Ἐνοχή καί Εὐθύνη

φωτό

 Γράφει ὁ Patrick Lawrence *

Πριν από πολλά χρόνια, σε άλλη εποχή και τόπο, είχα έναν Γερμανό φίλο που καταγόταν από το Αμβούργο. Ο Christophe ήταν ένας καλλιεργημένος άνθρωπος—πολυ διαβασμένος, με εντυπωσιακή τέχνη στους τοίχους του διαμερίσματός του. Θυμάμαι πόσο αγαπούσε υπερβολικά τη συλλογή του από αυτές τις κομψές, δημοφιλείς  πίπες καπνού που έφτιαξε ο Peterson του Δουβλίνου.

Ήταν περίπου ένας χρόνος στη φιλία μας όταν ο Κρίστοφ άρχισε να μιλά για τον πόλεμο, το Ράιχ, τα στρατόπεδα και το άλμπατρος της ενοχής (  μεταφορικά ἡ λέξις Άλμπατρος σημαίνει τίς ἐνοχές πού κουβαλᾶ κανείς ὡς ψυχολογικό φορτίο, κάτι σάν ἕνα εἶδος κατάρας.  Εἶναι ἕνα σύμβολο στο ποίημα του Samuel Taylor Coleridge " The Rime of the Ancient Mariner"   ... περισσότερα ἐδῶ) που ήταν μέρος αυτού που σήμαινε να είσαι Γερμανός στον κόσμο όπως ήταν μετά το 1945.

Περιστασιακά ακούς τέτοια πράγματα από Γερμανούς, ή τουλάχιστον εγώ τα έχω ακούσει όλα αυτά τα χρόνια. Πάντα ανατριχιάζω μέσα μου όταν ένας Γερμανός φίλος ή γνωστός μιλάει με αυτόν τον τρόπο για το βάρος… πώς να το πώ ; … Γερμανικότητα. 

Είναι σαν να παραβλέπουν την πολιτική και την ιστορία υπέρ της ύπουλης πλάνης του λεγόμενου επιχειρήματος του εθνικού χαρακτήρα: οι Γερμανοί έκαναν αυτό που έκαναν στη δεκαετία του 1930 και του 1940 διότι έτσι είναι οι Γερμανοί κι᾿έτσι κάνουν οι Γερμανοί.  Ο Christophe ήταν στα 40 του –γεννημένος, τότε, στη δεκαετία του 1960- και εκεί κουβαλούσε το βασανιστικό ψυχολογικό βάρος μιας αναπόφευκτης ενοχής.

Μου άρεσε αρκετά ο Christophe για να τον αντιμετωπίσω για αυτό, ανεξάρτητα από τον κίνδυνο ντροπής. Με τον καιρό, και αφού είχα σκεφτεί τη θλίψη που ένιωθα καθώς άκουγα τα αυτομαστιγώματα του φίλου μου, η συζήτησή μας οδήγησε σε μια διαφορά που έκτοτε δεν έχω ξεχάσει.

«Κρίστοφ», είπα καθώς ξεφυσούσε ένα από τα Peterson του ένα βράδυ, «υπάρχει ενοχή και υπάρχει ευθύνη. Αυτοί που υπηρέτησαν το Ράιχ, ακόμη και εκείνοι που δεν το έκαναν, αλλά γύρισαν την πλάτη τους - ήταν ένοχοι, και αν είναι ακόμα ζωντανοί, είναι ακόμα ένοχοι. Δεν είσαι εσύ . Πώς θα μπορούσες να είσαι; Δεν φταις για τίποτα. Το παρελθόν αναθέτει ευθύνες, κάθε είδους ευθύνες σε όλους μας. Σου αφήνει μια συγκεκριμένη ευθύνη, ναι, και πρέπει να το ξέρεις και να το τιμάς. Αλλά το να είσαι ένοχος από το να είσαι υπεύθυνος είναι πολύ διαφορετικά πράγματα».

