Βουδαπέστη, Νοέμβριος 1956. Το ημερολόγιο της ελευθερίας. Οι τελευταίες ώρες

1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Την προηγούμενη ημέρα (31 Οκτωβρίου), τα σοβιετικά στρατεύματα είχαν αρχίσει να αποχωρούν σιγά σιγά. Οι δρόμοι ήταν γεμάτοι από ενθουσιώδεις Ούγγρους που χειροκροτούσαν την αποχώρηση. Η ζωή τώρα, επιστρέφει στον κανονικό της ρυθμό, τράπεζες, καταστήματα και εργοστάσια ανοίγουν, οι συγκοινωνίες επαναλειτουργούν, τρόφιμα εισρέουν από την ύπαιθρο στις πόλεις.

 

Το μεγάλο άγαλμα του Στάλιν σωριάζεται κάτω και αποκεφαλίζεται

Ο Ίμρε Νάγκυ (ο «μετριοπαθής» κομμουνιστής που είχε αναλάβει και πάλι την πρωθυπουργία) τηλεγραφεί στον πρόεδρο του Ανώτατου Σοβιέτ Βοροσίλωφ και ζητά να αρχίσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, για την σύντομη αποχώρηση των σοβιετικών στρατευμάτων από το Ουγγρικό έδαφος.

Όμως οι φήμες για είσοδο νέων σοβιετικών στρατευμάτων στην χώρα αυξάνουν. Ο I. Νάγκυ κηρύσσει επίσημα την ούδετερότητα και ζητά την εγγύηση του ΟΗΕ και των Μεγάλων Δυνάμεων.

Ο Μικογιάν και ο Σουσλώφ (Mikhal Suslov και Anastas Mikoyan σοβιετικοί πολιτικοί) ετοιμάζονται να φύγουν άπρακτοι για την Μόσχα. Ζητούν να χορηγηθεί άδεια εισόδου στο αεροδρόμιο της Βουδαπέστης για τους Ρώσους που θα μετέφεραν τους τραυματίες τους. Το τέχνασμα «έπιασε». Με μια γκακστερική επιδρομή, αντί για νοσοκομειακά αυτοκίνητα σοβιετικά θωρακισμένα καταλαμβάνουν το αεροδρόμιο.

40 πολεμικά αεροπλάνα Μίνγκ και Ιλιοϋσον προσγειώνονται.

Η έκπληξη του Νάγκυ μεγαλώνει, όταν πληροφορείται την εισβολή Σοβιετικών στρατευμάτων από Ρουμανία και Τσεχοσλοβακία.

Οι Ούγγροι Μαχητές της Ελευθερίας

 

2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

"Ούγγροι!

Η δοξασμένη μας επανάσταση δεν έχει τερματιστεί ακόμη. Ο κίνδυνος δεν παραμερίστηκε ακόμη. Η ομόθυμη διεκδίκηση του λαού μας και οι επανειλημμένες δηλώσεις της κυβερνήσεώς μας δεν βρήκαν ευνοϊκή απήχηση. Τα σοβιετικά στρατεύματα δεν έχουν ακόμη αρχίσει να αποσύρονται από την πατρίδα μας. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε έτοιμοι και να διατηρούμε ανέπαφη την ενότητα που σφυρηλατήθηκε στις μέρες της επαναστάσεως.

Ας αφήσουμε τις κομματικές αντιδικίες που οδηγούν στο διχασμό των εθνικών δυνάμεων!

Η πανεπιστημιακή νεολαία καλεί όλα τα κόμματα και τις πολιτικές ομάδες να παραμερίσουν τα επί μέρους συμφέροντα τους μέχρι τη νίκη της επαναστάσεως και του εθνικοαπελευθερωτικού πολέμου και να εργαστούν για την ενίσχυση της εθνικής ενότητας και της αμυντικής μας ικανότητος.

Η ανεξάρτητη και ελεύθερη Ουγγαρία μπορεί να δημιουργηθεί και να διασωθεί μόνο με την ένωση όλων των Ούγγρων!"

