Γράφει ὁ Constantin von Hoffmeister
Είναι ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της εποχής ότι οι πιο έξυπνοι άνθρωποι είναι συχνά οι πιο ανίκανοι να δουν τις αντιφάσεις που διέπουν τη ζωή τους. Ο Ευρωπαίος πολίτης του 2025 δεν ζει υπό τυραννία με την παραδοσιακή έννοια. Διαθέτει τραπεζικούς λογαριασμούς, διαβατήρια και πρόσβαση στο διαδίκτυο. Μπορεί να ταξιδεύει ελεύθερα, να ψηφίζει τακτικά και να εκφράζει απόψεις εντός καθιερωμένων ορίων. Ωστόσο, ακριβώς μέσα σε αυτά τα όρια αποκαλύπτεται η συνθήκη της ανελευθερίας του. Γιατί πιστεύει ότι είναι ελεύθερος, ακόμα και όταν κάθε μηχανισμός του πολιτισμού του έχει σχεδιαστεί για να καθορίζει τη συμπεριφορά του, να περιορίζει το λεξιλόγιό του και να αποθαρρύνει τη σκέψη του.
Αυτός είναι ο θρίαμβος της διπλής σκέψης .
Η διπλή σκέψη, σωστά κατανοημένη, δεν είναι απλή υποκρισία. Δεν είναι η πράξη του ψέματος, ούτε καν η πράξη του να γνωρίζεις ότι κάποιος ψεύδεται. Είναι η καλλιεργημένη ικανότητα να πιστεύεις δύο αντιφατικά πράγματα ταυτόχρονα, και να πιστεύεις και τα δύο με ίση πεποίθηση. Σημαίνει να λες, «Υποστηρίζω την ελευθερία του λόγου» και να εννοείς, «Υποστηρίζω τη ρύθμιση του λόγου που θεωρώ επιβλαβή». Σημαίνει να ισχυρίζεσαι, «Δεν υπάρχουν απαγορευμένες ιδέες» και να ακολουθεί αυτή η δήλωση με, «εκτός από εκείνες τις ιδέες που αμφισβητούν την ηθική συναίνεση». Η λειτουργία της διπλής σκέψης δεν είναι να εξαπατά αλλά να σταθεροποιεί. Σε έναν ασταθή κόσμο, το ψέμα που πιστεύουν όλοι γίνεται πιο παρήγορο από την αλήθεια που καταστρέφει την αφήγηση.
Η Ευρώπη σήμερα διέπεται από συναίνεση και όχι από καταναγκασμό. Τα μεταπολεμικά καθεστώτα δεν βασίστηκαν στην πίστη σε μια σημαία ή ένα στέμμα, αλλά στην πίστη σε μια ιδέα: ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία, προστατευμένη από υπερεθνικούς θεσμούς και γραφειοκρατικές εγγυήσεις, πρέπει να υπερισχύσει των δυνάμεων του εθνικισμού, της παράδοσης ή του σκεπτικισμού. Η αμφισβήτηση της μεταπολεμικής ιδέας δεν αποτελεί προδοσία από νομικής άποψης· είναι αίρεση από πολιτιστικής άποψης. Και η αίρεση σε μια κοσμική εποχή τιμωρείται όχι με καύση αλλά με αποκλεισμό, περιθωριοποίηση και, όταν είναι απαραίτητο, με δίωξη. Οι τιμωρίες είναι γραφειοκρατικές. Το αποτέλεσμα είναι η συμμόρφωση.
