Πῶς ὁ «Παγκόσμιος Νότος» μπορεῖ νά βοηθήσῃ στήν ἀνατροπή τῆς παγκόσμιας τάξης πού ἡγεῖται ἡ Δύσις

 

Του Ίλια Τσουκάνωφ

Ο Παγκόσμιος Νότος, μια ομάδα εθνών συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου μέρους της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, αναδύθηκε από τα βάθη της ακαδημαϊκής αφάνειας για να επιδείξει τη δύναμή του εν μέσω της κρίσης στην Ουκρανία, αρνούμενος να υποκύψει στη θέληση των δυτικών πλούσιων χωρών. Πώς ορίζεται ο Παγκόσμιος Νότος; Ποια έθνη τον προσδιορίζουν ; 

Το ακαδημαϊκό και δημόσιο ενδιαφέρον για τον όρο «Παγκόσμιος Νότος» έχει αυξηθεί τον τελευταίο ενάμιση χρόνο εν μέσω των θεμελιωδών μετασχηματισμών που παρατηρούνται στην παγκόσμια πολιτική, στρατιωτική και οικονομική τάξη κατά τη διάρκεια του εν εξελίξει πολέμου εκπροσώπων ΝΑΤΟ-Ρωσίας στην Ουκρανία και η προσπάθεια υπό την ηγεσία των ΗΠΑ να περιοριστεί η αυξανόμενη παγκόσμια οικονομική ισχύς και η γεωπολιτική επιρροή της Κίνας.

Τι είναι ο Παγκόσμιος Νότος; Πώς ορίζεται;

Ο όρος «Παγκόσμιος Νότος» εμφανίστηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου για να αναφερθεί στις ευρείες οικονομικές διαιρέσεις μεταξύ πλουσιότερων, γενικά βιομηχανοποιημένων βόρειων εθνών και αναπτυσσόμενων χωρών του Νότου, πολλές από τις οποίες μέχρι τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 παρέμειναν μέρος ως αποικίες της δυτικοευρωπαϊκής αυτοκρατορίας ή συνέχισαν να υποτάσσονται από τη δυτική νεο-αποικιοκρατία .

Ο Carl Oglesby , ένας Αμερικανός συγγραφέας, ακαδημαϊκός και πολιτικός ακτιβιστής πιστώνεται ευρέως ως ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο Παγκόσμιος Νότος με τη σύγχρονη σημασία του, κάνοντάς το περί το 1969 σε σχέση με τον πόλεμο του Βιετνάμ και για να εξηγήσει πώς η «κυριαρχία» του Παγκόσμιου Βορρά μέσα από αιώνες εκμετάλλευσης, οδήγησε σε μια «ανεπίτρεπτη» παγκόσμια «κοινωνική τάξη».

Σε γενικές γραμμές, ο Παγκόσμιος Νότος αναφέρεται σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα ή έθνη με σχετικά χαμηλό επίπεδο κοινωνικοοικονομικής και βιομηχανικής ανάπτυξης σε σύγκριση με τα πλουσιότερα βόρεια έθνη.

Το να είσαι έθνος του Παγκόσμιου Νότου μπορεί να έχει κάθε είδους επιπτώσεις, από υψηλότερα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας και χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής έως χαμηλότερα ποσοστά εκπαίδευσης, υψηλά επίπεδα φτώχειας και μεγαλύτερη τάση για μετανάστευση για αναζήτηση καλύτερης ζωής στο εξωτερικό (που με τη σειρά του μπορεί να προκαλέσει άλλα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, όπως η έλλειψη μορφωμένων επαγγελματιών στο σπίτι και οι δυσκολίες ενσωμάτωσης στη νέα χώρα καταγωγής). Ταυτόχρονα, πολλά από τα προβλήματα που δημιουργούνται από τα πλουσιότερα, βιομηχανοποιημένα έθνη του Παγκόσμιου Βορρά, όπως τα απόβλητα και η ρύπανση, συχνά επηρεάζουν δυσανάλογα τις χώρες του Παγκόσμιου Νότου.

