Ἰωάννης Μεταξᾶς : Ἡ Νεολαία εἶναι ἐκείνη εἰς τήν ὁποίαν πρό παντός,θά δώσωμεν τήν Ψυχήν μας ὅλην καί ὅλα μας τά μέσα διά νά σώσωμεν τό Μέλλον τοῦ Ἔθνους »

Σύμβολο της Ε.Ο.Ν.

H E.O.N.,  Εθνική Οργάνωση Νεολαίας, δημιουργήθηκε επί Κυβερνήσεως Ιωάννου Μεταξά με στόχο την ηθική προπαρασκευή των νέων με ομοψυχία και πειθαρχία. 
Ο Ιωάννης Μεταξάς έκρινε απαραίτητη για την πρόοδο του τόπου αλλά και για την σωστή άμυνα την ενότητα ενός πληθυσμού, του οποίου οι οικονομικές, κοινωνικές και μορφωτικές. διαφορές ήταν μεγάλες την εποχή εκείνη. 
Στις  περιοχές Ηπείρου, Μακεδονίας και Θράκης που προσαρτήθηκαν μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-13, αλλά και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου τόσο οι γηγενείς ελληνικοί πληθυσμοί όσο και αυτοί που μετακινήθηκαν προς την Ελλάδα τότε και αργότερα και ιδίως  μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, αποτελούσαν ένα κόσμο με ποικίλα και διαφορετικά παρελθόντα, ιστορία  και «διαλέκτους». Οι πρόσφυγες ιδίως, δεν είχαν ακόμα αφομοιωθεί. Η Ε.Ο.Ν. δημιουργήθηκε με σκοπό να ξεπεραστεί το πνεύμα του διχασμού και να δοθούν ίσες ευκαιρίες σε όλους τους νέους ανεξάρτητα από την καταγωγή τους και την  προέλευσή τους. «Για να μπορεί το παιδί του φτωχού να ανταγωνισθεί το παιδί του πλούσιου» όπως έλεγε ο ίδιος ο Μεταξάς σε λόγους του.
 

Εορτή Ε.Ο.Ν. 1939

 Με την Οργάνωση της Νεολαίας ήθελε να δημιουργήσει στα παιδιά και τους νέους το ομαδικό πνεύμα, την έφεση προς εθελοντική προσφορά, την αλληλεγγύη, με παιγνίδια, αθληματισμό, γυμναστική, ελληνικούς δημοτικούς χορούς, θεατρικά δρώμενα, κατασκηνώσεις, ομάδες μουσικής, μπάντες μουσικής, παρελάσεις, οικιακές ασχολίες, μαγειρική, αγάπη προς τη φύση, φύτεμα δένρων, κλπ. Ετσι οδηγούνταν στην αναγνώριση των συνανθρώπων τους, την διάκριση και εκτίμηση των ικανοτέρων. Η πειθαρχία και ο σεβασμός στην ιεραρχία, ήταν απαραίτητα στοιχεία της εκπαίδευσης. Η δημιουργία αυτοπεποίθησης και οι πρωτοβουλίες ήταν το αποτέλεσμα της εκπαίδευσης σε μια εποχή που τα κορίτσια,  ιδίως στις πόλεις, ήταν συνήθως κλεισμένα στα σπίτια, στα δε χωριά απομονωμένα λόγω ελλείψεως ηλεκτρικού, τηλεφώνων, ραδιοφώνων, δρόμων, συγκοινωνιών, από την υπόλοιπη Ελλάδα των πόλεων και τον υπόλοιπο τον κόσμο. 

κοπέλες Ε.Ο.Ν.

 Στις Εθνικές επετείους η Ε.Ο.Ν έκανε παρελάσεις,  μία εκδήλωση που ενίσχυε το ομαδικό πνεύμα και το εθνικό φρόνημα. Παρελάσεις έκαναν παλαιότερα και οι Πρόσκοποι, και μάλλιστα με πραγματικό οπλισμό του πεζικού, όπως βλέπουμε στο ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ 1926.

