Δεκαέξι χρόνια μετά οι μνήμες ξαναζωντανεύουν...
Ύστερα από 16 χρόνια, οι μνήμες παραμένουν ζωντανές! Ζωντανά παραμένουν και τα «καυτά» ερωτήματα για όσα συνέβησαν εκείνη τη νύχτα, δίχως απαντήσεις ακόμα.
Η κοινή γνώμη αναρωτιέται τι συνέβη και κόπηκε το νήμα της ζωής τριών νεαρών και φερέλπιδων αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού.
Η ανατολή του 1996 βρήκε την Ελλάδα ανέτοιμη για τη μεγαλύτερη στρατιωτική πρόκληση μετά το 1974,
η έκβαση της οποίας μπορεί να έδινε οριστικό τέλος στις φανταστικές
θεωρίες του «Στρατηγικού βάθους» και της «Οθωμανικής κληρονομιάς» από
τους Τούρκους.
Η πολιτική ατολμία της τότε κυβέρνησης υπό την ηγεσία του κ. Κώστα Σημίτη ενίσχυσε τη βουλιμία του τουρκικού πολιτικοστρατιωτικού κατεστημένου, το οποίο υποστήριξε με διάφορα μυθεύματα τη θεωρία των «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο προκειμένου να εγείρει διεκδικήσεις επί του ζωτικού χώρου της Ελλάδος και των νησιών της. Ταυτοχρόνως, άφησε πίσω τρεις νεκρούς αξιωματικούς, οι οικογένειες των οποίων αναζητούν έως και σήμερα την αλήθεια.
Μετά τη λήξη του επεισοδίου ειπώθηκαν πολλά. Συνέβησαν πολλά
περισσότερα στο Μέγαρο Μαξίμου, στο υπουργείο Εξωτερικών, σε
διαβαθμισμένης προσπελάσεως υπόγεια του ελληνικού Πενταγώνου και σε άλλα
κρίσιμα σημεία. Το σίγουρο είναι ότι ηθικώς και επιχειρησιακώς, η ελληνική πλευρά διέθετε ισχυρότατο πλεονέκτημα.
Η απάντηση δεν δόθηκε. Κάποιοι απέδωσαν δειλία στον τότε πρωθυπουργό κ. Κώστα Σημίτη, ο οποίος ευχαρίστησε και τους Αμερικανούς από το βήμα της Βουλής. Άλλοι εξανέστησαν με τη στάση του τότε υπουργού Εξωτερικών κ. Θεόδωρου Πάγκαλου, ο οποίος φέρεται να είχε διαβεβαιώσει τον ειδικό μεσολαβητή Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ ότι «την ελληνική σημαία από τα Ίμια θα την πάρει ο αέρας», για προφανείς λόγους εκτόνωσης της κρίσης.
Σε στρατηγικό επίπεδο οι Αμερικανοί θέλησαν να δώσουν τότε ισχυρό ρόλο στην Ελλάδα όσον αφορά στη Νοτιοανατολική Ευρώπη έναντι έμμεσης αναγνωρίσεως δικαιωμάτων της Τουρκίας στο Αιγαίο μέσω της Ενδιάμεσης Συμφωνίας.
Τα αποτελέσματα είναι λίγο – πολύ γνωστά και προφανή. Ίσως γι' αυτό,
16 χρόνια είναι επίκαιρο να θυμηθούμε τι συνέβη στα Ίμια και να
αντιληφθεί η πολιτική ηγεσία τη σημασία της συγκρότησης Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας με αυστηρά, αντικειμενικά και κυρίως πατριωτικά κριτήρια άμεσα για την προάσπιση των ζωτικών συμφερόντων της χώρας.