Έχω σκεφτεί πολλές φορές αυτά τα προ πολλού διαμειφθέντα με τον Christophe—έναν άνθρωπο με συνείδηση ​​αλλά, πρέπει να πούμε, παραπλανημένη συνείδηση— από την αλυσίδα των γεγονότων που ξεκίνησαν από τις 7 Οκτωβρίου του περασμένου χρόνου . Πώς έχουμε αντιδράσει στη Δύση στις καθημερινές φρικαλεότητες του Ισραήλ στη Γάζα; Και τι έχει καθορίσει αυτές τις αντιδράσεις; Όλοι εμείς στον κόσμο του Ατλαντικού—Αμερικανοί, Γάλλοι, Βρετανοί, Ιταλοί, Βέλγοι, κι᾿ άλλοι—θα πρέπει να εξετάσουμε αυτά τα ερωτήματα. Για να γίνει αυτό είναι απαραίτητο να αναλάβουμε το θέμα της ενοχής και της ευθύνης. Δεν είναι τόσο παράξενο, είναι η απάντηση της Γερμανίας στις βαρβαρότητες του Ισραήλ που μας παροτρύνει σ᾿ αυτή την αυτοκριτική.

 ( φωτό ἀπό τήν ἐπίσκεψιν τοῦ γερμανοῦ καγκελάριου Ἀντενάουερ στό Ἰσραήλ τό 1966. Ἐδῶ στό σπίτι τοῦ Φέλιξ Ἐλιέζερ Σινάρ ( πίσω ἀπό τόν Ἀντενάουερ μέ τά γυαλιά)  Διακρίνονται στό κέντρο μέ τόν γερμανό Καγκελάριο ὁ Γκόλντμαν Ναούμ κορυφαῖος Σιωνιστής, ἱδρυτής καί Πρόεδρος τοῦ Παγκόσμιου Ἑβραϊκοῦ Κογκρέσου, δεξιά ὁ Δαυϊδ Μπέν Γκουριόν ὑπουργός προεδρίας, ὑπουργός ἐξωτερικῶν τότε,  καί πάνω ὁ Μοσέ Νταγιάν )

Η υποστήριξη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας στό «εβραϊκό κράτος» ήταν εδώ και καιρό ξεκάθαρη, κατατάσσοντάς την με την «απόλυτη υποστήριξη» της Ουάσιγκτον,η αγαπημένη φράση της Χίλλαρυ Κλίντον κατά τα χρόνια της ως υπουργός Εξωτερικών. Αυτό πηγαίνει πίσω στον Konrad Adenauer τον πρώτο καγκελάριο της Δυτικής Γερμανίας, ο οποίος ενέκρινε πολεμικές αποζημιώσεις και χρειαζόταν τεράστια οικονομική βοήθεια τέσσερα χρόνια μετά την ίδρυση του Ισραήλ το 1948. Η Γερμανία δεν κοίταξε ποτέ πίσω. Ο Rudolf Dreßler, μακροχρόνιο μέλος της Bundestag, περιέγραψε την αφοσίωση της Γερμανίας στον ισραηλινό σκοπό ως Staatsräson , λόγος του κράτους, θεμελιώδη υποχρέωση που δεν χωρά διαπραγμάτευση, ενώ υπηρέτησε ως πρεσβευτής του Βερολίνου στο Τελ Αβίβ από το 2000 έως το 2005.

Η θέση της Γερμανίας για την κρίση της Γάζας είναι εντελώς σύμφωνη με αυτή την ιστορία. Δεν θα πιστεύατε ότι θα ήταν δυνατό για το Βερολίνο να ταχθεί με το Ισραήλ απόλυτα, αλλά ο καγκελάριος Olaf Scholz τα κατάφερε. Αμέσως μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου, το Βερολίνο άναψε την Πύλη του Βρανδεμβούργου με τη γαλανόλευκη σημαία του Ισραήλ. Θυμάστε την πομπή των δυτικών ηγετών που ταξίδεψαν στο Τελ Αβίβ μετά τις 7 Οκτωβρίου, για να αποδώσουν τη σφραγίδα έγκρισής τους καθώς ξεκινούσε η βαρβαρότητα στη Γάζα; Ο Scholz ήταν από τους πρώτους. «Αυτή τη στιγμή, υπάρχει μόνο μία πλευρά για τη Γερμανία: δίπλα στο Ισραήλ», δήλωσε τότε ο καγκελάριος.

