Ο άνθρωπος της Δύσης σήμερα βιώνει συνεχώς αυτό το είδος της γνωστικής
ασυμφωνίας. Ο κόσμος που διαβάζουμε στα περιοδικά και τις εφημερίδες και
βλέπουμε στις τηλεοράσεις μας και στις οθόνες του κινηματογράφου είναι ένας
πολυφυλετικός παράδεισος με σούπερ ευφυείς μαύρους επιστήμονες να μας οδηγούν
σε ένα λαμπρό μέλλον, αρκεί μόνο να μπορέσουμε να αποφύγουμε την ατέρμονη
απειλή του βίαιου λευκού ρατσισμού.
Το 2011, κυκλοφόρησε το βιβλίο “Hollywood in Blackface”. Ένα απολαυστικό, πρωτότυπο και σίγουρα ‘μη
πολιτικά ορθό’ βιβλίο, από εκείνα τα βιβλία που όταν διαβάζεις αυτά που λέει, ενδόμυχα, λες «καλά το είχα
καταλάβει..!». Εκεί ο συγγραφέας, Paul Kersey, αφηγείται τη μακρά ιστορία της προσπάθειας του
αμερικανικού κινηματογράφου να παρουσιάσει τους μαύρους ως κάτι που δεν είναι.
Οι μαύροι στο Χόλυγουντ δεν χρησιμοποιούνται ως άνθρωποι, χρησιμοποιούνται ως
όπλα.
Ο Kersey,
παραθέτοντας πληθώρα στοιχείων και χρησιμοποιώντας οξύ και συχνά σατιρικό λόγο, αποκαλύπτει αυτό που συστηματικά
κάνει το Χόλυγουντ, τουλάχιστον από τα τέλη της δεκαετίας του ‘60 και δώθε. Ότι
χρησιμοποιεί τους μαύρους σαν τους “Numinous Negros” («Υπερφυσικούς Νέγρους»). Δηλαδή, όπως στην ταινία "The Green Mile" («Το Πράσινο Μίλι») - κραυγαλέο παράδειγμα - ως υπερφυσικές προσωποποιήσεις της
αρετής, της αγαθότητας, της σοφίας και της χριστιανικής συμπόνιας που εμφανίζονται στον φτωχό
από ηθική κόσμο των Λευκών. Οι “Numinous Negros”
έχουν μακρά παράδοση στην αμερικανική φαντασία.
Ένας παρόμοιος όρος για τους μαύρους της οθόνης που είναι προικισμένοι με
ειδικές γνώσεις ή μυστικιστικές δυνάμεις, είναι αυτός του “Magical Negro”. Ακόμα και ο Σπάικ Λι,
ο γνωστός Αφροαμερικάνος παραγωγός, παραδέχεται ότι ταινίες όπως «Το Πράσινο Μίλι» και «Ο θρύλος του Μπάγκερ Βανς» χρησιμοποιούν
τον θρύλο του «σούπερ-ντούπερ μαγικού Νέγρου».
Ο Numinous Negro
είναι συνήθως, αλλά όχι πάντα, ένας αουτσάιντερ της κοινωνίας. Έχει υποστεί διακρίσεις,
είναι φτωχός, έχει αναπηρία ή τον έχουν φυλακίσει άδικα. Αυτός όμως είναι
συμπαθητικός, ευσπλαχνικός και σοφός. Εμφανίζεται ξαφνικά μία μέρα για να
βοηθήσει το λευκό πρωταγωνιστή. Έχει κάποιου είδους μαγικές δυνάμεις, λέει
συχνά διάφορα λόγια σοφίας και κάνει σχεδόν τα πάντα, ακόμα και θυσιάζεται, για
το κοινό καλό ή για να σωθεί ο λευκός πρωταγωνιστής. Στην ταινία “The Defiant Ones” («Όταν Σπάσαμε τις Αλυσίδες»,
1958), ο Σίντνεϊ Πουατιέ έχει το πρότυπο αυτού του ρόλου.
