Τό Περσικό πετρέλαιο πού ὁ Ἡρόδοτος ἀναφέρει καί τά βάσανα ἑνός λαοῦ..(μέρος β΄)

 Ὅπως ἤδη γράψαμε,ἡ πρώτη ἄντλησις πετρελαίου ἀπό τήν πηγή του,ἔγινε στήν Titusville τῆς Πενσυλβάνια τόν Αὔγουστο τοῦ 1859. Ὁ πυρετός τοῦ μαύρου χρυσοῦ τούς πιάνει ὅλους καί φυσικά δέν λείπει ἀπό αὐτούς ὁ Ῥοκφέλερ. Ἤδη μέσα σέ ἑπτά χρόνια ἔχει δημιουργήσῃ τήν Standard Oil Company,μαζύ μέ τόν ἀδερφό του William καί τούς S.V. Harkness καί Henry Flagler. Ὁ Κολοσσός ἐκμεταλεύσεως τοῦ πετρελαίου εἶναι ἐδῶ καί μέχρι σήμερα τό ἴδιο ὑφίσταται.

Καί τί γίνεται μέ τα περσικά πετρέλαια;  Ἐκεῖ βάζει πόδι ἡ Ἀγγλία ! Κάποιος πλούσιος ἐπιχειρηματίας,ὁ Οὐΐλιαμ Νόξ ντ'Ἀρσύ,ἐπιτυγχάνει νά ἔρθει σέ συμφωνία μέ τήν Ἰρανική κυβέρνησιν καί νά τοῦ παραχωρηθῇ τό προνόμιον ἔρευνας,ἀναπτύξεως,βιομηχανοποιήσεως καί μονοπωλιακῆς πωλήσεως πετρελαίων ἐπί ἐκτάσεως 480.000 τετραγωνικῶν μιλίων ( 1.243.000 τετραγωνικῶν χιλιομέτρων ἔκτασιν δεκαπλάσια ὁλοκλήρου τῆς Ἐλλάδος) δῆλα δή τά 5/6 τῆς χώρας τοῦ Ἰράν ! Αὐτός θά κατέβαλε ἀνά ἔτος 30.000 δολάρια καί ὑπό τόν ὄρον πώς σέ μία διετία θά ἴδρυε ἑταιρεία ἐκμεταλεύσεως,τήν ὁποία ὅντως ἴδρυσε τό 1903 ἀφοῦ ἕνα χρόνο πρίν εἶχε ἀνοἰξῃ καί τό πρῶτο φρέαρ.

 Ἑπεί δή τά πράγματα δέν πῆγαν καί τόσον καλά,ἀφοῦ ἡ οἰκονομική ἀπολαβή ἀπό τήν ποσότητα πετρελαίου πού ἐκμεταλευόταν πήγαινε στά ἔξοδα μεταφορᾶς του ἕως τήν θάλασσα μέσῳ τοῦ ἀγωγοῦ πού ἔφτιαξε( ἡ ἀπόστασις ἦταν μικρή ἀλλά τό ὀρεινόν τοῦ ἐδάφους καί οἱ λοιπές ἄθλιες συνθῆκες ἦσαν πού ἐπιβάρυναν τό ἔργο). Ἀπευθύνθηκε,λοιπόν, σέ κεφαλαιούχους τοῦ Λονδίνου καί ἐπέτυχε συνεργασία μέ τήν ἑταιρεία « Πετρελαίων Βιρμανίας» ὅπου μετά ἀπό ἕξη χρόνια ἀποτυχιῶν,στίς 26 Μαΐου 1908,στήν περιοχή «Μεστζίτ Σουλεϊμάν» (ναός -ἱερός τόπος τοῦ Σουλεϊμάν -Σολομών-) βρῆκαν πετρέλαιον σέ καταπληκτική ποσότητα. Τό μέρος ὀνομάσθηκε «Μεϊντάν-ι-Νάφτούν» (πεδίο τῆς νάφθας) . Ἕνα χρόνο μετά ἱδρύθηκε στό Λονδίνο ἡ Ἀγγλοπερσική ἑταιρεία πετρελαίων,ἡ μεγαλύτερη σ'ὅλον τόν κόσμο (τό 1935 μετονομάσθη σέ Ἀγγλο-΄Ιράνιαν ὄϊλ κόμπανυ ( ἡ σημερινή BP),γιατί τό 1935 ἡ Περσία ὀνομάσθη ἐπισήμως Ἰράν). 