Πουθενά η διπλή σκέψη δεν είναι πιο ορατή από ό,τι στη διαχείριση του λόγου. Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων εγγυάται την «ελευθερία της έκφρασης», κι όμως κάθε μεγάλο κράτος στην Ευρώπη διατηρεί τόσο ευρείες νομικές εξαιρέσεις που καταπίνουν τον κανόνα. Στη Γερμανία, το Άρθρο 130 του Ποινικού Κώδικα ποινικοποιεί την «υποκίνηση του λαού», έναν όρο αρκετά ευέλικτο για να εφαρμοστεί σε ένα tweet, ένα φυλλάδιο ή ένα ιστορικό επιχείρημα. Στη Γαλλία, ο Νόμος Gayssot απαγορεύει την άρνηση ορισμένων ιστορικών γεγονότων αλλά όχι άλλων, δημιουργώντας μια ιεραρχία μνήμης που επιβάλλεται από τη δικαστική εξουσία. Στη Βρετανία, υπάρχουν «περιστατικά μίσους που δεν αποτελούν εγκληματικότητα» - καταχωρίσεις στο αρχείο ενός πολίτη για δηλώσεις που δεν παραβιάζουν κανέναν νόμο αλλά προσβάλλουν μια πολιτική. Και σε όλη την ΕΕ, ο Νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες δίνει πλέον τη δυνατότητα στις πλατφόρμες να αφαιρούν τον λόγο που έχει επισημανθεί ως επικίνδυνος από «αξιόπιστους ειδικούς». Αυτοί οι ειδικοί διορίζονται, όχι εκλέγονται. Μιλούν τη γλώσσα της «ακεραιότητας, ανθεκτικότητας και ασφάλειας». Κανείς δεν ρωτά ποιος τους εκπαίδευσε, ποιος τους χρηματοδοτεί ή ποιος ορίζει τις κατηγορίες που επιβάλλουν. Αυτή είναι η μέθοδος της σύγχρονης λογοκρισίας: να αναθέτουν τον έλεγχο σε τρίτους, να αποφεύγουν τα δακτυλικά αποτυπώματα και να αρνούνται ότι υπάρχει καν έλεγχος.
Το άτομο που ασκεί διπλή σκέψη αποδέχεται αυτή την αντίφαση επειδή πιστεύει ότι είναι απαραίτητη. Πιστεύει ότι ο λόγος πρέπει να είναι ελεύθερος αλλά και ότι ο λόγος πρέπει να ελέγχεται. Πιστεύει ότι η παραπληροφόρηση είναι επικίνδυνη και ότι η διαφωνία είναι απαραίτητη. Πιστεύει ότι η δημοκρατία απαιτεί συζήτηση αλλά και ότι ορισμένα θέματα δεν πρέπει ποτέ να συζητούνται. Πιστεύει σε όλα αυτά όχι επειδή είναι ηλίθιος, αλλά επειδή είναι εκπαιδευμένος. Έχει μάθει να υπακούει με την αξιοπρέπεια ενός εθελοντή.
Αυτό που διαχωρίζει τον σημερινό Ευρωπαίο από το υποκείμενο μιας παρελθούσας τυραννίας δεν είναι το επίπεδο καταστολής, αλλά η εσωτερίκευση του καθεστώτος. Στο "1984" , ο ήρωας Winston Smith φοβόταν την Αστυνομία της Σκέψης. Στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και το Παρίσι, ο πολίτης γίνεται η Αστυνομία της Σκέψης. Επισημαίνει τις θέσεις ως ακατάλληλες δημοσιεύσεις, αναφέρει τους συναδέλφους του και διορθώνει τα ίδια του τα παιδιά. Δεν το κάνει αυτό από φόβο αλλά από φανταστική «αρετή». Πιστεύει ότι η καταστολή της επικίνδυνης ιδέας σημαίνει διατήρηση της καλής κοινωνίας. Έχει πάρει το μάθημα ότι η ελευθερία είναι ένα βάρος που καλύτερα να το επωμιστούν όσοι έχουν σωστές απόψεις. Οι άλλοι πρέπει να καθοδηγούνται, ήσυχα, σταθερά και, αν χρειαστεί, νόμιμα.
