Λόγος και Samadhi: Προς μια Επιστήμη της Πρωτοβουλίας για την αφύπνισηὉ Ὀδυσσεύς Μπουρνιᾶς Βαρότσης πιστεύει σέ μία Ἀφύπνισιν τῆς Δύσεως πού φαίνεται νά ἔχῃ ἀφήσει πίσω της ὅλον αὐτόν τόν Ἀνώτερο, Πενυματικό, Πολιτιστικό δρόμο πού ἀκολουθοῦσε καί ἔδωσε τήν Πολιτισμική Ἀνάπτυξιν ἔχοντας τίς βάσεις της στήν Ἀρχαία Ἑλληνική Φιλοσοφία. Μπροστά σ᾿αὐτήν τήν ἀνάγκη νά ζωντανέψῃ καί πάλι ὁ Λόγος τῆς Πνευματικῆς Ἀνωτερότητος τῆς Πολιτιστικῆς συνέχειας φαίνεται τόσο μονόδρομος ἡ ἐπαναφορά στά Ἑλληνικά Φιλοσοφικά μονοπάτια πού στήν σύγχρονο ἐποχή δέν εἶναι καθόλου θέμα πλέον τῆς Εὐρώπης, ἀλλά μέσα ἀπό τήν ἀνάγκη τῆς Παγκοσμίου Πνευματικῆς συγκλίσεως ἐπαναφέρει τούς δεσμούς πού εἶχε χιλιάδες χρόνια πρίν καλλιεργήσει τό Ἑλληνικό Πνεῦμα καθώς συναντοῦσε τήν Ἀνατολική Φιλοσοφία. Ἔτσι μᾶς λέει ὁ συγγραφεύς πώς τό μέρος ἀπό τό σύνολον τῆς ἐργασίας τους:
... είναι αφιερωμένο στους διαλόγους του Λόγου και του Ντάρμα, στις εξερευνήσεις του Ελληνο-Βουδισμού, της θεουργίας και στη σφυρηλάτηση μιας ευρωπαϊκής αναγέννησης που οραματίζεται ως η γέννηση μιας νέας κουλτούρας αφύπνισης στον αναπτυσσόμενο πολυπολικό κόσμο. Είναι φιλοδοξία μου να συμβάλω στην αναζωπύρωση της μυητικής φωτιάς στο Δυτικό πνεύμα, γιατί από αυτή την αναζωπύρωση εξαρτάται όχι μόνο το μέλλον της Ευρώπης, αλλά και η πνευματική ισορροπία της ανθρωπότητας στην εποχή που τώρα αρχίζει να ανατέλλει.
Γράφει ὁ Ὀδυσσεύς Μπουρνιᾶς Βαρότσης
Η σύγχρονη δυτική κουλτούρα, μαγεμένη από τον ορθολογισμό και την αφαίρεση, έχει αποξενωθεί από τη συμβολική γλώσσα, την διαισθητική αντίληψη και την ενσωματωμένη πνευματική πράξη. Αποκομμένες από τον ζωντανό παλμό των στοχαστικών γενεαλογιών, οι παραδόσεις της στρέφονται προς την στείρα υπερθεωριοποίηση, τον άκαμπτο φονταμενταλισμό ή διαλύονται στο σχετικιστικό κενό της μεταμοντέρνας αποδόμησης. Κι όμως, η λαχτάρα για ολότητα και αυθεντικότητα συνεχίζει να αναδεύεται μέσα στην καρδιά.
Σε αυτή την πνευματική έρημο, προσφέρω εδώ μια σταγόνα ανάμνησης και διαλόγου: ένα ιερό όπου ο Λόγος της πλατωνικής παράδοσης και η ελληνική φιλοσοφία - θεμέλια της δυτικής φιλοσοφίας, θεολογίας και επιστήμης - μπορούν να συγκλίνουν με τα ξαφνικά μονοπάτια αφύπνισης που βρίσκονται στο Τζοκτσέν, το Ζεν, την Τάντρα, την Αδβάιτα και άλλες ακτινοβόλες σχολές άμεσης αντίληψης της φύσης του Νου.
Σε αυτές τις παραδόσεις της Δύσης και της Ανατολής βρίσκουμε όχι μόνο μεταφυσική σύγκλιση, αλλά και μια κοινή επιταγή: να θυμηθούμε αυτό που ήταν πάντα έτσι - να επιστρέψουμε την αντίληψη στο Έδαφος, το Ένα πέρα από την ύπαρξη, τη φωτεινή Παρουσία πριν από τη σκέψη και τη διαίρεση.
