Ἡ εἴσοδος τοῦ ἀπελευθερωτή Ἑλληνικοῦ στρατοῦ στήν Θεσσαλονίκη σύμφωνα μέ τήν περιγραφή τοῦ δημοσιογράφου τῶν "TIMES" Κρόφορντ Πράις (27 Οκτωβρίου 1912)

Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης οριστικοποιήθηκε μετά το πρωτόκολλο παράδοσης που συντάχθηκε στο χωριό Γέφυρα στις 26 Οκτωβρίου 1912. Το πρωτόκολλο συντάχθηκε μεταξύ του Χασάν Ταχσίν Πασά διοικητή των Οθωμανικών στρατευμάτων και των πληρεξουσίων του Διαδόχου Κωσταντίνου που ήταν ο συνταγματάρχης Σοφοκλής Δούσμανης και ο Λοχαγός Ιωάννης Μεταξάς. Το πρωτόκολλο παράδοσης προέβλεπε τον αφοπλισμό του Τουρκικού στρατού αλλά και την παράδοση όλου του στρατιωτικού υλικού τους στους Έλληνες. Το όνειρο αιώνων έμελλε σε λίγες ώρες να πραγματοποιηθεί με την είσοδο του Ελληνικού στρατού στην πόλη, αν και η Ελληνική επιτυχία επισκιαζόταν από την παρουσία ισχυρών Βουλγαρικών στρατιωτικών αποσπασμάτων στις παρυφές της πόλης. Η συμπεριφορά των Βούλγαρων φανέρωνε την πρόθεση τους να αμφισβητήσουν το Ελληνικό μέλλον της πόλης.

Το ξημέρωμα της 27ης Οκτωβρίου έβρισκε τα Ελληνικά στρατεύματα πλασαρισμένα στους αγρούς γύρω από την πόλη. Σύμφωνα με το αυτόπτη μάρτυρα δημοσιογράφο Crauford Price, οι Έλληνες στρατιώτες βρίσκονταν σε εξαιρετική κατάσταση με υψηλό ηθικό εύθυμοι και ζωηροί. Ήταν όλοι καλώς ενδεδυμένοι, ενυπόδητοι και εφοδιασμένοι, κάθονταν οκλαδόν και απολάμβαναν τα ωμά λάχανα που είχαν αποσπάσει από τους λαχανόκηπους της περιοχής. Οι σκηνές τους ήταν καθαρές, τακτοποιημένες, τοποθετημένες με τάξη και δημιουργούσαν ένα χακί εντυπωσιακό φόντο, ενώ τον πρόχειρο Ελληνικό καταυλισμό στεφάνωναν τα κανόνια του Ελληνικού πυροβολικού. Η τάξη και η πειθαρχία φανερωνόταν σε κάθε ενέργεια οποιασδήποτε Ελληνικής μονάδας. 

H είσοδος του Βασιλέως Γεωργίου Α΄ στην Θεσσαλονίκη

 Το μονοπάτι της αιώνιας δόξας των Ελληνικών όπλων δεν ήτα παρά ένας λασπερός χωματόδρομος, ένας από τους πολλούς του εμβρυώδους οδικού δικτύου της Οθωμανικής Μακεδονίας. Πλήθη κόσμου συνωστίζονταν και από τις δύο πλευρές του δρόμου κρατώντας Ελληνικές σημαίες, ώστε να αποθεώσουν τους νικητές. Όταν τα πρώτα ευζωνικά αποσπάσματα έκαναν την εμφάνιση τους στους δρόμους της πόλης ο ενθουσιασμός όλων έφτασε στο κατακόρυφο. Οι εξώστες των σπιτιών είχαν Ελληνικές σημαίες, ενώ κοπέλες έραναν με ρόδα τους Έλληνες στρατιώτες. Η παρουσία του κόσμου ήταν τόσο πυκνή, ώστε πολύ σύντομα τα Ελληνικά αποσπάσματα δεν είχαν χώρο να προχωρήσουν ούτε σε μια και μόνη γραμμή!

Ακολούθησε η Ιστορική στιγμή της ύψωσης της Ελληνικής σημαίας στο κυβερνείο που έγινε από τον Ίωνα Δραγούμη και συμβόλιζε γλαφυρά την Ελληνική κυριαρχία στην πόλη. Η μέθη της ημέρας για τους Έλληνες της πόλης ήταν απερίγραπτη. Οι περισσότεροι από αυτούς έβγαζαν τα κόκκινα φέσια τους και τα κομμάτιαζαν, ενώ το ίδιο έκαναν και για τα φέσια αλλοεθνών συμπολιτών τους που κοιτούσαν αμήχανα το σκηνικό. Στα καφενεία ο ενθουσιασμός για τον Ελληνικό στρατό ήταν επίσης μεγάλος. Όλοι διάβαζαν με μανία τις λεπτομέρειες για την παράδοση της πόλης που φιλοξενούσαν οι Ελληνικές εφημερίδες, ενώ αν κάποιος Έλληνας αξιωματικός εμφανιζόταν σε κάποιο καφενείο ο ενθουσιασμός των θαμώνων έφτανε στο κατακόρυφο και ξεσπούσαν σε ζητωκραυγές. Σύμφωνα πάντα με τον Crauford Price, η είσοδος του Ελληνικού στρατού στην Θεσσαλονίκη, έμοιαζε με την επιστροφή του στην Αθήνα μετά από μια επιτυχημένη εκστρατεία και έμοιαζε απίστευτο πως η είσοδος του Ελληνικού στρατού πανηγυριζόταν τόσο έντονα σε μια πόλη που λίγες ημέρες πριν ήταν ακόμη Τουρκική. Αλλά δεν ήταν. Ήταν απλώς ο εορτασμός της απελευθέρωσης του Ελληνικού πληθυσμού από την δουλεία της Τουρκικής διοίκησης...  

  

                                    H είσοδος του Ελληνικού στρατού στην Θεσσαλονίκη

Αναμφίβολα τον Ελληνικό θρίαμβο επισκίαζε η είσοδος Βουλγαρικών στρατευμάτων στην πόλη υπό το πρόσχημα της "ξεκούρασης" τους, αλλά προφανέστατα σε μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ζήτημα συγκυριαρχίας στην πόλη. Η παρουσία των Βουλγάρων στην πόλη ήταν μια συνεχή εστία εντάσεων και παρεξηγήσεων και αποτελούσε μια σαφή προειδοποίηση για τις εξελίξεις που θα ακολουθούσαν το προσεχές διάστημα...

Πηγές

Οι Βαλκανικοί αγώνες, εκδόσεις ΕΚΑΤΗ
ἀναδημοσίευσις ἀπό : Ἱστορικά Θέματα