Όταν βλέπουμε ένα Negro χαρακτήρα στον κινηματογράφο ή στην
τηλεόραση, όχι μόνο ξέρουμε ότι είναι «υπερφυσικός», αλλά μπορούμε να κρίνουμε
τους άλλους (λευκούς) χαρακτήρες από το πώς τον αντιμετωπίζουν εκείνοι. Ομοίως,
ο κάθε λευκός θεατής μπορεί να κρίνει τον εαυτό του με τον ίδιο τρόπο. Αν ο
θεατής αναγνωρίζει την αρετή του «υπερφυσικού νέγρου», τότε αποδεικνύει στον
εαυτό του ότι είναι ένα καλό άτομο και όχι «ρατσιστής».
Τα τελευταία χρόνια το Χόλυγουντ έχει «αναβαθμίσει» τον Numinous Negro προσθέτοντας
τον χαρακτήρα του ανώτατου αξιωματούχου κύρους και του επιστήμονα υψηλότατου
επιπέδου, σχεδόν, διάνοιας, που πάλι σώζουν τον κόσμο.
Είναι γεγονός ότι ο «πρώτος μαύρος πρόεδρος» των ΗΠΑ, Μπαράκ
Ομπάμα, ωφελήθηκε από το πρότυπο του Numinous / Magical Negro
που καλλιεργήθηκε για χρόνια, καθώς θεωρείται από μερικούς αναλυτές, ότι
εκλέχθηκε από την ανάγκη να κατευναστεί η για χρόνια καλλιεργούμενη «λευκή ενοχή».
Το Χόλυγουντ χρησιμοποιώντας, όπως εκείνο καλά ξέρει, τεχνικές
κοινωνικής μηχανικής, παρήγαγε τόνους θετικών προτύπων για τους Αφροαμερικάνους,
τους παρουσίασε είτε ως «πάσχοντες αγίους» είτε ως «επιτυχημένους», αδιαφορώντας
για την πραγματικότητα και σχημάτισε ένα κοινό - πλήθος, στο οποίο όποιος δεν
μιλάει και δεν ενεργεί σύμφωνα με αυτή την ψεύτικη πραγματικότητα θεωρείται ιδεολογικός
εχθρός.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Χόλυγουντ είναι ένας
σημαντικότατος παραγωγός ενοποιημένης κουλτούρας. Τα μηνύματά του φτάνουν σε
κάθε σημείο του πλανήτη. Οι κινηματογραφιστές του χειρίζονται επιδέξια τους
χαρακτήρες και τους διαλόγους, την δράση, και τους τρόπους που θα παρουσιάσουν
κάτι με θετική και αρνητική εικόνα, επηρεάζοντας και διαμορφώνοντας τις
αντιλήψεις του ακροατηρίου τους.
Υπάρχει μία συνεχής και προσεκτική χειραγώγηση του μαύρου
χαρακτήρα σε δημοφιλείς ταινίες, ενώ κατασκευάζονται πλασματικές εικόνες –
πάντα προς τον σκοπό της κατασκευής μιας θετικής αναπαράστασης των μαύρων. Από
τον χαρακτήρα του σμηναγού Stephen Hiller που τον παίζει ο Γουίλ Σμιθ στην
«Ημέρα Ανεξαρτησίας», στον Azeem που τον παίζει ο Morgan Freeman στο «Ρομπέν των Δασών: ο
Πρίγκιπας των Κλεφτών» και τον Terence Mann που τον παίζει ο James Earl Jones στο “Field
of Dreams” («Ο Ξυπόλητος Τζο»), αυτοί και πολλοί άλλοι ρόλοι που τους υποδύινται μαύροι ηθοποιοί έχουν
κάνει περισσότερα στο να γυαλίσουν την εικόνα των μαύρων στην Αμερική, από ότι
όλοι οι ακτιβιστές των πολιτικών δικαιωμάτων μαζί.
Τι κι αν η πραγματικότητα αφηγείται μία άλλη εντελώς
διαφορετική ιστορία; Ο θεατής θα αποκομίσει την εντύπωση εκείνη που το «μαγικό»
Χόλυγουντ θα του παρουσιάσει και με βάση αυτά που βλέπει θα διαμορφώσει
«άποψη».