Όπως ακριβώς οι Νεοπλατωνικοί θεουργοί επιδίωξαν να ενώσουν την ψυχή με το θείο μέσω ιερών τελετουργιών, επικλήσεων και της συμβολικής γλώσσας του κόσμου, έτσι και οι παραδόσεις της ινδικής και βουδιστικής τάντρα ανακάλυψαν μεθόδους καθαγίασης του σώματος, του λόγου και του νου ως οχημάτων αφύπνισης. Και οι δύο αναγνωρίζουν ότι το μονοπάτι δεν είναι απλώς διανοητικό ή ηθικολογικό, αλλά τελετουργικό, φανταστικό και μυητικό: ένας μετασχηματισμός ολόκληρου του είναι μέσω της επαφής με τις θεϊκές ενέργειες που διασυνδέουν και αλληλοδιαπερνούν όλα τα όντα. Η θεουργία και η τάντρα επιβεβαιώνουν ότι τα σύμβολα, τα μάντρα και οι οραματικές πρακτικές δεν είναι αυθαίρετες κατασκευές αλλά ζωντανές γέφυρες, σημεία ενεργειακού συντονισμού μεταξύ του ανθρώπινου και του υπερβατικού, του μικρόκοσμου και του μακρόκοσμου, της πολλαπλότητας της δυαδικότητας και της ενότητας της μοναδικότητας, και του ενδιάμεσου χώρου που μεταφέρει την ενσαρκωμένη ψυχή προς την άφατη Πηγή. Υπό αυτό το πρίσμα, αποκαλύπτουν μια βαθιά συγγένεια μεταξύ των πολιτισμών: μια κατανόηση ότι η απελευθέρωση επιτυγχάνεται όχι μόνο με την αφαίρεση, αλλά με τη συμμετοχή στις ιερές δυνάμεις που λάμπουν μέσα από το ύφασμα της πραγματικότητας στην αμεσότητα της παρούσας στιγμής.
Στη σημερινή εποχή, αυτές οι γνώσεις βρίσκουν απροσδόκητη επιβεβαίωση στη γλώσσα της στοχαστικής επιστήμης. Η νευροεπιστήμη και η στοχαστική έρευνα αρχίζουν τώρα να επιβεβαιώνουν αυτό που οι φιλόσοφοι και οι μυστικιστές διαισθάνονταν: ότι ο νους δεν είναι ένα σταθερό αντικείμενο που περικλείεται μέσα στο κρανίο, αλλά ένα ανοιχτό πεδίο ανάδυσης και ολοκλήρωσης - μια ζωντανή διασυνδεδεμένη gestalt. Ως εκ τούτου, η συνείδηση δεν προκύπτει μεμονωμένα αλλά μέσω σχέσης, μέσω της συνεχούς ροής ενέργειας και πληροφοριών σε εγκεφάλους, σώματα και τον Κόσμο. Όταν ο νους γίνεται κατανοητός τόσο ως ενσαρκωμένος όσο και ως σχεσιακός, γίνεται σαφές ότι η θεραπεία και η αφύπνιση δεν είναι αφηρημένα ιδανικά αλλά βιωμένες διαδικασίες ολοκλήρωσης, συνοχής και άνθησης. Όταν ιδωθούν υπό αυτό το πρίσμα, οι αρχαίες τελετουργίες της θεουργίας και οι ταντρικές επιστήμες του σώματος και του νου μπορούν να γίνουν κατανοητές ως πρώιμες μορφές αυτού που θα μπορούσαμε τώρα να ονομάσουμε μυητική επιστήμη αφύπνισης - πρακτικές που καλλιεργούν την ολοκλήρωση, τη συνοχή και την άνθηση ευθυγραμμίζοντας τον μικρόκοσμο του ανθρώπου με τα ζωντανά πρότυπα του συνόλου.