ἀπό τίς πρῶτες εἰκόνες ἐξορύξεως πτρελαίου στό Masjed Soleyman (ἐδῶ καί ἄλλες φωτό)

Τό 1911 τελειοποιήθηκε ὁ ἀγωγός στό παραθαλάσσιο Ἀμπαντάν,πού τότε ἦταν ἕνα ἀσήμαντο χωριό ἀλλά ἔμελλε νά ἐξελιχθῆ στήν Πόλι τοῦ Πετρελαίου. Ἐκεῖ ἔγιναν καί τά διϋλιστήρια. Ὄμως καθώς ξεκινοῦσε ὁ Α΄μεγάλος πόλεμος,ἡ Ἀγγλία πού ἔβλεπε τήν ἀνάγκη τῶν καυσίμων ὡς πολεμικό ὑλικό,τόσον ἀναγκαίαἀγόρασε ἀπό τήν ἑταιρεία ἕναντι 2 ἑκ. στερλινῶν τό 53% καί ἔγινε ὁ κυριώτερος μέτοχος. 

Μέ τό τέλος τοῦ Α΄μεγάλου πολέμου,ἡ ἑταιρεία (τῆς Ἀγγλίας στήν οὐσία πλέον) ἔχει γίνῃ ἕνας κολοσσός μέ στόλο δεξαμενοπλοίων (ἀνῆκε στήν Βρεττανική ἑταιρεία «Μπρίτις τάνκερ κόμπανυ»),τόν μεγαλύτερο στόν κόσμο. Τό 1921 ὁ προϋπολογισμός τῆς ἑταιρίας ἔφθανε τά 30 ἑκατομμύρια στερλίνες καί τό ποσό πού ἔπαιρνε ἡ Περσική κυβέρνησις ἦταν 500.000 στερλίνες. Τό κέρδος βεβαίως γιά τήν Ἀγγλία δέν ἦταν μόνον ἀπό τό πετρέλαιο,ἦταν καί τό ἐμπόριο γενικῶς (Ἀσία -Εὐρώπη) άλλά και τό στρατηγικόν σημεῖον τοῦ Περσικοῦ κόλπου μέ ὅτι σημαίνει αὐτό. 

Τό 1926 ἡ παραγωγή ἔφθασε τούς 4,5 τόνους καί ἑορτάσθη δεόντως,ἀπό τούς Ἄγγλους. Μετονομάσθη ἡ πετρελαιοπηγή,ἀπό Μεϊντάν Ναφτούν σέ «Μεστζίτ-Σουλεϊμάν» ( Ναός τοῦ Σολομώντος),πρός τιμήν τοῦ ἀρχαίου τεμένους τοῦ Πυρός,πού βρισκόταν κοντά,εἶπαν...

Ἐν τῷ μεταξύ τά ἐσωτερικά γεγονότα στό Ἰράν (ἔπεσε ἡ δυναστεία τῶν Κατζάρ-Χαζάρων-) ἔφεραν ἀλλαγές στό κράτος ἀλλά ἀναποφεύκτως καί στήν συμφωνία μέ τήν πετρελαϊκή ἑταιρία. Μειώθηκε ἡ ἔκτασις ἐκμεταλεύσεως στά 100.000 τ.μίλια (τό διπλάσιον τῆς Ἑλλάδος). Ἡ διάρκεια πού ἔληγε τό 1961 ἐπεκτάθηκε ἕως τό 1993. Τό κέρδος τῆς κυβερνήσεως πού πρίν καθοριζόταν ἐπί τῶν κερδῶν τῆς ἑταιρίας,τώρα μετεβλήθη σέ ποσοστό ἐπί τῶν κερδῶν (37%) καί ἕνα μέρος σέ εἴδος ἀπό τήν παραγωγή τῶν πετρελαίων. 