Ας δούμε μέρα με την ημέρα τι οδήγησε στην παραλίγο σύρραξη, η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει ένα ισχυρό πλήγμα στο τουρκικό Ναυτικό:
Το χρονικό της κρίσης
25 Δεκεμβρίου 1995: Το τουρκικό φορτηγό πλοίο «Φιγκέν Ακάτ» προσαράζει σε αβαθή ύδατα κοντά στην Ανατολική Ίμια και εκπέμπει σήμα κινδύνου. Ο πλοίαρχός του αρνείται βοήθεια από το Λιμενικό, υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή και ότι οι μόνες αρμόδιες είναι οι αρχές της χώρας του.
26 Δεκεμβρίου 1995: Το Λιμεναρχείο Καλύμνου ενημερώνει το Υπουργείο Εξωτερικών και αυτό με τη σειρά του το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών ότι αν δεν παρέμβει ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδυνεύσει.
27 Δεκεμβρίου 1995: Το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών
ενημερώνει την ελληνική πρεσβεία ότι, ανεξαρτήτως του ποιος θα
ανελάμβανε τη διάσωση του πλοίου, υπήρχε θέμα γενικότερα με τις βραχονησίδες.
28 Δεκεμβρίου 1995: Δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκολλούν το τουρκικό φορτηγό και το οδηγούν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας. Το πρωί της ίδιας μέρας ένα τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος συντρίβεται στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στην περιοχή της Λέσβου, ύστερα από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά. Με ελληνική βοήθεια, ο Τούρκος πιλότος διασώζεται.
29 Δεκεμβρίου 1995: Το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών
εκμεταλλεύεται την κατάσταση και επιδίδει ρηματική διακοίνωση στο
αντίστοιχο ελληνικό, στην οποία αναφέρεται ότι οι βραχονησίδες Ίμια είναι καταχωρισμένες στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού Μπουντρούμ (Αλικαρνασσού) και ανήκουν στην Τουρκία.
9 Ιανουαρίου 1996: Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών απαντά με καθυστέρηση, απορρίπτοντας τη διακοίνωση.
15 Ιανουαρίου 1996: Παραιτείται ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, που νοσηλεύεται στο "Ωνάσειο".
16 Ιανουαρίου 1996: Το Υπουργείο Εξωτερικών αντιλαμβανόμενο το παιγνίδι των Τούρκων και ζητά αυξημένα μέτρα επαγρύπνησης στην περιοχή των Ιμίων από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
19 Ιανουαρίου 1996: Η κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ εκλέγει νέο πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Σημίτη.
26 Ιανουαρίου 1996: Ο δήμαρχος Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένος από το γεγονός της αμφισβήτησης της ελληνικότητας των Ιμίων, υψώνει την ελληνική σημαία στο ένα νησί,
συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου, τον ιερέα και δύο
κατοίκους του νησιού. Θα κατηγορηθεί αργότερα από τους συντρόφους του
στο ΠΑΣΟΚ ότι ήταν αυτός που έριξε λάδι στη φωτιά.
27 Ιανουαρίου 1996: Δύο δημοσιογράφοι της εφημερίδας "Χουριέτ" στη Σμύρνη μεταβαίνουν με ελικόπτερο στη Μεγάλη Ίμια. Υποστέλλουν την ελληνική σημαία και υψώνουν την τουρκική.
Η όλη επιχείρηση βιντεοσκοπείται και προβάλλεται από το τηλεοπτικό
κανάλι της "Χουριέτ", με τους Τούρκους να πανηγυρίζουν για την ελληνική
αποτυχία.
28 Ιανουαρίου 1996: Το περιπολικό του Πολεμικού Ναυτικού "Αντωνίου" κατεβάζει την τουρκική σημαία και υψώνει την ελληνική. Το βράδυ Έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάζονται στη Μεγάλη Ίμια,
χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τα παραπλέοντα εκεί τουρκικά πολεμικά. Η
πολιτική εντολή προς τους Έλληνες στρατιωτικούς είναι να αποφευχθεί
κάθε κλιμάκωση της ένταση.