Σε αυτό το φως, η ενσυνειδητότητα, ο διαλογισμός της διορατικότητας και η ενσωματωμένη στοχαστική πρακτική αποκαλύπτονται ως γέφυρες μεταξύ της μυητικής σοφίας και της σύγχρονης επιστήμης. Είναι τρόποι επιστροφής της αντίληψης στην πηγή της - τη Γη, το Ένα, το φωτεινό πεδίο της Επίγνωσης - ενώ παράλληλα καλλιεργούν ανθεκτικότητα, διαύγεια, διορατικότητα και συμπόνια στο ανθρώπινο νευρικό σύστημα. Αυτή η σύνθεση αρχαίων στοχαστικών παραδόσεων με τις πρωτοποριακές ανακαλύψεις της έρευνας για τη φαινομενολογία του νου μπορεί να βοηθήσει στην διάλυση της αποξένωσης από το νόημα στην κατακερματισμένη εποχή μας, όπου η ορθολογικότητα και το υπερβατικό έχουν χωριστεί βίαια το ένα από το άλλο λόγω κοινωνικών και ιστορικών συνθηκών. Ανακαλύπτοντας ξανά το νόημα στην επανένωση της ορθολογικότητας και της υπερβατικής σοφίας, μπορεί να επιτευχθεί μια αναζωπύρωση της μυητικής φωτιάς μέσα στο Δυτικό πνεύμα με τη μορφή μιας Επιστήμης της μη-δυαδικότητας. Έτσι, θα είχαμε επαναπροσδιορίσει την επιστήμη, η οποία δεν θα είναι πλέον δεσμευμένη στο παραδοσιακό μοντέλο που βασίζεται σε μια δυϊστική αντίληψη του κόσμου όπου το υποκείμενο και το αντικείμενο διαιρούνται με απόλυτα όρια, αλλά θα ξεδιπλώνεται ως μια νέα επιστήμη, όπου ο Νους και η Μη-Δυαδικότητα θα γίνονται κατανοητά και θα μελετώνται ως άρρηκτα συνδεδεμένα με την Πραγματικότητα.
Η ανάδυση μιας μη δυϊκής επιστήμης μπορεί να αποδειχθεί ένας από τους θεμελιώδεις πυλώνες για την αναγέννηση μιας πολιτισμικά παρακμάζουσας Δύσης, όπου το πολιτισμικό της πνεύμα βρίσκεται τώρα στο χείλος του θανάτου. Σε πολλαπλά σημεία καμπής στην ιστορία, όταν η Ευρώπη αντιμετώπισε κρίση και χρειάστηκε να αναδιαμορφώσει την ταυτότητά της, άντλησε ζωντάνια και έμπνευση από τις ελληνικές της ρίζες. Η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στήριξε τη νομιμότητά της στη μεταφυσική και πολιτική κληρονομιά της Ρώμης και της Ελλάδας, ενώ η Αναγέννηση πυροδοτήθηκε μετά τον μακρύ ύπνο του Μεσαίωνα, ανακτώντας τη λαμπρότητα των προ-Σωκρατικών, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Κάθε φορά, η ανανέωση της Ευρώπης δεν προέκυψε από απλή μίμηση του παρελθόντος, αλλά από μια δημιουργική επαναπραγματοποίηση της βαθύτερης φιλοσοφικής της καταγωγής.
Η προσπάθεια για μια ριζοσπαστική νέα εσωτερική μορφή του δυτικού πνεύματος δεν είναι ένα απλό διανοητικό φετίχ ούτε οι φλυαρίες ενός συντηρητικού που έχει τρελαθεί, αλλά μια αναγκαιότητα για επιβίωση. Γιατί στον αναδυόμενο Πολυπολικό κόσμο, η μοίρα δεν θα ευνοήσει τους παθητικούς ή τους χωρίς ρίζες. Οι πολιτισμοί που δεν έχουν τη δική τους φωνή αλήθειας, τη δική τους δύναμη πνεύματος, δεν θα σταθούν ως ίσοι, αλλά θα βυθιστούν σε γεωπολιτική υποδούλωση, υποβιβασμένοι σε δορυφόρους πιο δυναμικών δυνάμεων. Ωστόσο, σε αυτό το σημείο της ιστορίας, μετά από αιώνες καταστροφικών ρήξεων στις οποίες οι λαοί της Ευρώπης αποκόπηκαν από τις ίδιες τις ρίζες που κάποτε έθρεφαν τους πολιτισμούς τους, η επαναπραγματοποίηση της βαθύτερης φιλοσοφικής καταγωγής της Δύσης δεν μπορεί να προκύψει μόνο από τη μνήμη. Απαιτεί την ενσωμάτωση των ακόμα ζωντανών, αδιάσπαστων μυητικών γενεαλογιών φωτεινής επίγνωσης που διατηρούνται στις μη διττές παραδόσεις της Άπω Ανατολής, οι οποίες έχουν μεταφέρει το λυχνάρι της πράξης σε γενιές χωρίς διακοπή. Μόνο μέσω μιας τέτοιας σύγκλισης μπορεί η φλόγα της μύησης να αναζωπυρωθεί στην Ευρώπη και να εκδηλωθεί σε μορφές κατάλληλες για την εποχή μας.