Εάν κάποιος δει ας πούμε, το «Ημέρα Ανεξαρτησίας» του Roland
Emmerich, που είπαμε πριν, θα εντυπωσιαστεί με τον Γουίλ Σμιθ, να οδηγεί, ως σμηναγός Stephen
Hiller, ένα F / A-18 Hornet, χωρίς
να γνωρίζει ότι λιγότερο από 2 τοις εκατό των στρατιωτικών αεροπόρων είναι
μαύροι. Ε, και; Η πολιτική ορθότητα είναι αυτή που πρέπει να θριαμβεύσει και
όχι η πραγματικότητα.
Στην ταινία «2012», ο πλανήτης μας σώθηκε χάρη σε ένα μαύρο
γεωλόγο. Είπατε μαύρο γεωλόγο; Μα, οι μαύροι γεωλόγοι είναι κάτι εντελώς σπάνιο στον
τομέα των γεωεπιστημών στις ΗΠΑ. Αλλά τι σημασία έχει για την βιομηχανία του θεάματος;
Ας δούμε ένα σχετικό πίνακα με τα 10 επαγγέλματα στα οποία οι μαύροι έχουν την
χαμηλότερη συμμετοχή (για τα 10 επαγγέλματα με την μεγαλύτερη
συμμετοχή μαύρων στις ΗΠΑ, βλ. εδώ):
1. Καλλιτέχνες και
συναφή επαγγέλματα: 0,8%
2. Περιβαλλοντικοί
επιστήμονες και γεωλόγοι: 1,0%
3. Εκτιμητές
κόστους: 1,1%
4. Γεωργοί και
κτηνοτρόφοι: 1,4%
4.
Οδοντίατροι: 1,4%
4. Τοπογράφοι και
τεχνικοί χαρτογράφησης: 1,4%
7. Ιδιοκτήτες
φάρμας, ράντσου και άλλοι διαχειριστές γεωργίας: 1,5%
8. Αναλυτές
ειδήσεων, δημοσιογράφοι και ανταποκριτές: 1,8%
9. Συντηρητές
επισκευαστές μηχανών: 2,1%
10. Διάφοροι φυσικοί
επιστήμονες: 2,1%.
Ένας γεωλόγος μπορεί να σώσει την γη, αλλά προς το παρόν
είναι πιο δύσκολο να βρεις μαύρο φοιτητή γεωλογίας! Το Αμερικανικό Γεωλογικό
Ινστιτούτο εκτιμά ότι σε έναν αριθμό 26.522 φοιτητών που σπουδάζουν γεωλογία
στο προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο στις ΗΠΑ, μόνο 362 είναι μαύροι. Για
τον λόγο αυτόν, πριν λίγα χρόνια, μία ομάδα Αφροαμερικανών γεωλόγων και γεωφυσικών
(“National Association of Black Geologists and Geophysicists”)
μαζεύτηκαν στην πανεπιστημιούπολη του Geological Survey για να συζητήσουν τις
στρατηγικές τους για την επέκταση του δραματικά μειωμένου αριθμού τους. Όρισαν
ως θέμα του συνεδρίου τους το «Διαφορετικότητα στις Γεωεπιστήμες» ("Diversity in Geoscience"). Ο λόγος
της μη ύπαρξης «διαφορετικότητας» ερμηνεύεται από το γεγονός ότι από τους 80.000 γεωλόγους που εργάζονται στις ΗΠΑ, μόλις το 0,4 τοις εκατό
είναι μαύροι.
Αλλά, δόξα τω Θεώ, υπάρχει το Χόλυγουντ, και μπορούμε όλοι
να είμαστε υπερήφανοι, που ένας μαύρος γεωλόγος μας έσωσε από την ολοκληρωτική
καταστροφή στην ταινία «2012».
Γράφοντας στο National Review Online, ο Edmund Connelly, ανεξάρτητος
συγγραφέας, ακαδημαϊκός και ειδικός του κινηματογράφου, αναφέρει:
Μόλις τέλειωσα την έρευνα και την συγγραφή ενός μεγάλου
δοκιμίου για το φαινόμενο που ήδη υπάρχει εδώ και δεκαετίες, κατά το οποίο η
εικόνα των Αφροαμερικάνων ανδρών στις κινηματογραφικές ταινίες έχει βελτιωθεί εντυπωσιακά.