Η διακήρυξη αυτή της επαναστατικής επιτροπής των φοιτητών συνετάγη στις 2 Νοεμβρίου και τυπώθηκε το ίδιο βράδυ. Πρέπει να διαβασθεί προσεκτικά μια και αποτελεί ένα ύμνο της θελήσεως του Ουγγρικού λαού για την ελευθερία, με κυριότερο προτεινόμενο όπλο, την εθνική ομοψυχία.

Ο Νάγκυ διαμαρτύρεται στον Ρώσο πρεσβευτή Γ. Αντρόπωφ, (μετέπειτα Γ.Γ. του Κ.Κ.Σ.Ε.) για τις διαδραματιζόμενες εξελίξεις.

Εκείνος τον διαβεβαιώνει ότι θα αποχωρήσουν.

Πείθει ακόμη τον αρχηγό του Ουγγρικού Στρατού να εκδώσει διαταγή, να μην βάλλονται σε καμιά περίπτωση οι Ρώσοι.

3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Τα Σοβιετικά στρατεύματα όχι μόνο δεν αποχωρούν, αλλά καταλαμβάνουν στρατηγικά σημεία.

Τα σύνορα με την Αυστρία «μπλοκάρονται» από Σοβιετικές δυνάμεις. Η Ουγγαρία αποκόπτεται από την Δύση. Τα τανκς καταλαμβάνουν αεροδρόμια, σιδηροδρομικούς σταθμούς, γέφυρες και συγκοινωνιακούς κόμβους για να «διαφυλάξουν την αποχώρηση».

Ο Μάλετερ με τους επιτελείς του, σπεύδει στο Ρωσικό αρχηγείο για να ζητήσει εξηγήσεις.

Εκεί συλλαμβάνονται.,.. Έτσι ο Ουγγρικός στρατός μένει χωρίς αρχηγούς και οι Ούγγροι με την εντολή «Μην πυροβολείτε»...

Τα σοβιετιά τανκς έξω από το κοινοβούλιο

4 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Ο Μικογιάν τα κατάφερε. Ο άνθρωπος αυτός του Σοβιετικού Π.Γ. με την φήμη του ελευθερόφρονος και του ανανεωτικού «τύλιξε» με μεγάλη δεξιοτεχνία τον Νάγκυ και τον Μάλετερ. Ο Ουγγρικός λαός και στρατός δεν έβαλαν κατά των Σοβιετικών μεραρχιών, μια και ο Μάλετερ, αιχμάλωτος πια, δεν μπορούσε να ανακαλέσει την διαταγή, να μην συγκρούονται με τούς Ρώσους.

Από το όρος της Βούδας την τέταρτη πρωϊνή, χίλια σοβιετικά τανκς βομβαρδίζουν την Βουδαπέστη.

Πριν λίγο 5.000 τανκς και 200.000 στρατού επετέθησαν «επισήμως» πλέον κατά της Ουγγαρίας. Η Ουγγαρία ζούσε την δεύτερη κατάκτηση από τούς Ρώσους.

Η Βουδαπέστη φλέγεται. Ο Ραδιοφωνικός σταθμός μεταδίδει: «Ρωσικά καταδιωκτικά αεροπλάνα «Μίγκ» υπερίπτανται της πόλεως.... Ρωσική μεραρχία πεζικού κατευθύνεται προς το μέγαρο του Κοινοβουλίου. Η πόλη Γκυόρ περικυκλώθηκε... Το Πιτς δέχεται επίθεση.... Θα πεθάνουμε για την Ουγγαρία και την Ευρώπη.... Καμιά είδηση για βοήθεια; Κάνετε γρήγορα.... γρήγορα... γρήγορα....»

Ρώσοι "σύντροφοι"

Μια ολόκληρη στρατιά λοιπόν εξαπολύει κατά των ξεσηκωμένων έναν αγώνα εξοντώσεως, με τα ισχυρότερα μέσα: τανκς, τελευταίου τύπου Τ54, εξοπλισμένα με γυροσκοπικό σύστημα που επιτρέπει το πυρ εν κινήσει, με οβίδες φωσφορούχες, το ίδιο φρικαλέες όπως τα «Ναπάλμ».

Η αποστολή των Ρωσικών αρμάτων ήταν διπλή:

α) να καταστρέψουν τα κέντρα μαζικής αντιστάσεως και

β) να παραλύσουν με τρομοκρατία το αντάρτικο των πόλεων.

