Μπαχαρικά & Θεραπευτική Χρήση
Στον κόσμο των αισθήσεων εκεί που τα μπαχαρικά ανακατεύονται με τα μυρωδικά και τα βότανα για να προκαλέσουν ξεχασμένες μνήμες, εκεί που το ένστικτο της μυρωδιάς γίνεται ταξίδι σε μαγικούς κόσμους μέσα από την πολυχρωμία της Ανατολής, αποκαλύπτεται η μέθη των αρωμάτων των φυτών καθώς και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Η ιστορία των μπαχαρικών είναι τόσο παλιά όσο και ο ανθρώπινος πολιτισμός, θα μπορούσαμε να την παραλληλίσουμε με την πορεία της ανθρωπότητας αφού δεν υπήρξε πολιτισμός που να μην αναγνώρισε την αξία τους. Τα μπαχαρικά δεν συμπληρώνουν μόνο τις γεύσεις των τροφών, αλλά διεγείρουν επίσης και τις αισθήσεις. Από τα πολύ καυτερά έως τα πιο γαργαλιστικά αρωματικά, όλα τα μπαχαρικά υπόσχονται ένα ονειρικό ταξίδι στη γεύση αλλά και σε φανταστικούς κόσμους.
Περιγραφές εξερευνητών κάνουν λόγο για το μεθυστικό άρωμα των μπαχαρικών που πλανιόταν πάνω από εξωτικά νησιά της Ανατολής καθώς και για ολόκληρες πόλεις του δυτικού κόσμου που μοσχοβολούσαν όταν οι έμποροι ξεφόρτωναν το πολύτιμο φορτίο τους από τα καράβια.
Οι μεγάλες ανακαλύψεις από τα μυθικά ταξίδια στα «πέρατα του κόσμου», έσμιξαν τόπους μακρινούς, ένωσαν πολιτισμούς, για χάρη τους ξέσπασαν πόλεμοι συνυφασμένοι με την άνοδο και την κάθοδο αυτοκρατοριών. Τα μπαχαρικά έγιναν η αιτία για να υπογραφούν διακρατικές συνθήκες και εμπορικές συμφωνίες, διαμορφώνοντας τις σχέσεις των ισχυρών εθνών αλλά και τις διεθνείς ισορροπίες. Έγιναν αφορμή για την εξάπλωση και την αλληλεπίδραση θρησκευτικών πεποιθήσεων και παραδόσεων των λαών σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Από αυτή την οπτική μπορούμε να πούμε πως τα μπαχαρικά, διαδραμάτισαν το δικό τους ρόλο στην εξέλιξη της ανθρωπότητας.
Θεωρούνται πως είναι «Δώρα της Αφροδίτης» μια που με το άρωμά τους έχουν τη δύναμη να ξυπνούν τα πάθη! Ο βιολόγος, συγγραφέας και ερευνητής των ιδιοτήτων των φυτών Ορέστης Δαβίας αναφέρει πως «το άρωμα, η γεύση, καθώς και οι αντιδράσεις που προκαλούν στον άνθρωπο τα μπαχαρικά οφείλονται κυρίως στα αιθέρια έλαια που περιέχουν» και προτείνει να τα χρησιμοποιούμε άφοβα διότι «εκτός από το φαγητό, αρταίνουν και τον έρωτα, ανοίγουν την όρεξη και μαζί ξυπνούν την επιθυμία».
Ο όρος «μπαχαρικά» αναφέρεται στις αρωματικές, πικάντικες ή καυτερές ουσίες φυτών που ευδοκιμούν, συνήθως, σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές. Η ετυμολογία της λέξεως, κατά μία εκδοχή, οφείλεται στην πακιστανική λέξη «μπαχάρ», ενώ κατά άλλες εκδοχές ο όρος είναι αραβικής ή και τουρκικής προέλευσης και περιγράφει το σύνολο των αρωματικών μαγειρικών καρυκευμάτων. Τα μπαχαρικά έχουν την ιδιότητα να επηρεάζουν την οργανοληπτική ικανότητα των τροφίμων παρέχοντας αξιόλογες ποσότητες αντιοξειδωτικών ουσιών χωρίς να αυξάνουν τη θερμιδική αξία του γεύματός μας.