( Σημ. Πελασγ. Θυμᾶστε καί τήν τεράστια μενορά πού ἄναψε,στήν Πύλη τοῦ Βραδεμβούργου, ὁ Σόλτς κατά τόν ἑορτασμό τῆς Χανουκά κι᾿ἐνῷ τό μακελειό στήν Γάζα ἦταν στήν κορύφωσή του; Γράφαμε τότε ὡς ἐπίλογο  : «  ... Ναί, τώρα κάποιοι ἄλλοι ἑορτάζουν τήν θριαμβευτική τους εἴσοδο-ΚΑΤΟΧΗ στήν Γερμανία. Σέ μία Γερμανία ὅπου τά συμπλέγματα ἑνός ἄλλοτε γενναίου ἔθνους τούς ἔχουν καταντήσει τά ἀπόλυτα δουλικά τοῦ σιωνισμοῦ ! »      Πιό ξεκάθαρη θέσιν ὑπέρ Ἰσραήλ ἀπό τούς Γερμανούς,δέν γίνεται ! ) 

Το Al Jazeera δημοσίευσε ένα εξαιρετικό άρθρο με αναφορά για τη γερμανική πολιτική και το πολιτικό κλίμα στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία δύο μήνες μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου. Μεταξύ άλλων, σημείωσε ότι η Σαξονία-Ανχαλτ, ένα κοινωνικά και πολιτικά συντηρητικό κρατίδιο νότια του Αμβούργου, απαιτεί τώρα από τους μετανάστες που φτάνουν να ορκίζονται πίστη στο "δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ" στις αιτήσεις τους για υπηκοότητα. Χωρίς όρκο, δεν υπάρχει υπηκοότητα.

Φαίνεται ότι υπάρχουν τόσο λίγα περιθώρια για αποχρώσεις μεταξύ των πολιτικών κλικών στο Βερολίνο όσο και για τους νεοφερμένους στη Σαξονία-Άνχαλτ. Η Annalena Baerbock, η υπουργός Εξωτερικών με τα λιγότερο προσόντα που τώρα απασχολείται επικερδώς στην Ευρώπη, άφησε να εννοηθεί έντονα τον Δεκέμβριο ότι το Ισραήλ μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να προκαλέσει λιγότερα δεινά στους Παλαιστίνιους της Γάζας. Δέκα ημέρες αργότερα ο Scholz επιβεβαίωσε τη διπλωματική υποστήριξη της Γερμανίας στο Σιωνιστικό κράτος με λεξιλόγιο που μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε γίνει μονότονο. «Η Γερμανία στέκεται σταθερά στο πλευρό του Ισραήλ», αναφέρεται σε ανακοίνωση της κυβέρνησης. Υπήρχαν 17.000 νεκροί στη Γάζα εκείνη την χρονική στιγμή.

Μια δημοσκόπηση που διεξήχθη τον Νοέμβριο, όταν ο αριθμός των νεκρών στη Γάζα ήταν λίγο περισσότερο από το ένα τρίτο των 29.000 που έχουν καταγραφεί εως τώρα που γράφω, λιγότερο από το ένα τρίτο των ερωτηθέντων ενέκρινε την ακλόνητη υποστήριξη της κυβέρνησης Scholz για το σιωνιστικό κράτος. Κατά την άποψή μου, αυτό μπορεί να αντικατοπτρίζει μια αλλαγή μεταξύ των γενεών, στην συνείδηση των Γερμανών: Πολύ λίγοι παραμένουν που θυμούνται το Ράιχ και το Ολοκαύτωμα, και η δύναμη των αναμνήσεων πού κληρονόμησαν οι προηγούμενες γενεές, φυσικά μειώνεται.

Πώς μπορούμε να διαβάσουμε την πλήρη, που δεν χωρά συζήτηση, υποστήριξη για το Ισραήλ, ακόμα και όταν διαπράττει γενοκτονία σε πληθυσμό 2,3 εκατομμυρίων, παράλληλα με την προφανή κατάρρευση της υποστήριξης για αυτή τη στάση από τους Γερμανούς πολίτες ; Πιστεύω ότι δεν μπορούμε να το καταλάβουμε αυτό χωρίς να ασχοληθούμε με το ζήτημα της ενοχής και της ευθύνης.

Αρκετά αληθινό και απόλυτα γνωστό, η αποκατάσταση της εικόνας της Γερμανίας —ως έθνους, ως κοινωνίας— ήταν ένα εθνικό έργο από τα πρώτα χρόνια της μεταπολεμικής αποκατάστασής της. Οι Γερμανοί προσπάθησαν να κάνουν το ίδιο ως λαός. Υπάρχει σχέδιο στην πολιτική του Βερολίνου απέναντι στο Ισραήλ, λοιπόν, αλλά παραμένει μια συνείδηση ​​ενοχής στο εξωτερικό μεταξύ των Γερμανών και μια φυσική ή υποσυνείδητη επιθυμία να την εξιλεώσουν. Αυτό είναι συχνά αναμφισβήτητο όταν βρίσκεσαι ανάμεσα σε Γερμανούς. Είναι αυτό που άκουσα στις συνομιλίες μου με τον Christophe και όλα αυτά τα χρόνια με άλλους.