Συναγωνίζεται πλέον εκείνη των λευκών ανδρών, οι οποίοι ξεπερνούν τους μαύρους
σε ποσοστό επτά προς έναν. Όπως και άλλοι, δεν πιστεύω ότι αυτή η διαδικασία
"απλά συνέβη." Μάλλον, πιστεύω ότι είναι το αποτέλεσμα μιας
αποφασιστικής προσπάθειας της ελίτ για να εκτοπίσει τους Λευκούς- και ειδικά
τους άντρες- από θέσεις κύρους και δύναμης, αν όχι να τους εξαλείψει εντελώς.
Ο J. Β Cash, περιγράφει τη διαδικασία αυτή, όπως θα έκανε ο
καθένας:
Υπάρχουν διάφορα ονόματα για την ιδεολογία της ελίτ. Κάποιοι
την αποκαλούν «πολιτική ορθότητα». Άλλοι την αποκαλούν «Πολιτιστικό Μαρξισμό».
Αλλά οι ετικέτες δεν έχουν σημασία εφ’ όσον καταλαβαίνει κανείς το τι
συμβαίνει: οι κυρίαρχες ελίτ διεξάγουν ένα πολιτιστικό και φυλετικό πόλεμο
εναντίον των δυτικών αξιών, του δυτικού πολιτισμού, και ειδικότερα του δυτικού
άνδρα, δηλαδή, του λευκού άνδρα. Στο όνομα των «ιερών δογμάτων» της
διαφορετικότητας και της πολυπολιτισμικότητας, όλες οι αξίες του παραδοσιακού
λευκού πολιτισμού χαρακτηρίζονται «κακές» και πάντα σε αντιδιαστολή με αυτές
που αυτοί χαρακτηρίζουν ως «καλές». Κάθε ιδέα, συμπεριφορά και θεσμός που
προστατεύει τη λευκή φυλή και προωθεί την συνέχιση της ύπαρξής της, καταστρέφεται,
ως προοίμιο και για τη φυσική καταστροφή της ίδιας της φυλής. Κανένας χώρος
στον δημόσιο στίβο δεν γλιτώνει από την θανατηφόρα λαβή αυτής της ατζέντας.
Κάθε ταινία, τηλεοπτικό θέαμα, είδηση, βιβλίο, και κήρυγμα πρέπει να την
προωθήσει, υπό το άγρυπνο βλέμμα ενός στρατού λογοκριτών και ρουφιάνων που απαιτούν
την ανυποχώρητη πίστη στην αντι-λευκή ατζέντα. Κανένα επιχείρημα ή αποδεικτικό
στοιχείο δεν έχει τη δυνατότητα να την προσβάλει.
Καθώς ο κύριος τομέας της ακαδημαϊκής μου έρευνας είναι ο
κινηματογράφος και η επιρροή του στην κοινωνία, είναι φυσικό ότι ενδιαφέρομαι για
την αλλαγή της απεικόνισης των διαφόρων εθνοτικών, φυλετικών ομάδων όπως και
των δύο φύλων στην αμερικανική κοινωνία. Προς το σκοπό αυτό, η πρόσφατη έρευνά
μου αφορούσε την εικόνα του ευγενούς μαύρου, του “Numinous Negro”.
Ο ιστορικός και συγγραφέας Richard Brookhiser μας λέει ότι η
λατινική λέξη ‘numinous’
είναι ένας ρωμαϊκός όρος για "την ηγετική θεότητα... ενός τόπου".
Σημαίνει, επίσης, «αυτόν που έχει εξυψωθεί πνευματικά». Σύμφωνα με τον
Brookhiser, «ο Υπερφυσικός Νέγρος ηγεμονεύει στην Αμερική» και η επαφή μαζί του
μας «εξυψώνει πνευματικά».
Το πιο προφανές παράδειγμα έρχεται στο πρόσωπο του ηθοποιού Morgan Freeman σε
ταινίες όπως το “Shawshank Redemption”
(«Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ»), “Deep Impact” («Ολέθρια Σύγκρουση»), όπου κάνει τον πρόεδρο των ΗΠΑ και
“Bruce
Almighty” («Θεός
για μία Εβδομάδα»), όπου κάνει τον Θεό. Αν και ο Brookhiser προσθέτει ότι ο Numinous Negro δεν
χρειάζεται να είναι άνθρωπος, η συντριπτική πλειοψηφία των πρόσφατων ταινιών αποτυπώνουν
τον Numinous Negro ως γένους αρσενικού.