Η αντίληψή μας για την τροφή μας διαχωρίζει από τα ζώα, μια που εκτός από την ανάγκη για μια πρωτόγονη, ζωώδη ικανοποίηση της πείνας ωθούμαστε σε μία αναζήτηση της νοστιμιάς, της ευχαρίστησης, της ικανοποίησης και της πληρότητας για την τέρψη των αισθήσεων. Γι’ αυτό και η μαγειρική είναι τέχνη. Θα μπορούσαμε να την παρουσιάσουμε σαν ένα καμβά όπου τα μπαχαρικά είναι η παλέτα των χρωμάτων που χρησιμοποιούνται ως τα πολυτιμότερα «υλικά» του. Κανένα πιάτο δεν είναι ίδιο χωρίς την προσθήκη μυρωδικών, καρυκευμάτων, μπαχαρικών. Δίνουν άρωμα, δίνουν γεύση και προστατεύουν θεραπευτικά την υγεία.
Το κύριο χαρακτηριστικό των μπαχαρικών είναι ότι χρησιμοποιούνται απαραίτητα ξερά, γιατί μόνο τότε αναπτύσσονται η μέγιστη γεύση και το άρωμά τους, σε αντίθεση με τα αρωματικά βότανα που είναι γευστικότερα φρέσκα.
Διαχρονικά, εκτός από τη χρήση τους στη θεραπευτική και τη μαγειρική, χρησιμοποιήθηκαν σε θρησκευτικές τελετουργίες πολλών λαών, στις προσφορές προς τους θεούς, στην παρασκευή αρωμάτων, ποτών, σαπουνιών, καλλυντικών και αιθέριων ελαίων και ως χρωστικές ουσίες. Ένα από τα σημαντικά γνωρίσματα των μπαχαρικών είναι οι ισχυρές αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες, γεγονός που τα καθιστά ιδανικά στη συντήρηση των τροφίμων. Χρησιμοποιούνται για αυτόν τον σκοπό εδώ και αιώνες, ενώ αξιοποιούνται και από τη σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων. Έτσι, αποφεύγεται η χρήση χημικών συντηρητικών τα οποία, αποδεδειγμένα, βλάπτουν την υγεία.
Τι είναι όμως τα μπαχαρικά; Τα μπαχαρικά είναι τα αποξηραμένα τμήματα ενός φυτού που περιέχει αρωματικές, πικάντικες και καυστικές ουσίες. Αναφέρονται και ως καρύκευμα ή μυρωδικά. Τα μπαχαρικά μπορεί να είναι φύλλα, σπόρια, καρποί, ρίζες, άνθη, βολβοί και φλοιοί που, είτε ολόκληρα είτε επεξεργασμένα, χρησιμοποιούνται ως συνοδευτικά πρόσθετα στα τρόφιμα. Πολλές φορές δεν είναι διακριτό το όριο ανάμεσα στα μπαχαρικά, τα βότανα και τα μυρωδικά ειδικά σε χώρες όπως η δική μας όπου υπάρχει μεγάλη ποικιλία από αυτά. Περιλαμβάνονται στις αποκαλούμενες «αρτυματικές ύλες» και σύμφωνα με τον ελληνικό κώδικα τροφίμων και ποτών είναι: «εκείνες που έχουν έντονο άρωμα και γεύση και η προσθήκη τους στα τρόφιμα γίνεται για να βελτιώσουν τη γεύση τους».
Το «Ταξίδι» των Μπαχαρικών
Η χρήση των πρώτων μπαχαρικών μας οδηγεί στα βάθη του χρόνου, πέρα από την καταγεγραμμένη ιστορία της ανθρωπότητας, περί το 50.000 π.Χ. Λέγεται πως στην Ινδία το εμπόριό τους ξεπερνά τα 7.000 έτη και ότι από εκεί μεταφέρονταν στην Μεσοποταμία, την Αίγυπτο και την Αραβία.
Υπάρχουν αναφορές για χρήση μπαχαρικών σε αρχαίους ασσυριακούς μύθους, σε ιερογλυφικά στην Αίγυπτο και στις ιστορίες της Βίβλου. Είναι γνωστό ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι δεν χρησιμοποιούσαν τα μπαχαρικά κύρια για να νοστιμίζουν τα φαγητά αλλά και ως καλλυντικά, και στην τεχνική της μουμιοποίησης, ενώ τα τοποθετούσαν και στους τάφους. Η μυθική βασίλισσα του Σαββά θρυλείται πως προσέφερε στον βασιλιά Σολομώντα μπαχαρικά, χρυσάφι και πολύτιμους λίθους.