Αυτό το άρθρο του Al Jazeera που σημειώσαμε παραπάνω αναφέρει τα λόγια ενός μελετητή ονόματι Daniel Marwecki, του οποίου το βιβλίο, Germany and Israel: Whitewashing and State Building (Hurst, 2020) φωτό ἀριστερά, το ξεχωρίζει διακριτικά και προσεκτικά. Ο όρος του Marwecki καθώς απευθύνεται στη συλλογική γερμανική ψυχή είναι "ηθική". «Όταν οι Γερμανοί πολιτικοί σήμερα μιλούν για το Ισραήλ», είπε όταν του πήραν συνέντευξη από το Al Jazeera, «είναι από ηθική άποψη». Αναφερόμενος στην επίσημη γερμανική υποστήριξη προς το Ισραήλ, ο Marwecki προσθέτει: «Όλοι οι κορυφαίοι Γερμανοί πολιτικοί πιστεύουν ότι είναι ηθικά το σωστό πράγμα που πρέπει να γίνει λόγω του γερμανικού παρελθόντος».

Σκέψου το. Η ηγεσία της Γερμανίας -και κάποιο ποσοστό των Γερμανών, ακόμα κι αν εξασθενεί ο ενθουσιασμός τους για το κράτος του απαρτχάιντ- έχει τώρα αυτή την απερίσκεπτη υποστήριξη ενός καθεστώτος του οποίου το σχέδιο γενοκτονίας, εθνοκάθαρσης μοιάζει με αυτό του Ράιχ κάθε μέρα που περνάει είναι «ηθικά το σωστό πράγμα που πρέπει να κάνουμε», στη χρήσιμη σύνοψη του Marwecki.  Η έγκριση με υλική, πολιτική και διπλωματική υποστήριξη ενός ρατσιστικού, αλλόφρονος βίαιου έθνους που αναπτύσσει μια εξοντωτική δύναμη εναντίον ενός άλλου λαού—αυτή είναι η υποχρέωση της Γερμανίας 79 χρόνια μετά την κατάρρευση των Ναζί. Πείτε μου ότι μπορείτε να σκεφτείτε κάτι πιο κοντά στη συλλογική παραφροσύνη;

Υπάρχουν δύο πράγματα να πούμε για αυτήν την παράλογη κατάσταση πραγμάτων. Πρώτον, εδώ είναι που το να ενεργείς από ενοχή οδηγεί τόσο εύκολα όταν η υπόθεση της ενοχής είναι παράλογη - όταν είναι λάθος, με μια λέξη. Δεύτερον, και σε σχέση με αυτό το πρώτο σημείο, το να αποδέχεται κανείς την ενοχή ως βάρος του με αυτόν τον τρόπο μπορεί να είναι κατηγορηματικά, καταστροφικά ανεύθυνο καθώς οδηγεί έναν ή ένα ολόκληρο έθνος σε ένα λάθος μονοπάτι.

Λάθος μέτρησα: Υπάρχει ένα τρίτο πράγμα που πρέπει να πούμε για ένα έθνος που αντιλαμβάνεται λανθασμένα την ενοχή ως μια κληρονομική κατάσταση από την οποία δεν μπορεί να ξεφύγει και πάνω στην οποία πρέπει να ενεργεί περισσότερο ή λιγότερο επ' αόριστον. Ένα τέτοιο έθνος είναι παγιδευμένο στο παρελθόν — ή έχει παγιδευτεί τόσο πολύ, ή άφησε τον εαυτό του να παγιδευτεί ή σκόπιμα έχει παγιδευτεί. Αυτό μας οδηγεί σε μια αναγνώριση που δεν πρέπει να χάσουμε. Οι Ισραηλινοί έχουν καλλιεργήσει την ενοχή μεταξύ εκείνων από τους οποίους αναζητούν υποστήριξη για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και με τόση επιμέλεια που μπορούμε να το θεωρήσουμε θεμελιώδες για τις εξωτερικές πολιτικές τους. Το σχέδιο, που εντείνεται καθώς η συλλογική μνήμη ξεθωριάζει, είναι να περιορίσει τους υποστηρικτές του Ισραήλ στο παρελθόν, έτσι ώστε να αποκλείσει το παρόν - το παρόν της εγκληματικότητας και της παθολογικής σκληρότητας του Ισραήλ.Υπάρχει ένας άλλος τρόπος να το θέσουμε :  Ο στόχος του Ισραήλ είναι να εμποδίσει τους άλλους να ενεργήσουν υπεύθυνα απέναντι στη συμπεριφορά του.