Αυτό που εννόησα ήταν ότι η δημόσια εμφάνιση του Freeman ως Numinous Negro ήρθε
το 1989, ως σοφέρ στην ταινία “Driving Miss Daisy”
και εδραιώθηκε από το ρόλο του ως κρατούμενος στο “The Shawshank Redemption”
(1994). Φυσικά, κριτικοί του κινηματογράφου επισημαίνουν την ειρωνεία ότι ο
πρώτος μεγάλος ρόλος του ψηλού ηθοποιού από το Tennessee ήταν αυτός
του σκληρού νταβατζή στην ταινία “Fast Black in Street Smart” (1987), για την οποία
ήταν υποψήφιος όσκαρ καλύτερου δεύτερου ανδρικού ρόλου. Βάζοντας αυτήν την εξαίρεση
στην άκρη, η ουσία παραμένει ότι οι χαρακτήρες που έχει υποδυθεί ο Φρίμαν έχουν
συμβαδίσει με την πολυπολιτισμική ιδεολογία που εξυψώνει όλο και περισσότερο -
σχεδόν "αγιοποιεί" - τους μαύρους στην φαντασία των Αμερικάνων.
Το 1998 ο Freeman έπαιξε το ρόλο του «ανθρώπινου» προέδρου
των ΗΠΑ, στο “Deep Impact”, ένα χαρακτήρα (ο έξυπνος και ηθικός) που υιοθέτησε σε
κάθε μία από τις ταινίες του. Ο Steve Sailer, κριτικός κινηματογράφου, το
αποκαλεί αυτό πολύ εύστοχα “Spiritual Presence-in-Chief” ("Προϊστάμενη Πνευματική
Παρουσία της Αμερικής"). Μια ματιά στην φιλμογραφία του Φρίμαν το
επιβεβαιώνει.
Για παράδειγμα, ένα χρόνο μετά το ‘Shawshank Redemption’, έπαιξε τον έξοχο
αστυνομικό μέντορα του Μπραντ Πιτ στο ‘Seven’, και μετά τον σοφό Δρ Alex Cross,
ιατροδικαστικό ψυχολόγο, στο ‘Kiss the Girls’.
Ο Freeman επανέλαβε το ρόλο του ως Dr. Cross στο ‘Along Came a Spider’
(2001), όπου για άλλη μια φορά είναι ένας πράκτορας που απελευθερώνει μια νέα
λευκή γυναίκα.
Στο “The Sum of All Fears”
(«Απόλυτος Κίνδυνος»), ο Freeman παίζει τον Διευθυντή της CIA, ενώ ένα χρόνο αργότερα, το 2003, ο Freeman
εμφανίζεται ως «ο Θεός» στο “Bruce Almighty”(ρόλο που επανέλαβε στο “Evan Almighty” / "Νώε για μια Εβδομάδα", το 2007).
Το επόμενο έτος, o Freeman θα κερδίσει το όσκαρ Καλύτερου
Ανδρικού Ρόλου στο δράμα του Κλιντ Ίστγουντ, “Million Dollar Baby”, ως μισότυφλος
πρώην βραβευμένος μποξέρ Eddie
"Scrap-Iron" Dupris, που καταφέρνει να δουλέψει ως
επιστάτης σε ένα τοπικό γυμναστήριο.
Ενώ η κύρια persona του Φρίμαν στις ταινίες του Χόλυγουντ
είναι αυτή του σοφού και του ευγενούς μέντορα, ειδικά σε νέους λευκούς αστέρες,
στο “Batman Begins” (2005) ανυψώνεται σε κορυφαία διάνοια της τεχνολογίας. Παίζει
τον Lucius Fox, επιστήμονα στη βιοχημεία και την μηχανολογία, ο οποίος
εφοδιάζει τον Bruce Wayne με το μυθικό εξοπλισμό που χρειάζεται ως μαχητής του
εγκλήματος. (Στον ίδιο ρόλο και στο sequel του 2008 “The Dark Knight”). Προφανώς,
χωρίς το μυαλό του Fox,
ο Μπάτμαν θα ήταν αδύνατον να μας σώσει από τους κακούς.