Εάν η Δυτική συνείδηση τολμήσει να σπάσει τις αλυσίδες της και να επεκταθεί στη συμβολική ενότητα του Λόγου και του Ντάρμα, τότε θα καταστεί δυνατή η ανασύνθεση μιας μυητικής επιστήμης αφύπνισης που θα λειτουργήσει ως καταλύτης για νέους τρόπους ύπαρξης στη Δυτική ψυχή. Από αυτήν θα αναδυθούν νέες φιλοσοφίες, νέες θρησκείες και νέες τέχνες, νέα επιστημονικά πεδία και νέες τεχνολογίες και, τελικά, το άνοιγμα νέων γεωπολιτικών οριζόντων, όπου η Δυτική ψυχή μπορεί για άλλη μια φορά να σταθεί όρθια, λαμπερή και κυρίαρχη ως κορυφαίος μαέστρος στη χορωδία των πολιτισμών.
Αυτό το όραμα δεν είναι χωρίς προηγούμενο. Η σύνθεση της Ελληνικής Δύσης με τη σοφία της Άπω Ανατολής γέννησε ήδη, πριν από δύο χιλιετίες και πλέον, μια από τις ομορφότερες πολιτισμικές ακμές στην ανθρώπινη ιστορία: τον Ελληνοβουδισμό. Στο χωνευτήριο της Γκαντάρα και της Αυτοκρατορίας των Κουσάν, η συνάντηση των Πλατωνικών, Αριστοτελικών και Στωικών παραδόσεων με το Ντάρμα του Βούδα δεν αμβλύνει κανένα από τα δύο ρεύματα.αλλά ανύψωσε και τα δύο. Από αυτή την ένωση προέκυψαν οι πρώτες γλυπτές εικόνες του Βούδα σε ανθρώπινη μορφή, εμπνευσμένες από την ελληνική αισθητική, το όραμα Μαχαγιάνα για το κοσμικό μονοπάτι των Μποντισάτβα και τις σχολαστικές παραδόσεις που μετέφεραν τη βουδιστική σκέψη στην Κεντρική και Ανατολική Ασία. Ήταν μια στιγμή που η ελληνική φιλοσοφία και ο ιερός συμβολισμός συγχωνεύτηκαν με τον βουδιστικό διαφωτισμό, δημιουργώντας νέες γλώσσες φιλοσοφίας, τέχνης και πνευματικότητας που θα μεταμόρφωναν τον μισό κόσμο. Αν συνέβη μια φορά πριν, μπορεί να συμβεί ξανά - αυτή τη φορά όχι στα σύνορα της Βακτριανής, αλλά στην καρδιά μιας Δύσης που αναζητά ανανέωση.
Πιστεύω ότι μια νέα σύνθεση Πλατωνισμού, σύγχρονης Επιστήμης και των μη διττών παραδόσεων μπορεί να μιλήσει με μια φωνή αρκετά ισχυρή ώστε να διαπεράσει την αποξένωση της εποχής μας. Μπορεί να προχωρήσει πέρα από τα στείρα πεδία μαχών της ιδεολογίας και τους ατελείωτους πολέμους πολιτισμού, προσφέροντας αντ' αυτού ένα πέρασμα μέσα από την κρίση νοήματος που καταβροχθίζει το κατακερματισμένο δυτικό μυαλό. Ένα τέτοιο όραμα δεν ανήκει μόνο σε ένα στρατόπεδο ή δόγμα: μπορεί να απευθύνεται σε ορθολογιστές και μυστικιστές, αποδομιστές και μεταφυσικούς, μονοθεϊστές και παγανιστές, άθεους και αγνωστικιστές — γιατί δεν βασίζεται στο δόγμα, αλλά στην άμεση αναγνώριση της Βάσης του Είναι ως φαινομενολογία της Αφύπνισης.
ζητεῖς θρόνους,
στεφάνους
καὶ σοφίαν·
ἀλλ’ οὐδεὶς ἀναβαίνει
μόνον διὰ βουλήσεως.
βασιλεὺς ἐστίν, ὁ μὴ θέλων ἄρχειν,
καὶ τἀγαθὸν φανερὸν ἐν κατόπτρῳ θεωρίας.
χεὶρ οὐ δύναται θιγεῖν τοῦ
ἀμόρφου κενού,
ψυχὴ δὲν δύναται χωρῆσαι τὸν ἄναρχον νόμον.
ὁδὸς οὐδεμία, οὐδὲ βῆμα πορεύσεως·
σὺ γάρ, ἤδη, εἶ τὸ ζητούμενον.
Ἀπό : Δημοσίευσιν τοῦ θέματος στό προφίλ τοῦ συγγραφέως στό substack.com πού εἶχε τήν εὐγενή καλοσύνη νά μᾶς τό στείλη. Εὐχαριστοῦμε.
φωτό
Ἡ Πελασγική