Ο λόγος που καταργήθηκε ο Προσκοπισμός ήταν η ανάγκη να ενισχυθεί η ενότητα του Έθνους. Ο Προσκοπισμός είχε την πηγή του στην Αγγλία και από την Αγγλία κατευθυνόταν. Αυτό ακριβώς ήθελε να αποφύγει ο Ι. Μεταξάς.  Η κατάργηση του προσκοπισμού έγινε με ευγένεια και προηγούμενη συνεννόηση με τους Αρχηγούς του. Η οργάνωση και οι δραστηριότητες της Νεολαίας ήταν παράλληλες με των προσκόπων. Οι παρελάσεις ήταν έθιμο στρατιωτικό, θρησκευτικό παλαιό όσο και η Ελλάδα, ας θυμηθούμε τα Παναθήναια κλπ.

Περί τα εκατό και πλέον μικρά ενημερωτικά τεύχη τυπώθηκαν με οδηγίες προς τους βαθμοφόρους, που έπρεπε να εκπαιδευτούν αμέσως, προκειμένου να προσφέρουν διδακτική ύλη για την δημιουργία των ομάδων και την ομαδική απασχόληση και ενημέρωση. Αλλα ήταν με τραγούδια και  παιγνίδια για ομάδες, οδηγίες για διάφορες δραστηριότητες, κατασκηνώσεις, παραινέσεις για κόσμια συμπεριφορά.

Τό περιοδικό ἡ  " Νεολαία" -τά 132 τεύχη

Οι ομάδες των μεγαλυτέρων παιδιών και φοιτητών εκπαιδεύονταν σε διαφορετικές δραστηριότητες, ναυτικές και αεροναυτικές, γνώση της αεράμυνας, πρώτες βοήθειες, μεταφορά τραυματιών, πυρόσβεση, συμπαράσταση προσφορά σε ασθενείς και ηλικιωμένους, ακόμα και μερικές στρατιωτικές ασκήσεις για τις ηλικίες που θα αποτελούσαν την εφεδρεία στο μέτωπο.

Η κριτική ότι ο Ιωάννης Μεταξάς ετοίμαζε πραιτοριανούς είναι το λιγότερο γελοία. Ποιόν να προστατέψουν; Αυτόν που είχε αφιερώσει τη ζωή του και ήταν έτοιμος από τα νιάτα του να πεθάνει για την Ελλάδα;
Ο Ιωάννης Μεταξάς οδήγησε σαν προνοητικός πατέρας την Νεολαία στο δρόμο που θα εξασφάλιζε την επιβίωση της, θα περιόριζε τους κινδύνους, μέσα στη δίνη του πολέμου με υπεύθυνους αρχηγούς και αισιόδοξα συνθήματα

 Ένα περιοδικό με τίτλο «ή Νεολαία»  άρχισε να τυπώνεται και κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1938. Τα συνθήματα που έχει ήδη στην πρώτη σελίδα μαρτυρούν το λόγο υπάρξεως της.
«Πρέπει μέσα εις την κοινωνίαν να είσθε πρότυπα τιμής και καθήκοντος, ούτως ώστε όλη η Κοινωνία να στρέφη τα βλέμματά της πρός σάς με αγάπην και ενθουσιασμόν.
Πρέπει να είσθε πρότυπα τιμής και καθήκοντος μέσα εις τα σπίτια σας, πρότυπα τιμής και καθήκοντος μέσα εις τάς οικογενείας με τας οποίας συνδέεσθε πρότυπα τιμής και καθήκοντος όπου ευρίσκεσθε».

«η Νεολαία» Έτος 1ον Φύλλον 10 17 Δεκεμβρίου 1938.

 Αποσπάσματα από το Ημερολόγιο του Ι. Μεταξά

19.5.40. Ε.Ο.Ν. Θέατρον Ηρώδου. Χάρμα ψυχής...
23.5.40. Ολη μέρα με την Ε.Ο.Ν..Μόνη παρηγοριά μου...
26.5.40. Καλλιτεχνική έκθεσις ΕΟΝ...Εγέμισε η ψυχή μου...
8.8.40. Αυτή είναι η ελπίς μου: η Ε.Ο.Ν....
11.8.40. Ζούμπερι. Σκαπανάκια. Γαλήνη Ψυχής...