Θα μπορούσα να συνεχίσω, αλλά δεν έπρεπε να γράψω βιβλίο.
Άλλωστε, από το 1995, ο Freeman πρωταγωνιστεί σε περίπου δύο ταινίες το χρόνο,
αυξάνοντάς τες σε τρείς από το 2005.
Πολύ πριν εκτοξευθεί η φήμη του, ο Freeman εμφανιζόταν
τελείως διαφορετικός σε παιδικές εκπαιδευτικές εκπομπές, όπως ήταν το ‘Electric Company’ και το ‘Sesame Street’. Και οι δύο αυτές εκπομπές
αποτέλεσαν τα μοντέλα για την εμπέδωση της «διαφορετικότητας» και της
«ανεκτικότητας», που αργότερα έγινε ο επίσημος κανόνας σε όλη την Αμερική.
Ο Freeman εκεί εμφανιζόταν ως καρικατούρα αφροαμερικάνου dj και
ως Vincent the Vegetable Vampire!
Έτσι, έχουμε για μια δεκαετία, εκατομμύρια αμερικανάκια να
αισθάνονται άνετα βλέποντας ένα σκοτεινό αφροαμερικάνο με afro μαλλιά να
λέει κουταμάρες και στη συνέχεια, μια δεκαετία περίπου, αργότερα, όταν είχε γεράσει και
τα μαλλιά του είχαν ασπρίσει να γίνεται η "Προϊστάμενη Πνευματική Παρουσία
της Αμερικής"! Ενδιαφέρον.
Στο βιβλίο “Guilt by Association:
How Deception and Self-Deceit Took America to War”, o Jeff Gates περιγράφει
την στρατηγική όπου προετοιμάζεται ένα κοινό- στόχος να αποδεχτεί κάποιες πεποιθήσεις
στο μέλλον. Αυτή η «προετοιμασία των μυαλών» προϋποθέτει την αντικατάσταση γεγονότων
με πεποιθήσεις. Το αποτέλεσμα είναι το κοινό να χειραγωγείται εύκολα με την κουλτούρα
του θεάματος να παίζει μεγάλο ρόλο.
Μιλώντας περί προπαγάνδας, ο Jacques Ellul στο
πρωτοποριακό (από το 1965) έργο του “Propaganda: The Formation of Men's Attitudes”, (Προπαγάνδα: Η Διαμόρφωση
των Ανθρώπινων Συμπεριφορών), δηλώνει ότι εφόσον ένα άτομο είναι γεμάτο και
"αναμορφωμένο" από την προπαγάνδα, μικρές δόσεις «ανανέωσης» αυτής της
προπαγάνδας είναι πλέον αρκετές για να «βελτιώσουν» ακόμα περισσότερο την συμπεριφορά
του. Όπως γίνεται με ορισμένους μεθύστακες που έρχονται σε κατάσταση μέθης και
με ένα ποτήρι κρασί. Το άτομο δεν προσφέρει πλέον καμία αντίσταση στην
προπαγάνδα. Ενεργεί σύμφωνα με τα κατάλληλα ερεθίσματα, έχοντας αποκρυσταλλώσει
την σκέψη του. Η πραγματικότητα είναι βέβαια ότι η σκέψη δεν είναι δική του,
αλλά ένα προϊόν επιτυχούς χειραγώγησης του μυαλού του.
Στην περίπτωση του Μόργκαν Φρίμαν η επιτυχία υπήρξε προφανής.
Η Αμερική εξέλεξε τον πρώτο μαύρο πρόεδρό της. Για την γηραιά ήπειρο, η «επιτυχία» προφανώς, θα έρθει πιο σύντομα. Οι Ευρωπαίοι μαθαίνουν σήμερα ότι η χώρα τους και η ήπειρός τους πρέπει
να γίνουν «λιγότερο Λευκές». Ο χώρος του "θεάματος" και η
τηλεόραση είναι εδώ για να τους βοηθήσει. Ακόμα και αν για αυτό
απαιτούνται κάποιες "μικρές" αλλαγές στην μακραίωνη ιστορία τους...
 |
| Τέτοιες "ιστορικές" σειρές θα αυξάνονται στις οθόνες μας |