Ἀπό 1911 ἕως τό 1938 ἡ παραγωγή πετρελαίου τῆς Ἀγγλο-Ἰρανικῆς ἑταιρίας ἀνῆλθε σέ 84 ἑκ. τόνους.

διαφημίζοντας τά πετρέλαια τοῦ Ἀμπαντάν στήν μεγάλη ὀθόνη (1951). Ἀπό ἐδῶ

 Ὁ Β΄μεγάλος πόλεμος ἔφερε μία κάμψιν,ἀλλά στήν συνέχεια μᾶλλον πολύ περισσότερο κέρδος,ἀφοῦ εἶχαν χαθῇ καί τά πετρέλαια τῆς Βιρμανίας (ἕνεκα τῆς Ἰαπωνίας) καί τό Ἀμπαντάν ἔμεινε μονοπωλειον. Ὑπῆρχαν βεβαίως καί οἱ ἀπώλειες (ἔμψυχου καί ἄψυχου ὑλικοῦ -δεξαμενόπλοια) ἀλλά ἦταν τόσα πολλά τά κέρδη (ἄχ, τί κάνουν οἱ πόλεμοι ! ) πού ἡ ἑταιρία βγῆκε τά μάλα κερδισμένη ! 

Ιμπν Σαούντ -Ἀϊζενχάουερ

Ἡ ἑταιρία κατέβαλε (σέ μισθούς καί εἰσφορές στό κράτος) τό 12,9% τοῦ Ἰρανικοῦ προϋπολογισμοῦ,κατά τήν ἔκθεσιν τῆς Διεθνοῦς Ὀργανώσεως Ἐργασίας τοῦ 1950. Ἀλλά οἱ Ἰρανοί δέν ἦσαν εὐχαριστημένοι κυρίως μετά τήν σύμβασιν τῶν ΗΠΑ (ΑΡΑΜΚΟ)  μέ τόν σαουδάραβα Ἴμπν Σαούντ πού ἡ Σαουδική Ἀραβία ἐλάμβανε τό 50% . Τό 1949 ἐπῆλθε ἡ ῥῆξις καί ἡ Ἰρανική κυβέρνησις ἐθνικοποίησε τά πετρέλαια τοῦ Ἀμπαντάν. «Φαγώθηκε» ( ἐπιχείρησις Αἴας)  ὁ Μωσαντέκ καί ἐπανῆλθε ὁ Σάχης,τό 1953 καί τό ἴδιο ἐπανῆλθαν καί οἱ σχέσεις τῆς Βρεττανίας καί Ἰράν,γιά τά πετρέλαια ...Στίς 29 Ὁκτωβρίου 1954 ὑπεγράφη συμφωνία ὅπου ἡ ἑταιρία πού άναλάμβανε τήν ἐκμετάλευσιν τῶν πετρελαίων θά ἀπαρτιζόταν ἀπό 8 ἑταιρίες πετρελαίων. Τήν Ἀγγλοιρανική πού εἶχε μετονομασθῇ σέ Βρεττανική Ἐταιρία Πετρελαίων,μία Γαλλική,μία Ὀλλανδική καί 5 Ἀμερικανικές. Πῆραν καί ἀποζημίωση 25 ἑκ. λίρες γιά τήν ζημιά τῶν ἐτῶν πού εἶχαν ἐθνικοποιηθεῖ. 

Τώρα βεβαίως τό πάνω χέρι τό ἔχουν τά ἀμερικανάκια,ἀλλά μέχρι πότε; Μέχρι πού ἐμφανίζεται ὁ Χομεϊνί (1979) καί ἡ ἰσλαμική δημοκρατία (χά,χά,χά,μονοκρατορία Χομεϊνί δῆλα δή ) μέσῳ τῆς ἰρανικῆς ἐπαναστάσεως καί ἐθνικοποιεῖ ὁλόκληρο τό κύκλωμα τῶν πετρελαίων.