Το πυροβολικό τα αποτελούσαν πυροβόλα 105 και τα περίφημα «αρμόνια του Στάλιν» το αμυντικό όπλο της μάχης του Στάλινγκραντ.

Ρητή ήταν η διαταγή στους Ρώσους αρματιστές.

«Αν πυροβολούν από ένα παράθυρο να καταστρέψετε όλο το σπίτι».

Με αυτές τις εντολές και ολόκληρη αυτή η σιδερόφρακτη στρατιά έδρασε για να πνιγούν οι «κινήσεις των αντιλαϊκών - φασιστικών συμμοριών». 

Ο Νάγκυ απευθύνει το μήνυμα

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ

Στις 5.50 το πρωΐ ο 'Ίμρε Νάγκυ απευθύνει μήνυμα από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό (η πρωτελευταία εκπομπή της ελεύθερης για λίγα εικοσιτετράωρα Ουγγαρίας).

«Εδώ Νάγκυ, φέρω εις γνώσιν του Ουγγρικού λαού και ολοκλήρου του κόσμου ότι Σοβιετικά στρατεύματα επιτίθενται κατά της Βουδαπέστης, με προφανή σκοπό να ανατρέψουν την δημοκρατική κυβέρνηση της Ουγγαρίας. Ο στρατός μας μάχεται. Η κυβέρνηση παραμένει στη θέση της».

Το "Ελεύθερο" ραδιόφωνο της Ουγγαρίας

Στις 8.00 π.μ. μεταδίδεται το μανιφέστο των Ούγγρων Συγγραφέων:

«ΠΡΟΣΟΧΗ! ΠΡΟΣΟΧΗ! Σας ομιλεί η Ομοσπονδία Ούγγρων συγγραφέων: Προς όλους τους συγγραφείς του κόσμου, προς όλους τους επιστήμονας, προς την πνευματική ηγεσία του κόσμου ολοκλήρου, ζητούμε βοήθεια και αρωγή. Ολίγος καιρός απομένει. Γνωρίζετε τα γεγονότα. Βοηθήσατε την Ουγγαρία. Βοηθήσατε τον Ουγγρικό λαό. Βοηθήσατε τους Ούγγρους συγγραφείς, επιστήμονες, εργάτες και αγρότες.

ΒΟΗΘΕΙΑ! ΒΟΗΘΕΙΑ!»

Η ανακοίνωση αυτή, που επαναλήφθηκε στα Αγγλικά, Γαλλικά και Ρωσικά, ήταν η τελευταία ελεύθερη φωνή της στραγγαλιζόμενης από τούς Ρώσους Ουγγαρίας. Ο σταθμός θα σιωπήσει...

Όταν, μετά 9 ώρες θα επαναλάβει τις εκπομπές του θα είναι υπό Ρωσικό έλεγχο. 

Όταν η επανάσταση συντρίφθηκε από τη σοβιετική εισβολή στη χώρα, ο Νάγκυ μαζί με άλλους βρήκαν άσυλο στη γιουγκοσλαβική πρεσβεία. Συνελήφθη στις 22 Νοεμβρίου, κατά παράβαση της εγγύησης της ελεύθερης μετάβασης. Τον οδήγησαν στην Βουδαπέστη, τον δίκασαν για «συνομωσία κατά του κράτους» και τον εκτέλεσαν με κρεμάλα μαζί με άλλους τον Ιούνιο του 1958. Θάφτηκε σε μια απόμακρη γωνία του δημοτικού νεκροταφείου της Βουδαπέστης.

Διάβασε:

«Ήρωες του Έθνους» (Children Of Glory) μια ταινία για την Ουγγρική επανάσταση 

Η "τακτική του σαλαμιού"

ΟΥΓΓΑΡΙΑ: Στο εδώλιο για εγκλήματα πολέμου πρώην κομμουνιστής υπουργός  

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Από το βιβλίο «Ουγγαρία 1956 : Η Άνοιξη που δεν ήρθε ποτέ» του Ιωάννη Γιαννάκενα, εκδόσεις ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ, 1986. Πολλές φωτογραφίες εδώ.