 Τα αποτελέσματα αυτής της εκπαίδευσης απέβησαν πολύτιμα στον πόλεμο και άμεσα βοήθησαν όταν ξαφνικά με την επιστράτευση άδειασαν θέσεις από δημόσιες υπηρεσίες και εργοστάσια, με παραγωγή ζωτικής σημασίας για τους πολίτες. Με την έναρξη του πολέμου μια νέα υπηρεσία της Ε.Ο.Ν. άρχισε αμέσως να λειτουργεί η Κ.Υ.Α.Μ.  Κρατική Υπηρεσία Αλληλεγγύης Μετώπου, που φρόντιζε να επανδρώνει με μέλη της Ε.Ο.Ν τις κρατικές υπηρεσίες.

Διαταγή Κ.Υ.Α.Μ.

 Φάκελλοι που δεν έπρεπε να ανοιχθούν παρά μόνο όταν δοθεί διαταγή, περιείχαν τις εντολές και τη θέση που θα καταλάμβανε έκαστος αντικαθιστώντας τους στρατεύσιμους πολίτες, όριζε σε ποιά ακριβώς υπηρεσία στην κάθε πόλη και εργοστάσιο. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να γίνει η επιστράτευση με ταχύ ρυθμό, χωρίς να προκύψει χάος. Να είναι έτοιμες οι εφεδρείες των νοσοκομείων, και να βρεθούν όλοι εκεί που το καθήκον προς την πατρίδα τους έταζε. Το σχετικό αρχείο έχει κατατεθεί στα Γ.Α.Κ.  

Αλλες ομάδες της Νεολαίας εντάχθηκαν στην Π.Υ.Α.Μ. Πολιτική Υπηρεσία Αλληλεγγύης Μετώπου. Όταν έμειναν ακαλλιέργητα χωράφια βοήθησαν τα παιδιά της Ε.Ο.Ν. Όταν ο αριθμός των νοσοκόμων δεν επαρκούσε βοήθησαν νέοι και νέες της Ε.Ο.Ν. Παρηγοριά στους τραυματίες στρατιώτες πρόσφεραν ομάδες νέων κοριτσιών που ξενύχτησαν στο προσκεφάλι, που έγραψαν γράμματα και τα έστειλαν στο μέτωπο, που δημιούργησαν καλλιτεχνικές εορτές. Μέλη της Δ.Α.Σ. επάνδρωσαν την Κ.Υ.Κεντρική Υπηρεσία. Σε όλους παρήχονταν εισητήρια ελευθέρας διακίνησης στα μέσα συγκοινωνίας. (video από το αρχείο της ΕΤ1 και κείμενα από το ημερολόγιο του Γεωργίου Θεοτοκά)

"Ελευθέρας" μέλους Δ.Α.Σ.

Αν και κατά πόσον πέτυχε η οργάνωση τους στόχους του Μεταξά φαίνεται από το αποτέλεσμα και τις φωτογραφίες. Πρόσωπα με χαμόγελα, με αισιοδοξία, αγάπη και χαρά. Όλοι μιλούν για την ομοψυχία απέναντι στον εχθρό. Ἀραγε μόνη της έγινε; Γιατί δεν υπήρχε αυτή η ομοψυχία και προ της 4ης Αυγούστου;  Γιατί δεν κράτησε το πνεύμα της ομοψυχίας μετά την είσοδο των Γερμανών;  Η πειθαρχία δεν είναι πάντα ευχάριστη σε όλους, αλλά η πειθαρχία σώζει στον πόλεμο. Αυτήν την πειθαρχία προσπάθησε μέσω της οργανώσεως Νεολαίας να εμφυσήσει στα μέλη της και στον ελληνικό λαό. Δεν αποκλείεται μέσα στη τεράστια αυτή οργάνωση να έγιναν και λάθη. Ας αναλογισθούμε σε τι χρόνο έγιναν.


Μέλη της Ε.Ο.Ν μετά την είσοδο των Γερμανών, παρά την διάλυσή της από τον Πρωθυπουργό Τσολάκογλου,δημιούργησαν τις αντιστασιακές οργανώσεις ΣΠΙΘΑ (γυναίκες) και ΕΘΝΙΚΟ ΚΟΜΙΤΑΤΟ (άνδρες).

Πηγή : ioannismetaxas.gr