Ὄνος καί ἀρχαία συμβολική ...

Πομπή ονοκεφάλων (μυστών σε έκσταση με μάσκες όνων) κοσμεί την κάτω παρυφή του ενδύματος της θεάς Δέσποινας (= Κόρης Περσεφόνης) στη Λυκόσουρα, έργο του Μεσσήνιου γλύπτη Δαμοφώντα ( ἐδῶ)  φωτό ἀπό τό θέμα ἐδῶ

Κῦττα νά ᾿δῆς πόσα πράγματα βγάλαμε μέσα ἀπό ἕνα θέμα, ἐδῶ. Ποιός τό περίμενε ;  ! 

Ἄς ᾿δοῦμε λοιπόν τήν συμβολική σημασία τοῦ ὄνου στήν Ἀρχαία Ἑλλάδα,καθώς μοῦ φαίνεται πολύ ἐνδιαφέρον ὡς θέμα. 

Αὐτό πού μοῦ ἔχει κάνει περισσότερο ἐντύπωσιν εἶναι τό πέπλο τῆς Περσεφόνης, τοῦ περιφήμου ἀγάλματος στόν ναό τοῦ Ἱεροῦ Ἄλσους στήν Λυκόσουρα,

 Αναπαράσταση του συμπλέγματος του Δαμοφώντα Το σύμπλεγμα του Δαμοφώντα ήταν κολοσσιαίων διαστάσεων και παρίστανε πάνω σε βάθρο τέσσερις τοπικές θεότητες, στο μέσον τη Δήμητρα και τη Δέσποινα και στα άκρα την ΄Αρτεμη και τον Τιτάνα ΄Ανυτο. ΄Ήταν στημένο μέσα στο ιερό της Δέσποινας στην αρχαία Λυκόσουρα. ἀπό ΕΔΩ, φωτό

καί τήν πομπή ὀνοκεφάλων (μυστῶν σ᾿ ἔκσταση μέ μάσκες ὄνων) πού τό κοσμεῖ ἀναμεσα στά ἄλλα...

Ὀνοκέφαλοι καί οἱ μύστες σέ τελετουργίες σχετικές μέ τήν γονιμότητα ( ἐδῶ συνδέεται καί ὁ Διόνυσος), ἀλλά καί ὅπως διαβάζουμε καί : 

ὁ Ἤφαιστος ἐπί ὄνου εἰσήρχετο στίς πόλεις ὅπου μετέφερε τό «πῦρ» τό ὁποῖο εἶχε κλέψει ὁ Προμηθεύς ἀπό τόν Ὄλυμπο. 

ἐδῶ

«Ἡ ἐπιστροφή τοῦ Ἠφαίστου στόν Ὅλυμπο», ὑπό Κλεοφῶντος. ἀπό ἐδῶ

Ἐπίσης,ὁ Διόνυσος στίς πόλεις πού κυρίευε, κατά τήν ἐκστρατεία του στίς Ἰνδίες, εἰσήρχετο ἐπάνω σέ ὄνο. ( ἐδῶ)

 ἡ φωτο ἀπό : Μενδαίος οίνος επί Μενδαίου όνου ( Ὁ κύρ-Μέντιος) 

Καί γενικῶς ὁ Διόνυσος πρόσδιδε μία ἰδιαιτέρα τιμή στό συγκεκριμένο ζῶον. Ὅπου Διόνυσος καί Ἤφαιστος ἐκεῖ καί ὁ ὄνος...

Ένας αμφορέας μ'ενα κατόρθωμα του Ηρακλή και στο πίσω μέρος του, τον Διόνυσο να συναντά τον κουτσό Ήφαιστο, θεό της φωτιάς και της μεταλλουργίας, καβάλα σε έναν γάιδαρο καθώς τους κοιτάζει μια μαινάδα.... ( ἐδῶ)

Καί ὁ Χριστός « ἐπί πόλου ὄνου» εἰσῆλθε στά Ἱεροσόλυμα κατά τήν θριαμβευτική του εἴσοδον.  

Ὁ Μωάμεθ λέγεται πώς καβαλοῦσε ἕνα γαϊδούρι καί μάλιστα συνομιλοῦσε μαζύ του, ὀνόματι Γιαφούρ. Ἐπίσης ὅτι ἐπί ὄνου εἰσῆλθε στόν ἰσλαμικό Παράδεισο.

Ποιός εἶναι ὁ συμβολισμός τοῦ ὄνου ὡς ἐπιλεγμένο μέσον πού μεταφέρει σπουδαῖα-θεϊκά πρόσωπα κατά τήν εἴσοδό τους σέ πόλεις ; 

Ποιός εἶναι ὁ συμβολισμός-σημασία τοῦ ὄνου, πέραν αὐτοῦ ὡς ἁπλό μεταφορικό μέσον, στήν ἀρχαία ἐποχή σέ μεγάλες, προηγμένες κοινωνίες καί πολιτισμούς ὅπως τῆς Ἑλλάδος, τῆς Αἱγύπτου ἀλλά καί σ᾿ἐκεῖνες τῆς Μέσης Ἀνατολῆς ;

Προσωπικῶς δέν ἔχω νά δώσω κάποιες ἐρμηνεῖες πέραν ὅσων ἀναφέρονται ἀπό ἀρχαίους συγγραφεῖς πού ἀσχολήθηκαν μέ τό θέμα. 