Η εξαφάνιση του σοβιετικού πολιτικού και οικονομικού μπλοκ το 1991, η άνοδος των χωρών των BRICS στα τέλη της δεκαετίας του 2000, η ​​τάση προς την αποβιομηχάνιση σε πολλές δυτικές χώρες και άλλες εξελίξεις έχουν πυροδοτήσει ακαδημαϊκές συζητήσεις σχετικά με την εγκυρότητα ενός όρου όπως ο « Παγκόσμιος Νότος » στον σύγχρονο κόσμο. Ωστόσο, η σαφής διαίρεση που καταδείχθηκε πρόσφατα μεταξύ της Δύσης και των αναπτυσσόμενων χωρών στον απόηχο της ουκρανικής κρίσης, και η έλλειψη προθυμίας από τις τελευταίες να διακόψουν τις οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία και να επιβάλουν κυρώσεις στη Μόσχα, δείχνει ότι ο όρος συνεχίζει να διατηρείται. τουλάχιστον σε κάποιο μέτρο συνάφειας και εγκυρότητας.

Χάρτης που δείχνει χώρες που έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία (με πράσινο) μετά την κλιμάκωση της κρίσης του Ντονμπάς σε έναν πλήρη πόλεμο εκπροσώπων ΝΑΤΟ-Ρωσίας στην Ουκρανία. Η εικόνα δείχνει ότι η συντριπτική πλειονότητα των εθνών στον λεγόμενο Παγκόσμιο Νότο απέφυγε να επιβάλει περιορισμούς στη Μόσχα. ( © Wikipedia / Zhitelew)

Ποιες χώρες βρίσκονται στον Παγκόσμιο Νότο;

Οι περισσότεροι σύγχρονοι χάρτες που δείχνουν το χάσμα μεταξύ των παγκόσμιων εθνών του Βορρά και του Παγκόσμιου Νότου τρέχουν περίπου κατά μήκος του Τροπικού του Καρκίνου, με το Μεξικό και μεγάλο μέρος της Καραϊβικής, τη Νότια Αμερική, το μεγαλύτερο μέρος αν όχι ολόκληρη την Αφρική, τη Μέση Ανατολή, την Κεντρική, Ανατολική και Νοτιοανατολική Ασία (αλλά όχι η Ιαπωνία, η Αυστραλία ή η Νέα Ζηλανδία) που αναφέρονται ως μέλη του Παγκόσμιου Νότου. Ο Παγκόσμιος Νότος αντιπροσωπεύει πάνω από το 85 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού και κοντά στο 40 τοις εκατό του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Ένας ορισμός του «Αναπτυγμένου» Παγκόσμιου Βορρά έναντι του «Αναπτυσσόμενου» Παγκόσμιου Νότου από την Ανεξάρτητη Επιτροπή για Θέματα Διεθνούς Ανάπτυξης, υπό την προεδρία του πρώην καγκελάριου της Δυτικής Γερμανίας Willy Brandt. Περίπου τη δεκαετία του 1980 ( © Wikipedia / Jovan.gec)

Είναι η Κίνα μέλος; Τι λέτε για την Τουρκία;

Ενώ ορισμένα έθνη του Παγκόσμιου Νότου έχουν κάνει δραματικά βήματα για την απελευθέρωση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού τους από τη φτώχεια (και στην περίπτωση του μπλοκ BRICS που έρχεται ακόμη και σε ανταγωνιστικές κορυφαίες δυτικές χώρες όσον αφορά τη συνδυασμένη οικονομική δύναμη), πολλά, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Τουρκίας , εξακολουθούν να ταυτίζονται με τον Παγκόσμιο Νότο, με μια τέτοια ταύτιση που πιστεύεται ότι θα βοηθήσει στη διαφοροποίησή τους από τη Δύση και την κληρονομιά της αποικιοκρατίας ή νεοαποικιοκρατίας, και βοηθώντας στη δημιουργία νέων πολιτικών και οικονομικών συνδέσεων που βασίζονται στην αίσθηση της αλληλεγγύης και του ανήκειν.

