Η ΣΕΡΒΙΑ ΑΠΟΚΑΤΕΣΤΗΣΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΤΟΝ ΗΡΩΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΜΙΧΑΗΛΟΒΙΤΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΤΣΕΤΝΙΚΣ

Γράφει ο Γ. Δημητρακόπουλος, συνταξιούχος εκπαιδευτικός

Σε έκτακτη συνεδρίασή του, το ανώτερο δικαστήριο του Βελιγραδίου αποφάσισε την αποκατάσταση του αρχηγού του κινήματος των Σέρβων εθνικιστών Τσέτνικ, στρατηγού Ντράζα Μιχαήλοβιτς, ο οποίος, μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, είχε δικαστεί και καταδικαστεί σε θάνατο από τον Τίτο, ως συνεργάτης των Γερμανών.

Το ανώτερο δικαστήριο του Βελιγραδίου ακύρωσε την απόφαση εκείνη του τιτοϊκού δικαστηρίου και αποκατέστησε τη μνήμη του. Η δίκη για την αποκατάσταση του Μιχαήλοβιτς ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2010, ύστερα από έφεση που κατέθεσε ο εγγονός του και μέλη εθνικιστικών οργανώσεων.

Με την ευκαιρία, ας αναφέρουμε κάποια στοιχεία για τον αποκαταστηθέντα στρατηγό.

Ο Ντράζα Μιχαήλοβιτς γεννήθηκε στις 27.03.1893 στην Ιβάνιτσα της Σερβίας. Ήταν ανώτατος αξιωματικός του Βασιλικού Στρατού της Γιουγκοσλαβίας και πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) και κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. 

Μετά την επίσημη παράδοση του Γιουγκοσλαβικού Στρατού στις δυνάμεις του Άξονα (17.4.1941), κατέφυγε στα βουνά. Λίγο αργότερα, συναντήθηκε στα όρη της Ράβνα Γκόρα με τον φίλο του, ταγματάρχη Άτσα Μίσιτς και αποφάσισαν να οργανώσουν αντάρτικο, σύμφωνα με την παράδοση των Τσέτνικ (κάτι αντίστοιχο με τους δικούς μας αρματωλούς και κλέφτες). Το πρώτο οργανωμένο στρατιωτικό σώμα των Τσέτνικς εμφανίστηκε τον Αύγουστο του 1941 και το Κίνημα επεκτάθηκε γρήγορα σ’ ολόκληρη την χώρα.

Ταυτοχρόνως, αναπτύχθηκε και το ανταρτικό κομμουνιστικό κίνημα των Παρτιζάνων του εβραίου Γιοζίπ Μπροζ (Τίτο), κατόπιν εντολής του Στάλιν. Στην αρχή, οι Άγγλοι προσεφέρθηκαν να βοηθήσουν και τις δύο ανταρτικές ομάδες, ωστόσο από τα μέσα του 1943, η συμμαχική διοίκηση της Μεσογείου διέκοψε κάθε σχέση με τον Μιχαήλοβιτς (χαρακτηρίζοντάς τον «συνεργάτη των Γερμανών», εις γνώσιν ότι η κατηγορία ήτο ψευδεστάτη) και έριξε όλο το βάρος υπέρ του Τίτο. Συνεπεία του γεγονότος αυτού, οι τιτοϊκοί πραγματοποιούσαν όλο και πιο συχνά επιθέσεις κατά των Τσέτνικς, με σκοπό να τους αφανίσουν, για να καταλάβουν ανενόχλητοι την εξουσία μετά από την αποχώρηση των Γερμανών. Διόλου τυχαία, παρόμοια τακτική ακολούθησαν και οι κομμουνιστοσυμμορίτες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, που αρχικώς συκοφαντούσαν τις εθνικές οργανώσεις, ως δήθεν συνεργαζόμενες με τους Γερμανούς, και εν συνεχεία τους επιτίθονταν και τις διέλυαν. Είναι προφανές, ότι αυτή ήτο η γραμμή της Μόσχας.  

Τον Αύγουστο του 1944 ο χασάπης Τσόρτσιλ συναντήθηκε στη Νάπολη της Ιταλίας με τον Τίτο και συμφώνησαν να παραδοθεί η Γιουγκοσλαβία στον κομμουνισμό. Τις επόμενες μέρες ο εξόριστος (στο Λονδίνο…) Σέρβος βασιλεύς, με ραδιοφωνικό του διάγγελμα, αποκήρυξε τον Μιχαήλοβιτς και ζήτησε από τους υπηκόους του να υποστηρίξουν τον… Τίτο!

Από τότε, εντάθηκαν οι επιθέσεις των τιτοϊκών, που περιόρισαν κατά πολύ τους σχεδόν άοπλους Τσέτνικς. Κατόπιν δε και της εισβολής των σοβιετικών συμμοριών στην χώρα, οι Τσέτνικς εξοντώθηκαν συστηματικά.

Ο Μιχαήλοβιτς κατέφυγε πάλι στη Ράβνα Γκόρα και περιπλανήθηκε στα βουνά, μέχρι τη σύλληψη του στις 13 Μαρτίου του 1945. Τρεις μήνες αργότερα, «εδικάσθη» από ένα «λαϊκό δικαστήριο» του κομμουνιστικού καθεστώτος και όπως ήταν φυσικό κι επόμενο  καταδικάστηκε εις θάνατον κι εξετελέσθη, στις 17 Ιουλίου του 1946.

Εν τέλει, το 1948, μια αμερικανική επιτροπή αθώωσε τον Μιχαήλοβιτς από τις κατηγορίες εναντίον του και το 1948 ο πρόεδρος της Αμερικής τον τίμησε με το μετάλλιο της Λεγεώνας της Τιμής, που είναι η μεγαλύτερη τιμή που μπορεί να δώσει η Αμερική σε μη Αμερικανούς ήρωες. Αλλά, αυτά έγιναν «κατόπιν εορτής»…