κνήμῃ νεκρὸς ὄνος με κερασφόρῳ οὖας ἔκρουσεν, 

ὥστε θαυμάζειν τὸν ὄνον εἰ παχύτατος

 καὶ ἀμουσότατος ὢν τἄλλα λεπτότατον καὶ μουσικώτατον ὀστέον παρέχεται.»

( νεκρό γαϊδούρι μού χτύπησε τ᾽ αφτί με κερασφόρα κνήμη, ώστε να απορεί κανείς που το γαϊδούρι, τόσο χοντρό και τόσο άμουσο ενγένει, δίνει κόκαλο εξαιρετικά λεπτό και μουσικότατο».) 

 Πλούταρχος - Τῶν ἑπτὰ σοφῶν συμπόσιον στιχ. 150f 

 οἱ δὲ λέγοντες ἐκ τῆς μάχης ἐπʹ ὄνου τῷ Τυφῶνι 

τὴν φυγὴν ἑπτὰ ἡμέρας γενέσθαι καὶ σωθέντα 

γεννῆσαι παῖδας Ἱεροσόλυμον καὶ Ἰουδαῖον, 

αὐτόθεν εἰσὶ κατάδηλοι τὰ Ἰουδαϊκὰ παρέλκοντες εἰς τὸν μῦθον. 

 Πλουτάρχου Περί Ἴσιδος καί Ὀσίριδος στιχ. 363.D

βεβαίως δέν εἶναι καθόλου ἁπλό τό πρᾶγμα διότι πρέπει κανείς νά διαβάζῃ ὁλόκληρο τό ἔργο καί νά διακρίνῃ τήν σημασία του στό σύνολο κι᾿ὄχι ἐπί μέρους. Λ.χ. γράφει ὁ Πλούταρχος, στό ἴδιο ἔργον : 

Ταῦτα μὲν οὖν τοιαύτας ὑπονοίας δίδωσιν· ἀπʹ

 ἄλλης δʹ ἀρχῆς τῶν φιλοσοφώτερόν τι λέγειν δοκούντων

 τοὺς ἁπλουστάτους σκεψώμεθα πρῶτον. οὗτοι δʹ εἰσὶν 

 οἱ λέγοντες, ὥσπερ Ἕλληνες Κρόνον ἀλληγοροῦσι τὸν 

 χρόνον, Ἥραν δὲ τὸν ἀέρα, γένεσιν δὲ Ἡφαίστου τὴν 

 εἰς πῦρ ἀέρος μεταβολήν, οὕτω παρʹ Αἰγυπτίοις Νεῖλον 

 εἶναι τὸν Ὄσιριν Ἴσιδι συνόντα τῇ γῇ, Τυφῶνα δὲ τὴν 

 θάλασσαν, εἰς ἣν ὁ Νεῖλος ἐμπίπτων ἀφανίζεται καὶ 

 διασπᾶται, πλὴν ὅσον ἡ γῆ μέρος ἀναλαμβάνουσα καὶ 

 δεχομένη γίγνεται γόνιμος ὑπʹ αὐτοῦ...

 ( Πλουτάρχου -Περί Ἴσιδος καί Ὀσίριδος στιχ. 363.D  - 363.E  )

Τί μᾶς λέει στήν συνέχεια ὁ Πλούταρχος ; Πώς αὐτά εἶναι εἶναι πού λέγονται ἀλλά ἄν τά δοῦμε ἀπό τήν φιλοσοφική τους πλευρά ὅπως λ.χ. τά ἐννοοῦσαν οἱ Ἕλληνες ἔχομε τόν ἐξῆς ἀποσυμβολισμό : Ὁ Κρόνος εἶναι ὁ Χρόνος,ἡ Ἥρα ὁ ἀήρ [αἰθἠρ] πού γεννᾷ τόν Ἤφαιστον ( τήν μεταβολή από ἀέρα σέ πῦρ) ἔτσι ἀπό τούς Αἰγυπτίους ὁ Νεῖλος [νερό] εἶναι ὁ Ὅσιρις πού συνοδεύεται ἀπό τήν Ἴσιδα ( γῆ). Ὁ Τυφῶνας εἶναι ἡ θάλασσα ὅπου καταλήγουν τά νερά τοῦ Νείλου καί ἀφομοιώνονται μέ τά θαλάσσια ἐκτός ἀπό τό μέρος ἐκείνων πού ἀπορροφοῦνται ἀπό τήν γῆ καί γονιμοποιεῖται...

Μέ ἄλλα λόγια πρέπει νά βλέπουμε τήν φιλοσοφική ἔννοια καί τόν ἀποσυμβολισμό τῶν συμβόλων γιά νά καταλάβουμε τό νόημα πού στήν οὐσία εἶναι ἡ ἴδια ἡ ζωή. 

Κάθε ἄλλη σκέψις δεκτή πρός συζήτησιν...

Ἡ Πελασγική