Τι είναι το Voice of the Global South Summit;

Τον Ιανουάριο του 2023, η Ινδία φιλοξένησε το πρώτο Voice of the Global South Summit , ένα εικονικό φόρουμ το οποίο το Δελχί χαρακτήρισε ως «κοινή πλατφόρμα για να συζητηθούν οι ανησυχίες, τα συμφέροντα και οι προτεραιότητες που επηρεάζουν… αναπτυσσόμενες χώρες και επίσης για την ανταλλαγή ιδεών και λύσεων. και το πιο σημαντικό, να ενωθούμε με φωνή και σκοπό στην αντιμετώπιση των ανησυχιών και των προτεραιοτήτων».

Η σύνοδος κορυφής στέφθηκε με επιτυχία, με εκπροσώπους από περίπου 125 χώρες να συμμετάσχουν και η συγκέντρωση έγινε «η μεγαλύτερη ψηφιακή διάσκεψη των ηγετών και των υπουργών του αναπτυσσόμενου κόσμου» που συγκεντρώθηκε ποτέ, σύμφωνα με το υπουργείο Εξωτερικών της Ινδίας.

Αν και οι μελλοντικές δυνατότητες της πρωτοβουλίας υπό την ηγεσία της Ινδίας δεν έχουν ακόμη φανεί, είναι ίσως η πιο σημαντική προσπάθεια του είδους της από την ίδρυση του Κινήματος των Αδεσμεύτων το 1961 για τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης από το μπλοκ ομαδοποίησης των εθνών του Παγκόσμιου Νότου στην 21η αιώνας.

Χάρτης συμμετεχόντων στη διάσκεψη κορυφής Voice of Global South, που διοργανώθηκε από την Ινδία τον Ιανουάριο του 2023. Η λίστα των συμμετεχόντων περιελάμβανε τις περισσότερες από τις χώρες που παραδοσιακά συνδέονται με τον Παγκόσμιο Νότο, εκτός από την Κίνα και το Πακιστάν (© Φωτογραφία : Υπουργείο Εξωτερικών της Ινδίας)- πατῆστε πάνω στήν φωτό νά τό ᾿δεῖτε σέ μεγαλύτερη ἀνάλυση-

Τι Μέλλον Μπορεί να Περιμένει ο Παγκόσμιος Νότος;

Η συνεχής άνοδος του μπλοκ BRICS, που περιλαμβάνει τέσσερα έθνη του παγκόσμιου Νότου (Βραζιλία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική), συν τη Ρωσία, ένα μη δυτικό μέλος του Παγκόσμιου Βορρά που επιδιώκει να εδραιώσει τα θεμέλια μιας πολυπολικής παγκόσμιας τάξης, δικαιολογημένα δίνει ελπίδες ότι οι σημερινές κοινωνικοοικονομικές ανισορροπίες και ανισότητες μεταξύ Βορρά και Νότου μπορούν σταδιακά να επιλυθούν μέσω της εμφάνισης εναλλακτικών λύσεων έναντι των δυτικών θεσμών και μπλοκ για τη διευκόλυνση της ανάπτυξης και της ανεξαρτησίας του Νότου.

Ταυτόχρονα, οι αυξανόμενες ανησυχίες στις δυτικές χώρες για την άνοδο των εναλλακτικών κέντρων εξουσίας στον αναπτυσσόμενο κόσμο υποδηλώνουν ότι η μετάβαση από τη μονοπολικότητα υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους στην πολυπολικότητα πιθανότατα δεν θα συμβεί χωρίς τις προσπάθειες των δυτικών χωρών να κρατήσουν στις πρώην αποικιακές κτήσεις τους χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα .

Ἀπό :sputnikglobe.com 

Οι BRICS οικοδομούν τα «Θεμέλια του Ελεύθερου και Ισότιμου» Πολυπολικού Κόσμου

Ἡ Πελασγική