Ενοχές, ενοχές, ενοχές, στοιχειωμένες αναμνήσεις, συνεχείς υπενθυμίσεις του παρελθόντος σε βιβλία, ταινίες, μουσεία, μνημεία: Δεν υπάρχει λόγος να αρνηθούμε τη φρίκη του περασμένου αιώνα  και κάθε ανάγκη να ξεφύγουμε από αυτό το διεστραμμένο σύμπλεγμα.. Οι βαρβαρότητες που εκτυλίσσονται καθημερινά στη Γάζα καθιστούν αυτό το θέμα επείγον. Και όταν επιτέλους καταλάβουμε την ενοχή και τη θέση της στη ζωή μας και καθώς σκεφτόμαστε τα πράγματα, δύο πράγματα είναι άμεσα δυνατά. Μπορούμε να ζούμε στο παρόν, όχι στο παρελθόν, όχι ως δέσμιοι της ιστορίας, και είμαστε σε θέση να αντιδρούμε υπεύθυνα στα γεγονότα όπως συμβαίνουν σε αυτό το ξαφνικά διαθέσιμο παρόν.

Στην περίπτωση της Γερμανίας, η πολιτική του Βερολίνου απέναντι στο Ισραήλ θα αναποδογύριζε τόσο τακτοποιημένα όσο μια κλεψύδρα. Δεν θα υπήρχε καμία υποστήριξη ή επιδοκιμασία της εγκληματικής συμπεριφοράς του Ισραήλ, η αδύναμη πρόταση στους Ισραηλινούς ή να μειώσουν τους τόνους ή να συναινέσουν σιωπηλά σε αυτήν. Οι ηγέτες της Γερμανίας θα σηκώνονταν και θα έλεγαν: «Αυτοί που ήρθαν πριν από εμάς έκαναν αυτό που κάνετε εσείς σε αυτούς που ήρθαν κάποτε πριν από εσάς. Καταδικάζουμε τα εγκλήματά σας. Πρέπει να το κάνουμε, αυτή είναι η ευθύνη μας, όπως καταδικάσαμε τα εγκλήματα που δυσφημίζουν το παρελθόν μας.».

Υπάρχουν πάσης φύσεως γεωπολιτικές εκτιμήσεις που καθιστούν αυτή την ανατροπή απίθανη, αν όχι, προς το παρόν, αδύνατη. Είναι απολύτως εύλογο ότι η πολιτική ηγεσία του Βερολίνου είναι συνένοχη, καθώς το Ισραήλ χειραγωγεί τις ευάλωτες ευαισθησίες των Γερμανών προκειμένου να διατηρήσει τη λαϊκή υποστήριξη για το καθεστώς του απαρτχάιντ. Αλλά σε έναν καλύτερο κόσμο αυτό που μόλις φανταζόμουν θα ήταν η επανασχεδιασμένη απάντηση της Γερμανίας στο Ισραήλ και στο γκροτέσκο τέρας που έχει φτιάξει από τον εαυτό του. Και η Γερμανία, σε έναν κόσμο ακόμα καλύτερο από αυτόν τον καλύτερο κόσμο, θα πρωτοστατούσε. Σε αυτό θα βρίσκαμε μια εξαίσια ποιητική δικαιοσύνη: Αυτό που πρέπει να κάνει η Γερμανία είναι αυτό που πρέπει να κάνει η υπόλοιπη Δύση.

Αυτό θα ήταν να ενεργήσετε από ευθύνη έναντι του λάθους ή της ενοχής. Το πιο επαίσχυντο έθνος του κόσμου θα αφοπλιζόταν και ο ανθρωπισμός θα μπορούσε να αρχίσει να αποκαθίσταται.

* Ο Πάτρικ Λόρενς, ανταποκριτής στο εξωτερικό για πολλά χρόνια, κυρίως για την International Herald Tribune , είναι κριτικός μέσων ενημέρωσης, δοκιμιογράφος, συγγραφέας και λέκτορας. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του είναι το Time No Longer: Americans After the American Century . Η ιστοσελίδα του είναι  Πάτρικ Λόρενς . Υποστηρίξτε το έργο του μέσω του ιστότοπου του Patreon . Ο λογαριασμός του στο Twitter, @thefloutist, έχει λογοκριθεί μόνιμα χωρίς εξήγηση.

Ἀπό : unz.com

Ἡ Πελασγική