Η χρήση τους εξαπλώθηκε από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη και την ανατολική Μεσόγειο. Οι αρχαίοι Έλληνες λέγεται πως προμηθεύονταν μπαχαρικά προερχόμενα από τη νότια Ινδία. Μάλιστα, ο Ιπποκράτης είχε καταγράψει πάνω από 400 φάρμακα που προέρχονταν από μπαχαρικά και βότανα. Μπαχαρικά από την Κίνα, την Ινδία, την Κεϋλάνη - Σρι Λάνκα, τη Μαλαισία και την ευρύτερη περιοχή της Ινδονησίας, μεταφέρονταν με καραβάνια που ακολουθούσαν, μεταξύ άλλων, και τον περίφημο «δρόμο του μεταξιού». Αρχικά, υπήρχαν χερσαίοι δρόμοι στην Ανατολή για τη διακίνησή τους, αλλά το εμπόριο τους αναπτύχθηκε στη συνέχεια, κυρίως, δια θαλάσσης. Ο κόλπος της Βεγγάλης ήταν εκείνες τις εποχές σημείο συνεύρεσης πολλών εθνών και φυλών.
Από το 3.000 π.Χ. έως και τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες οι Άραβες κατείχαν το μονοπώλιο της διακίνησης των μπαχαρικών και των βοτάνων από τις ανατολικές χώρες. Οι Άραβες συναλλάσσονταν απευθείας με τους ιθαγενείς στα Νησιά των Μπαχαρικών παρακάμπτοντας τη διαμεσολάβηση των Ινδών. Και προκειμένου να αποτρέψουν κάθε απόπειρα ταξιδιού προς τις περιοχές αυτές, διέδιδαν τρομερές ιστορίες που φόβιζαν κάθε επίδοξο ανταγωνιστή τους.
Η πόλη της Αλεξάνδρειας έγινε, περίπου, το 80 π.Χ. το σημαντικότερο παγκόσμιο κέντρο διακίνησης μπαχαρικών που έφθαναν μέσω της Αραβίας και της Ερυθράς Θάλασσας από την Ινδία και τα Νησιά των Μπαχαρικών και από εκεί διοχετεύονταν στην Ευρώπη.
Και οι Κινέζοι, παρά τις ατελείς γνώσεις τους για τα ταξίδια στη θάλασσα, διέσχιζαν το Μαλαϊκό αρχιπέλαγος και εμπορεύονταν και αυτοί με την Κεϋλάνη και τα περιβόητα Νησιά των Μπαχαρικών που βρίσκονται στην περιοχή της Ινδονησίας. Εξέχουσα θέση στο εμπόριο των μπαχαρικών είχε ειδικά το σύμπλεγμα των ηφαιστειογενών νησιών Μπάντα, καθώς κάποτε ήταν ο μόνος τόπος παραγωγής μοσχοκάρυδου.
Γύρω στο 100 μ.Χ. οι Άραβες κατέκτησαν την κοιλάδα του Ινδού ποταμού. Εκεί έφεραν κύμινο και κορίανδρο, τα ανέμειξαν με ντόπιο πιπέρι, πιπερόριζα και κουρκούμη και έφτιαξαν μία περίεργη κιτρινωπή σκόνη με έντονη γεύση και άρωμα. Αιώνες αργότερα, οι Βρετανοί ναυτικοί διέδωσαν τη χρήση αυτής της σκόνης που ονομαζόταν κάρυ, υπάρχουν πολλές παραλλαγές της, σε όλο τον κόσμο.
Το μονοπώλιο των Αράβων, που διατηρήθηκε για αρκετούς αιώνες, άρχισε να καταρρέει όταν οι Αιγύπτιοι και οι Ρωμαίοι ήρθαν οι ίδιοι σε επαφή με τους εμπόρους της Ινδίας. Χρειάζεται να επισημάνουμε εδώ πως, τα μπαχαρικά ήταν διαθέσιμα μόνο στις ανώτερες τάξεις των Ρωμαίων και εκτιμούνταν όσο και το χρυσάφι.
