάει σαν μαγνήτης όλα τα ζωντανά πλάσματα όπως τα μικρά παιδιά, πριν τα φορτώσει η κοινωνία με τις έγνοιες και τα υπόλοιπα.
Κάθε ζωντανό πλάσμα απ’ τη φύση του, κι όχι από κάποια προηγούμενη γνώση, αποφεύγει τον πόνο κι αποζητά την ηδονή. Μ’ αυτά τα λόγια, που αποδίδει και πάλι ο Σέξτος στους επικούρειους, ορίζεται άμεσα και τόσο απλά και σε ποια ηδονή αναφέρονται.
Αυτή που νιώθουμε καθ’ όσο απουσιάζει ο πόνος, η έλλειψη, η οδύνη. Η ηδονική κατάσταση απουσίας σωματικού πόνου και ταραχής στην ψυχή9. Την ηδονή που όλοι μας αποζητάμε όταν μας βασανίζουν προβλήματα υγείας, όταν μας κόβει η πείνα,
- να συμπληρώσουμε και τις ταραχές των καιρών μας, - όταν δεν καλύπτουμε την επιταγή, όταν δε μας φτάνουν για το νοίκι ή τη δόση του δανείου. Η επικούρεια ηδονή υπάρχει, όταν δεν έχουμε βάλει τέτοιες υπογραφές κι όταν δεν έχουμε απλώσει τα πόδια πέρα απ’ το πάπλωμα.
Έτσι, σύμφωνα με τα προηγούμενα, μοιάζει εύκολο κι απλό να είμαστε ευτυχισμένοι. Σα να είναι το πιο φυσικό πράγμα. Σα να το έχουμε μέσα μας να γεννιόμαστε μ’ αυτό. Σα να είναι η ίδια η ζωή συνώνυμη με την ευτυχία...»
Δέν εἶναι ἁπλῶς πώς θά θέλαμε νά ζούσαμε τά χρόνια ἐκεῖνα γιά νά λαμβάναμε μέχρι τελευταίου φθόγγου, κυριολεκτικῶς, τήν παλίρροια τῆς πνευματικῆς γνώσεως ἀπό ἐκείνους τούς πάνσοφους νόες, ἀλλά κι᾿ἐδῶ εἶναι τό εἰρωνικό τῆς ὑποθέσεως, πώς ἡ κληρονομιά πού μᾶς ἄφησαν δέν βρῆκε τήν ἀνταπόκρισιν πού ἔπρεπε καί στεκόμαστε, τρόπον τινά, ὡς ἀνόητοι μέ γυρισμένη πλάτη σ᾿ἕναν σπάνιο πνευματικό πλοῦτο ἔρμαια στίς ὀρέξεις κάθε ...ἐξουσιαστή τῶν ζωῶν μας.
Πῶς μποροῦμε μέσα ἀπό μία τέτοια συνειδητοποίησιν νά θέλουμε νά ἔχουμε λόγο γιά ὅ,τι ἐκφράζει τήν κοινωνία μας ; Ὄχι, σέ ἄλλη κατηγορία ὄντων βρισκόμαστε ἔτσι ὅπως ἔχουμε ἀποποιηθεῖ κάθε πνευματική κληρονομιά.
Ξέρεις τί σημαίνει αὐτό ; ( Γιά ἐμένα τοὐλάχιστον ) Κλεῖσε τό στόμα καί μήν μιλᾶς καί πολύ περισσότερο πᾶψε νά κάνῃς τόν ἔξυπνο, νεο-έλληνα, ἐπιλεκτικά τσιμπολογώντας ἀπό τό τσουβάλι τῆς καθημερινῆς ἀνοησίας πού σοῦ προσφέρουν γιά νά σοῦ γλυκάνουν τήν ὅποια ὑποτιθέμενη "πνευματική σου " ἀνάγκη.
Συνεπῶς πᾶμε πάλι πίσω, στό προηγούμενο σχόλιον. Πῶς τά εἶπες; Τί ἀπάντησα ;
https://sxolianews.blogspot.com/2025/09/blog-post_99.html?showComment=1759344371883#c5823890455741502779
Ναί, ἔτσι !
Καλησπέρα ἀγαπητέ zen !