29 Ιανουαρίου 1996: Ο νέος πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, στις προγραμματικές του δηλώσεις στη Βουλή, στέλνει μήνυμα προς τη Τουρκία, ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά. Η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ ζητά διαπραγματεύσεις για το καθεστώς των βραχονησίδων του Αιγαίου. Τουρκικά πολεμικά παραβιάζουν τα ελληνικά χωρικά ύδατα και πλησιάζουν τα Ίμια. Γίνονται διαβήματα από την Ελλάδα σε Ε.Ε. και ΗΠΑ.
30 Ιανουαρίου 1996: Ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης έχει τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον. Του εκφράζει την ελληνική θέση ότι η χώρα μας δεν επιθυμεί την ένταση, αλλά εφόσον προκληθεί θα αντιδράσει δυναμικά.
Η κυβέρνηση δηλώνει έτοιμη να αποσύρει το άγημα, όχι όμως και την ελληνική σημαία. Στα Ίμια σπεύδουν τα πολεμικά πλοία «Ναυαρίνο» και «Θεμιστοκλής».
Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών δηλώνει ότι υπάρχουν και άλλα νησιά του
Αιγαίου με ασαφές νομικό καθεστώς και δεν αποδέχεται την ελληνική
πρόταση (αποχώρηση του αγήματος, όχι και της σημαίας).
31 Ιανουαρίου 1996
00:00: Συγκαλείται σύσκεψη στο γραφείο του
Πρωθυπουργού. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Θεόδωρος Πάγκαλος, φθάνει
καθυστερημένα, επειδή παίρνει μέρος σε τηλεοπτική εκπομπή.
01:40: Στο ΓΕΕΘΑ καταφθάνουν πληροφορίες ότι Τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια.
04:30: Ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού
απογειώνεται από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο» για να επιβεβαιώσει την
πληροφορία. Επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες.
04:50: Το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει ότι
εντόπισε περί τους 10 Τούρκους κομάντος με τη σημαία τους. Δίνεται
εντολή να επιστρέψει στη βάση του κι ενώ πετά μεταξύ των βραχονησίδων
Πίτα και Καλόλιμνος αναφέρει βλάβη και χάνεται από τα ραντάρ.
Το τέλος
Αργότερα θα ανασυρθούν νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός,
σκοτώθηκαν. Σχετικά με τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου έχουν
διατυπωθεί διάφορες απόψεις, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει εκφραστεί μία
σίγουρη απάντηση.
Η επίσημη άποψη του ελληνικού κράτους ήταν ότι το σκάφος κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου.
Ωστόσο, στην Ελλάδα υπάρχει ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε είτε από το Τουρκικό Ναυτικό είτε από τους Τούρκους καταδρομείς
που υπήρχαν πάνω στο νησί και ότι το γεγονός αποκρύφτηκε, προκειμένου
να λήξει η κρίση και να μην οδηγηθούν οι δύο χώρες σε γενικευμένη
σύρραξη ή ακόμα και σε πόλεμο.
06:00: Οι Αμερικανοί διά του Υφυπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ επιβάλλουν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους. «No ships, no troops, no flags» διαμηνύουν ή σε πιο κομψή διπλωματική γλώσσα να ισχύσει το status quo ante. Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια.
Η Κρίση των Ιμίων δεν είχε συνέπειες ως προς το καθεστώς των νησιών. Ωστόσο, έδωσε αφορμή στην Τουρκία να θέσει ζήτημα "Γκρίζων Ζωνών" στο Αιγαίο, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά και να θέσει ένα ακόμη θέμα στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Τα γεγονότα στα Ίμια κλόνισαν την αξιοπιστία της ελληνικής κυβέρνησης, ειδικά όταν ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης ευχαρίστησε από το βήμα της Βουλής τους Αμερικανούς για τον καταλυτικό τους ρόλο στην αποκλιμάκωση της έντασης.
Πολλοί έκαναν λόγο για προδοσία... Άλλοι πάλι μίλησαν για κυβερνητικά παιχνίδια με εξιλαστήρια θύματα τους τρεις αξιωματικούς...
.jpg)