Αλλά και στη διάρκεια του Μεσαίωνα τα μπαχαρικά ήταν τόσο πολύτιμα όσο ο χρυσός και οι πολύτιμοι λίθοι και αποτέλεσαν την κινητήρια δύναμη της τότε παγκόσμιας οικονομίας και του διεθνούς εμπορίου. Επίσης, ήταν μια βασική αιτία για την εκτεταμένη ανάπτυξη της πειρατείας. Κατά τον 13ο αιώνα η Βενετία έγινε η πλέον ισχυρή εμπορική δύναμη και ο μυθικός της πλούτος προερχόταν, σε μεγάλο ποσοστό, από το εμπόριο των μπαχαρικών. Οι Βενετοί διατηρούσαν ισχυρούς δεσμούς με τους Άραβες οι οποίοι στις αρχές του 13ου αιώνα τους παρέδωσαν το μονοπώλιο του ευρωπαϊκού εμπορίου με τις ανατολικές χώρες. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και το περιβόητο ταξίδι του βενετσιάνου εξερευνητή Μάρκο Πόλο (1254-1324) στην Ασία.
Η σκυτάλη πέρασε τους επόμενους αιώνες, περίπου, μετά το 1200 μ.Χ., στην Ευρώπη, όταν ευρωπαίοι εξερευνητές ανακάλυψαν δικούς τους δρόμους προς τις εξωτικές χώρες των μπαχαρικών.
Το πέρασμα από τον Μεσαίωνα στην Αναγέννηση σηματοδοτήθηκε από έντονες ναυτικές συγκρούσεις ανάμεσα στις χώρες που αποζητούσαν τον έλεγχο της διακίνησης των μπαχαρικών. Συγκεκριμένα, από τον 15ο έως και τον 17ο αιώνα, Ισπανοί, Πορτογάλοι, Άγγλοι και Ολλανδοί πολεμούσαν διαρκώς για αυτόν το λόγο.
Τον 20ο αιώνα το κέντρο διακίνησης των μπαχαρικών στο δυτικό κόσμο έγινε το Λονδίνο, ενώ στα τέλη του 20ου αιώνα η Νέα Υόρκη πήρε τη σκυτάλη θέτοντας τις ΗΠΑ στην πρώτη θέση του παγκόσμιου εμπορίου μπαχαρικών.
Στις μέρες μας ακόμη παράγονται στην Ασία τα μπαχαρικά που κάποτε κυριαρχούσαν στο εμπόριο, όπως η κανέλλα, το πιπέρι, το μοσχοκάρυδο, το γαρίφαλο και η πιπερόριζα. Όμως, πλέον παράγονται πολλά είδη μπαχαρικών και σε χώρες του δυτικού ημισφαιρίου. Για παράδειγμα, η Βραζιλία καλλιεργεί πιπέρι, η Γρενάδα μοσχοκάρυδο, η Τζαμάικα πιπερόριζα και μπαχάρι και η Νικαράγουα, το Ελ Σαλβαδόρ και οι ΗΠΑ παράγουν σουσάμι.
Ξακουστές είναι οι υπαίθριες αγορές στην Ταγγέρη, στην Καζαμπλάνκα, στο Μαρακές, η Αγορά της Ρώμης αλλά και στο Αλ Χαλίλ και το Ασουάν της Αιγύπτου καθώς και στο Καπαλί Τσαρσί της Κωνσταντινούπολης όπου τα αρώματα των μπαχαρικών ζωντανεύουν τις αισθήσεις, ενώ προσφέρουν και μοναδικές ευκαιρίες για παζάρεμα!
Στην εποχή μας τα μπαχαρικά δεν αποτελούν πλέον προνόμιο των λίγων αλλά χρησιμοποιούνται ευρύτατα και αποτελούν ένα εκ των «ουκ άνευ» της σύγχρονης μαγειρικής. Ωστόσο, εξακολουθεί να μην είναι ευρέως γνωστό το ότι επηρέασαν έντονα τον ρου της παγκόσμιας ιστορίας διαμορφώνοντας τον κόσμο μας έως και σήμερα.
Μπαχαρικά & Θεραπευτικές Ιδιότητες
Παρόλο που οι επιστημονικές έρευνες επί των μπαχαρικών είναι στα πρώτα στάδια, τα μέχρι τώρα ευρήματα είναι εντυπωσιακά. Τα πολλαπλά φυτοχημικά στοιχεία που απαντώνται σε πολλά φυτά της φύσης μπορούν να προφυλάξουν τα υγιή κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού. Για παράδειγμα, η κουρκουμίνη που απαντάται σε πάρα πολλά μπαχαρικά έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο του καρκίνου του παχέως εντέρου κατά 50%, ενώ άλλες έρευνες έδειξαν ότι πιθανότατα προστατεύει και από τον καρκίνο του δέρματος. Επιπλέον, οι πρώτες επιστημονικές ενδείξεις την κατατάσσουν μεταξύ των πλέον δραστικών χημικών ουσιών που παρεμποδίζει την ανάπτυξη του ιού HIV και τον πολλαπλασιασμό του, ελέγχοντας έτσι την ασθένεια του AIDS.
Υπάρχουν ενδιαφέρουσες έρευνες σχετικά με τα συστατικά των μπαχαρικών, μια ομάδα εκ των οποίων φαίνεται πως έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες, κρατώντας τις αρτηρίες καθαρές. Αρκετά από αυτά εξουδετερώνουν έναν αριθμό από βλαβερά χημικά που συχνάζουν στο ανθρώπινο σώμα. Ορισμένα άλλα αποδείχτηκε ότι όταν έρχονται σε επαφή με καρκινοειδή κύτταρα, ακόμα και με αυτά που προκαλούν λευχαιμία, τα ακινητοποιούν και τα εξουδετερώνουν, ενώ αφήνουν ανέπαφα τα υγιή κύτταρα.
Νορβηγοί και Ιάπωνες ερευνητές μελέτησαν τη συγκέντρωση αντιοξειδωτικών ουσιών σε μπαχαρικά καθώς και σε αρωματικά φυτά. Τα συμπεράσματα της μελέτης τους, που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Nutrition», οι ερευνητές τονίζουν ότι η χρήση των μπαχαρικών και των αρωματικών βοτάνων ενδεχομένως να συνιστά πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών, εφάμιλλη των φρούτων και των λαχανικών.
Όλες οι παραπάνω έρευνες προσθέτουν και την ωφέλιμη για την υγεία πλευρά των μπαχαρικών πέρα από τη χρήση τους στην μαγειρική. Το άρωμα που σκορπάνε απλόχερα στην κουζίνα, καθώς και τα επιπλέον αιθέρια έλαια και συστατικά δημιουργούν ένα άριστο αποτέλεσμα. Σκεφτείτε πώς θα ήταν το παγωτό βανίλια χωρίς τη χρήση βανίλιας, ή ο σιμιγδαλένιος χαλβάς χωρίς κανέλα ή τα σουτζουκάκια χωρίς κύμινο. Το τερπνόν λοιπόν μετά του ωφελίμου!!!
Τα Αρχαία Φάρμακα
Αρχαίες αλλά και νεότερες πηγές, βιβλία ιατρικής και βοτανολογίας αναφέρουν τα μπαχαρικά ως σπουδαία φάρμακα για τη θεραπεία μιας πληθώρας ασθενειών. Χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή ελαίων, φαρμάκων, αφροδισιακών, αλλά και σε διάφορες τελετουργίες σχεδόν σε όλους τους λαούς. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι, όμως, εκτίμησαν τόσο τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, όσο και την εξαιρετική τους γεύση.
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, όπως και στην αρχαία Ελλάδα, η σωματική ευεξία και η σωστή διατροφή ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες. Τα μπαχαρικά τότε «θεωρούνταν τόσο αισθησιακά όσο και υγιεινά». Κυρίως, μετρίαζαν την επικινδυνότητα των τροφών που καρύκευαν και κάποια στιγμή τροφές, ιατρική, μπαχαρικά και φάρμακα συνδέονταν στενά. Η διαφορά μάλιστα μεταξύ ενός εμπόρου μπαχαρικών και ενός φαρμακοποιού ήταν από ασαφής έως ανύπαρκτη.
Το 16ου και του 17ου αιώνα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούσε η πεποίθηση των Άγγλων ιατρών για τις θαυματουργές ιδιότητες του μοσχοκάρυδου, που πίστευαν πως αποτελούσε ένα είδος ελιξιρίου ικανού να θεραπεύσει ακόμη και την τρομερή πανώλη. Το θεωρούσαν ως πανάκεια για κάθε σχεδόν ασθένεια, αλλά και ως ισχυρότατο αφροδισιακό.
Όλα σχεδόν τα μπαχαρικά είναι σπουδαίες πηγές αντιοξειδωτικών ουσιών, που μας προστατεύουν από τη γήρανση, αλλά και από διάφορες παθήσεις όπως τον διαβήτη, ενώ δυναμώνουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη διατροφή. Πολλά από αυτά έχουν αντιφλεγμονώδη και παυσίπονη δράση. Κάποια διευκολύνουν την πέψη, ενώ άλλα θεωρούνται αφροδισιακά. Είναι σπουδαία αντιμικροβιακά και εξουδετερώνουν παθογόνους μικροοργανισμούς.
Το κάθε μπαχαρικό περιέχει μια πληθώρα βιταμινών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων και άλλων ευεργετικών για τον οργανισμό μας θρεπτικών στοιχείων και είναι «επιφορτισμένα» με μια πληθώρα ιδιοτήτων άλλοτε αποδεδειγμένων και άλλοτε ανεπιβεβαίωτων επιστημονικά, αλλά και χωρίς σχεδόν καθόλου θερμίδες. Παρόλα αυτά θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με την ποσότητα των μπαχαρικών που χρησιμοποιούμε. Μια πρέζα αρκεί.
Θα πρέπει να επισημάνουμε πως οι παραδοσιακές ιατρικές των λαών, όπως η αγιουρβέδα και η κινέζικη ιατρική, καταγράφουν εντυπωσιακές θεραπευτικές ιδιότητες για πλήθος μπαχαρικών και βοτάνων.
Αν και έχουμε προσπαθήσει παραπάνω να προσδιορίσουμε ποιά φυτά ανήκουν στα μπαχαρικά είναι δύσκολο να οριοθετήσουμε ακριβώς το σημείο που διαχωρίζει τα μπαχαρικά, από τα αρωματικά και τα βότανα, μια που η χρήση όλων αυτών ξεπερνά τα όρια της γευσιγνωσίας και αγγίζει την αληθινή θεραπεία μέσα από την παράδοση της ίδιας της φύσης που απλόχερα μας χαρίζει. Παρόλα αυτά θα προσπαθήσουμε να αναφέρουμε ορισμένα από αυτά καθώς και κάποιες από τις πιο σημαντικές ευεργετικές τους ιδιότητες που έως τώρα μας είναι γνωστές.
Πιπέρι
Θεωρείται ο «βασιλιάς» των μπαχαρικών. Αναφέρεται σε ινδικά κείμενα πριν από 3000 χρόνια, ενώ ο Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν και στη σύνθεση των μπαχαρικών για μουμιοποίηση.
Πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, το πιπέρι χάρη στην «καυτερή» ουσία καψαϊκίνη, καταπραϋνει τους μυϊκούς πόνους και τις μετεγχειρητικές ενοχλήσεις καθώς μπλοκάρει τις χημικές ενώσεις που μεταφέρουν το μήνυμα του πόνου στον εγκέφαλο. Έχει αντιβακτηριδιακή δράση, βοηθά στο βήχα, το ρίγος, τη βρογχίτιδα, και τις αλλεργίες και καταπολεμά τις χειμερινές ιώσεις. Βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος και διώχνει την κατάθλιψη. Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο «American Journal of Clinical Nutrition» ανέφερε πώς το πιπέρι βοηθά και στην απώλεια βάρους.
Το πιπέρι ή αλλιώς πέπερι έχει το συστατικό πιπερίνη που σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν, δρα προληπτικά στον καρκίνο του μαστού. Κύριο χαρακτηριστικό του μαυροπίπερου είναι η ικανότητά του να ερεθίζει συγκεκριμένους γευστικούς κάλυκες που δίνουν εντολή στο στομάχι για την έκκριση υδροχλωρικού οξέως, προετοιμάζοντάς το να ξεκινήσει τη διαδικασία της πέψης. Σαν αποτέλεσμα, η τροφή διασπάται πιο γρήγορα χωρίς να αφήνει το περιθώριο να αναπτυχθούν μικροοργανισμοί που οδηγούν σε έντονο φούσκωμα, δυσκοιλιότητα ακόμα και διάρροια.
Πιπέρι Καγιέν
Προέρχεται από την ποικιλία της πιπεριάς chili και η καυτερή του γεύση οφείλεται στην ουσία καπσαϊκίνη. Το πιπέρι καγιέν αποτελεί εξαιρετική πηγή β-καροτενίου που είναι μια μορφή της βιταμίνης Α, γεγονός που του προσδίδει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, καθώς και Βιταμίνης C που ενδείκνυται για την αντιμετώπιση των κρυολογημάτων, του πυρετού, της δυσπεψίας και της γρίπης. Η επαρκής πρόσληψή του σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων ενώ έχει αντιφλεγμονώδη δράση και βιταμίνες που προστατεύουν τα κύτταρα από την καταστροφική δράση των ελεύθερων ριζών. Ο προστατευτικός μηχανισμός περιλαμβάνει τη μείωση της οξείδωσης της χοληστερόλης, μειώνοντας έτσι τη βλαπτική της επίδραση στα αγγεία. Το καγιέν, όπως και όλες οι πιπεριές τσίλι έχουν αντιθρομβωτική δράση, διεγερτικές, χωνευτικές, τονωτικές και απολυμαντικές ιδιότητες, ενώ φαίνεται ότι λειτουργούν και ως φυσικά αναλγητικά ενώ ελέγχουν και τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Οι Μεξικανοί, από πάντα, συνηθίζουν να πίνουν ζεστά με πιπέρι καγιέν για το κρυολόγημα, τον πυρετό και τη δυσπεψία.
Λανθασμένα το τσίλι έχει τη φήμη ότι αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης πεπτικού έλκους. Αντίθετα, τον μειώνει, αδρανοποιώντας βακτήρια που είναι υπεύθυνα για την πρόκληση του πεπτικού έλκους. Επίσης, διεγείρει το βλεννογόνο του στομάχου ώστε να εκκρίνει προστατευτικά υγρά που εμποδίζουν τη δημιουργία έλκους. Ωστόσο, σε περιπτώσεις ατόμων που έχουν ήδη παρουσιάσει πεπτικό έλκος, η κατανάλωσή του πρέπει να γίνεται με προσοχή. Μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, έδειξε ότι η κατανάλωση τσίλι μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη μέσω μιας σειράς προστατευτικών επιδράσεων στα συγκεκριμένα κύτταρα.
Ρίγανη ή Ορίγανο
Βρίσκεται στην κορυφή της «μεσογειακής μαγειρικής», θεωρείται αρωματικό βότανο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί φρέσκο ή αποξηραμένο. Θεωρείται προϊστορικό μυρωδικό μια και ανακαλύφθηκε σε παλαιολοντικά μνημεία, στην αρχαία Ελλάδα λατρευόταν ως σύμβολο χαράς και ευτυχίας, μιας και κοσμούσε τα στεφάνια σε τελετές γάμων. Αλλά και οι αρχαίοι Έλληνες έπιναν αφέψημα ρίγανης για να γιατρέψουν τους σπασμούς της κοιλιάς, αλλά και τις διάρροιες.
Θα τη βρούμε στα περισσότερα ορεινά μέρη της ελληνικής υπαίθρου και σχεδόν μέσα σε κάθε χωριάτικη σαλάτα. Η ρίγανη έχει μοναδική και ιδιαίτερα ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και είναι από τα πιο φρέσκα βότανα. Χάρη στη θυμόλη και τη καρβακόλη που εμπεριέχει, δρα ως «ασπίδα» απέναντι σε ιώσεις και βακτήρια εμποδίζοντας τη δράση μικροοργανισμών προφυλάσσοντάς μας από διάφορες ασθένειες. Η γνωστή αντιοξειδωτική της δράση είναι ισχυρότερη από τα τεχνητά αντιοξειδωτικά σκευάσματα ΒΗΤ και ΒΗΑ που χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία στα συσκευασμένα κρέατα.
Η ρίγανη, είναι ένα καλό γιατρικό για μολύνσεις του δέρματος, για τη δυσκαμψία των μυών και των αρθρώσεων, αλλά και για όσους έχουν αδύναμο αναπνευστικό σύστημα. Η νόστιμη ρίγανη είναι επίσης γνωστή πηγή β-καροτίνης και σιδήρου.
Διευκολύνει την πέψη και καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα. Καλό δυναμωτικό και φίλος για τους πνεύμονες βοηθά στις χρόνιες βρογχίτιδες. Έχει διεγερτικές ιδιότητες και βοηθά τα άτομα που υποφέρουν από κόπωση.