Ἔτσι  καί τά ἀμερικανάκια τούς ἔφτιαξαν ἕναν Σαντάμ καί τούς τράβηξαν ἕναν πόλεμο 8ετή,μέ τεράστιες ἀπώλειες για τούς Ἰρανούς,κυρίως ἀνθρώπων(ἀπό 500.000 ἕως 1.000.000). Γύρω στίς 100.000 ἦταν τά θύματα τῶν Ἰρανῶν ἀπό τά χημικά τοῦ Σαντάμ πού μετά ἀπό 3 περίπου χρόνια ἀποτέλεσαν καί τήν ἀφορμή γιά τόν α΄πόλεμο τῶν ΗΠΑ κατά τοῦ Ἰράκ. 

Στόν πόλεμο μεταξύ Ἰράν-Ἰράκ ἡ πόλις τοῦ Ἀμπαντάν πού εἶχε γνωρίσῃ τόσο μεγάλη ἄνθιση,ἐρημώθηκε μετά τίς μεγάλες καταστροφές στά τοπικά διϋλιστήρια. Βεβαίως μετά ξεκίνησε καί πάλιν μία ἀνάπτυξις ἀλλά ποτέ δέν ἔφθασε στά πρώτερα ἐπίπεδα. 

οἱ Ἰρανές τοῦ 1979 καί οἱ σημερινές τῆς ἰσλαμικῆς δημοκρατίας...

  Τά πετρέλαια μπορεῖ νά ἦρθαν στά χέρια τῶν Ἰρανῶν 100%,ὅμως τί νά τό κάνεις ὅταν ἡ χώρα γύρισε κάτι αἰῶνες πίσω; Τό θεοκρατικό καθεστώς τῆς ἰσλαμικῆς δημοκρατίας τοῦ Ἰράν δέν μοιάζει σέ τίποτα στήν χώρα ἐκείνη πού μέχρι πρίν ἦταν,ἀπό κάθε ἄποψιν. Μαζύ με τίς μποῦργκες ἦρθε καί τό μαῦρο σκοτάδι τοῦ ἰσλάμ. Μέχρι που ψόφησε ὁ Χομεϊνί καί τά τελευταῖα χρόνια ὅλο καί κάτι ἀλλάζει πρός τό καλύτερον. Μακάρι γιατί σάν λαός ἀξίξει πολύ καλύτερο μέλλον...

Πηγή πληροφοριῶν ἀπό τό 30τομο Ἐγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν «Ἥλιος» τοῦ Ἰω. Πασσᾶ,τόμος «οἱ Λαοί τῆς Ἀνατολῆς».  


Τό Περσικό πετρέλαιο πού ὁ Ἡρόδοτος ἀναφέρει καί τά βάσανα ἑνός λαοῦ..(μέρος α΄)

Ἐδῶ 
μπορεῖτε νά κατεβάσετε ὁλόκληρον τόν τόμον «Λαοί τῆς Ἀνατολῆς» τοῦ «Ἡλίου». Ἀπό τήν σελίδα 326 ἕως 335,διαβᾶστε τήν νεώτερη ἱστορία καί γεγονότα πού κυριολεκτικῶς ἔχουν συνταράξει τόν τόπον τῆς Περσίας. Πῶς οἱ Ἄγγλοι,Σοβιετικοί,Ἀμερικανοί ἔχουν συμβάλλει στίς ἐξελίξεις τῶν πολιτικῶν πραγματων τοῦ Ἰράν γιά χάριν τῶν πετρελαίων,φυσικοῦ ἀερίου καί βεβαίως τῆς στρατιγικοτάτης θέσεως τῆς χώρας καί τοῦ περιβόητου Περσικοῦ κόλπου.

Ἡ Πελασγική