Αυτό δεν είναι δεσποτισμός στην παλιά του μορφή, κι όμως το σχήμα του είναι οικείο. Το χτύπημα ακούγεται νωρίς, πριν από τον καφέ, όταν ο διάδρομος είναι σιωπηλός και οι κουρτίνες είναι τραβηγμένες. Αστυνομικοί με θώρακες, που φέρουν εντάλματα σύλληψης που έχουν εκδοθεί στο όνομα της «ανοχής», μπαίνουν σε διαμερίσματα για να κατάσχουν φορητούς υπολογιστές, τηλέφωνα και σημειωματάρια. Ψάχνουν για μιμίδια, μηνύματα και συσχετισμούς. Κανείς δεν εξαφανίζεται, ακριβώς. Υποβάλλονται σε επεξεργασία, φωτογραφίζονται και απελευθερώνονται με περιορισμούς ή οδηγούνται σε δίκη βάσει κωδικών που αποσκοπούν στη «διαφύλαξη της δημοκρατίας». Η γλώσσα είναι απαλή: «κοινοτικά πρότυπα», «καταπολέμηση του εξτρεμισμού», «εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής». Οι μηχανισμοί είναι καθαροί: αλγοριθμικές αναφορές, σημαίες Επιβολής Δικτύου και αρχεία καταγραφής επιτήρησης από διακρατικές πλατφόρμες. Η ψυχή του καθεστώτος είναι διαχειριστική και υγιεινή. Η μάσκα χαμογελά. Από κάτω της, η θέληση για ομοιομορφία κινείται με ήσυχη ακρίβεια. Το έγκλημα σκέψης, στη σύγχρονη ευρωπαϊκή του μορφή, φοράει νομική ρόμπα και μιλάει με ακαδημαϊκή χροιά. Ο πολίτης είναι προετοιμασμένος να πει: «Αυτή είναι ελευθερία».
Η διπλή σκέψη δεν είναι απλώς ένα σύμπτωμα. Είναι το σύστημα. Όσο περισσότερες αντιφάσεις απορροφά, τόσο ισχυρότερη γίνεται. Μια κοινωνία που επαινεί τον πλουραλισμό και απαιτεί ομοιομορφία, που γιορτάζει την εξέγερση και τιμωρεί τη διαφωνία, που διαφημίζει την ανοχή και διώκει τη βλασφημία - μια τέτοια κοινωνία δεν αποτυγχάνει εκ των έσω. Σκληραίνει, γίνεται άκαμπτη. Ξεχνάει πώς να αμφισβητεί επειδή ξεχνάει ποια ήταν τα ερωτήματα. Πιστεύει στη γραμμή του Κόμματος όχι επειδή είναι αληθινή, αλλά επειδή η εναλλακτική λύση θα σήμαινε να σκέφτεται κανείς μόνος του.
Το μέλλον της Ευρώπης πιθανότατα δεν θα είναι οι μπότες και το συρματόπλεγμα. Είναι πιο πιθανό να είναι τα εποπτευόμενα χρονοδιαγράμματα, η εποπτευόμενη συζήτηση και η επιμελημένη σκέψη. Ο πολίτης θα μιλάει ελεύθερα, αρκεί να λέει το σωστό. Θα σκέφτεται κριτικά, αρκεί να μην κάνει απαγορευμένες ερωτήσεις. Θα ζει ελεύθερος, αρκεί να πιστεύει ότι η ελευθερία σημαίνει υπακοή.
Και όταν δεν θυμάται πια πώς ήταν να είναι κανείς ελεύθερος, δεν θα του λείψει. Αυτός είναι ο τελικός θρίαμβος της διπλής σκέψης.
Ἀπό : eurosiberia.net
Εἴμαστε τόσο κοντά στήν ἀπόλυτη πραγματωσιν ὅλου αὐτοῦ. Καί μάλιστα ἐπιβαλλόμενο ἀπό τούς ἴδιους τούς άνθρώπους πού βρίσκονται δῖπλα μας. Ἤδη συμβαίνει. Καί φαντάζομαι πώς ὁ κάθε ἕνας, λογικός καί πραγματικά πιστός σέ Ἀξίες καί Ἰδέες ἄνθρωπος, ἀντιλαμβάνεται τό μέγεθος αὐτοῦ τοῦ κινδύνου ... !
Ἡ Πελασγική
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου