Πνέει τα λοίσθια το ευρώ;

 του Γιάννη Μαρίνου

Το άκουσα από φιλοξενούµενο σε τηλεοπτικό σταθµό καθηγητή: «Πριν από λίγο καιρό κανείς δεν θα µπορούσε να διανοηθεί ότι θα έχανε την αίγλη και την αξιοπιστία του το ευρώ και ότι θα κινδύνευε µε διάλυση η ευρωζώνη».

Κι όµως από την εποχή της πανηγυρικής εγκαινίασής του, το 1999, ο αείµνηστος πια νοµπελίστας Μίλτον Φρίντµαν είχε προβλέψει ότι, όπως συνελήφθη και δροµολογήθηκε, δεν θα έχει µακρό βίο. Είχε µάλιστα επισηµάνει ότι το πρώτο ρήγµα θα ξεκινήσει από τις ασθενέστερες οικονοµίες λόγω απώλειας της ανταγωνιστικότητάς τους. Οπως ακριβώς συµβαίνει σήµερα, µε πρώτο ασθενή κρίκο την ούτως ή άλλως προβληµατική ελληνική οικονοµία. Ξεχάστηκε η πρόβλεψη αυτή ή δεν µας άρεσε επειδή ο προφήτης έχει στιγµατισθεί ως ο εισηγητής του µονεταρισµού και της απόλυτης ελευθερίας των αγορών; Ισως επειδή το µοντέλο του εφαρµόστηκε µε επιτυχία στη Χιλή από τον δικτάτορα Πινοσέτ, αλλά συνεχίζεται πάντα επιτυχώς και από τις διάδοχες δηµοκρατικές κυβερνήσεις. Θα υπενθυµίσω στους τακτικούς αναγνώστες µου ότι… την ανησυχία του για την αντοχή της ελληνικής οικονοµίας στην ευρωζώνη µου είχε εκµυστηρευθεί το 2002, έτος εισόδου της Ελλάδας στον πολλά υποσχόµενο κόσµο του κοινού ευρωπαϊκού νοµίσµατος, ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και σηµερινός πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήµος. Αυτό συνέβη λίγους µήνες µετά την υιοθέτηση και από την Ελλάδα του ευρώ, όταν ως ευρωβουλευτής είχα ορισθεί ως εισηγητής της ετήσιας έκθεσης για την εφαρµογή του Συµφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ο κ. Παπαδήµος ανησυχούσε ότι µε την ένταξή µας στο ενιαίο νόµισµα θα κινδύνευε να επιδεινωθεί η ούτως ή άλλως επισφαλής διεθνής ανταγωνιστικότητα της χώρας και ότι θα είχαµε σοβαρό πρόβληµα στο ισοζύγιο πληρωµών λόγω αδυναµίας υποτιµήσεώς του. Οι εξαγωγές µας θα εξασθενούσαν ενώ τα εισαγόµενα θα κατέκλυζαν την ελληνική αγορά εκτοπίζοντας τα εγχώρια, όπως ακριβώς συνέβη. Αποτέλεσµα: το καλπάζον έλλειµµα στο ισοζύγιο πληρωµών να το καλύπτουµε µε τον συνεχώς διογκούµενο δανεισµό που εξέθρεψε τον ασύνετο καταναλωτισµό κυβερνώντων και κυβερνωµένων και την τεχνητή ευηµερία για την οποία έφθασαν να µας φθονούν οι ξένοι επισκέπτες µας! Μια ευηµερία-φούσκα που τώρα, καθώς σταµάτησαν να µας δανείζουν οι γι’ αυτό εξυβριζόµενες αγορές, έσκασε µε πάταγο και σε βάρος κυρίως µισθωτών, συνταξιούχων και µικροµεσαίων και ιδιαίτερα των νοµοταγών και συνεπώς µη φοροδιαφευγόντων.

Η κρίση ελλειµµάτων και χρέους και ο κλονισµός του ευρώ ήταν αναπόφευκτα, όχι µόνο επειδή τη Συνθήκη του Μάαστριχτ δεν ακολούθησε η αναγκαία εφαρµογή τουλάχιστον κοινής οικονοµικής πολιτικής, αλλά και επειδή και αυτήν παραβίαζαν κατάφωρα και αναιδώς και οι ισχυρές δυνάµεις, δηλαδή η Γερµανία και η Γαλλία. Μολονότι η Συνθήκη προέβλεπε αυστηρά ανώτατα όρια ελλειµµάτων και δηµοσίου χρέους, όχι µόνο οι αδύναµες οικονοµίες όπως η ελληνική αλλά και οι προαναφερθείσες µεγάλες τα παραβίαζαν ατιµωρητί, µε αποτέλεσµα να κυριαρχεί η πρόταξη των εθνικών συµφερόντων (ανάµεσα στα οποία ο καταναλωτισµός µε δανεικά) στις λιγότερο σώφρονες χώρες επ’ ωφελεία του διεθνούς χρηµατοπιστωτικού συστήµατος και των ανά τον πλανήτη ασύδοτων κερδοσκόπων. Κάπως έτσι φθάσαµε να κινδυνεύει µε διάλυση η ευρωζώνη, ίσως και η Ευρωπαϊκή Ενωση, να κλονίζεται το σύστηµα παραγωγής αγαθών και να επωφελούνται οι αναδυόµενες µεγάλες οικονοµικές δυνάµεις της Ασίας και της Λατινικής Αµερικής, αλλά µε έντονη και αυτές ανασφάλεια, καθώς η αναµέτρησή τους µε τις ως σήµερα ισχυρές δεν έχει ακόµη κριθεί.

Και τώρα Ευρωπαίοι και Αµερικανοί τρέχουν και δεν προλαβαίνουν και ο κόσµος όλος, µαζί µε τους Ελληνες και τον Μητροπολίτη Ανθιµο προσεύχονται να φωτίσει ο Θεός τους πελαγωµένους ηγέτες της ΕΕ να τα βρουν προχωρώντας µε µεγάλα και γρήγορα βήµατα στην πραγµατική ένωση προτού καταρρεύσει το πρόχειρα στηµένο ευρωπαϊκό οικοδόµηµα.

άπό