Το αιθέριο έλαιό της είναι τονωτικό, αντισπασμωδικό, ευστόμαχο, αντιβηχικό, αποχρεμπτικό και χρησιμοποιείται σε εντριβές του δέρματος και για τονωτικά και κατευναστικά λουτρά.
Τέλος, αποτελεί ίσως το ιδανικότερο συνοδευτικό του ψημένου κρέατος καθώς οι φυτικές της ίνες μειώνουν τη χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια στο αίμα εξισορροπώντας έτσι τις τυχόν βλάβες από την κρεοφαγία. Αυτό που λίγοι γνωρίζουν είναι η αντικαρκινική δράση της ρίγανης. Το κρέας από τη φύση του περιέχει νιτρικά που σε συνδυασμό με τις αμίνες του στομάχου δημιουργούν νιτροζαμίνες που είναι καρκινογόνες ουσίες. Το ριγανισμένο κρέας εκτός από τη νοστιμιά που αποκτά, βοηθά και στην αποφυγή ανάπτυξης νιτροζαμίνων.
Μπαχάρι
Το μπαχάρι έρχεται δεύτερο μετά το γαρίφαλο όσον αφορά την περιεκτικότητά του σε αντιοξειδωτικά στοιχεία, σύμφωνα με σχετική αξιολόγηση του Πανεπιστημίου του Όσλο. Επίσης, του έχει αποδοθεί και η ιδιότητα να μειώνει την πίεση, αλλά δεν υπάρχουν αρκετά ερευνητικά δεδομένα γι’ αυτή του τη δράση.
Επειδή έχει αναισθητικές ιδιότητες χρησιμοποιείται για την παρασκευή πολλών αλοιφών, που ανακουφίζουν από τον πόνο. Τα έλαιά του χρησιμοποιούνται σε φάρμακα που σκοπό έχουν να ανακουφίζουν από τη δυσπεψία και τους στομαχικούς πόνους, ενώ βοηθά και στην πέψη των λιπαρών ουσιών. Καταπολεμά ακόμη τον πονοκέφαλο και τον πονόδοντο.
Τα αιθέρια έλαιά του χρησιμοποιούνται στην αρωματοθεραπεία για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως: αρθρίτιδα, βήχας, κράμπες, κατάθλιψη, κούραση, στρες. Τα εμποτισμένα με μπαχάρι έμπλαστρα ανακουφίζουν ρευματικούς πόνους και νευραλγίες.
Συνδυασμένο μαζί με πιπέρι, κανέλα, γαρίφαλο και μοσχοκάρυδο χρησιμοποιείται στην αλλαντοποιία, την ποτοποιία και στα φαγητά.
Μουστάρδα
Η θρεπτική αξία της μουστάρδας οφείλεται στον σιναπόσπορο ο οποίος έχει υψηλά ποσοστά πρωτεϊνών, ιχνοστοιχείων και μετάλλων όπως το ασβέστιο, το μαγνήσιο, το κάλιο και η νιασίνη. Η μουστάρδα έχει λίγες θερμίδες και χαμηλά λιπαρά με χαρακτηριστικό την απουσία χοληστερόλης.
Πολλοί ερευνητές έχουν αναφέρει την προστασία που προσφέρει το έλαιο μουστάρδας έναντι τροφοπαθογόνων μικροοργανισμών όπως οι Listeria, E. Coli, Staphylococcus aureus. Σε όλους τους σπόρους μουστάρδας υπάρχουν ισοθειακυανικές ενώσεις οι οποίες ελευθερώνονται όταν ενεργοποιείται ένα ένζυμο που επίσης υπάρχει στους σπόρους, η μυροσινάση. Επιπλέον, πολλές μελέτες έχουν συνδέσει αυτές τις ισοθειακυανικές ενώσεις με την προστασία έναντι του καρκίνου. Εργαστηριακά πειράματα έχουν δείξει πως η βρώση του φυτού μειώνει τον κίνδυνο προσβολής ορισμένων μορφών καρκίνου, ιδιαίτερα του παχέως εντέρου και του στομάχου.
Τα έμπλαστρα με σινάπι αλλά και οι αλοιφές είναι ίσως από τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες για μολύνσεις του στέρνου. Το λάδι του σιναπιού είναι ευεργετικό για την ανακούφιση του πόνου στις κλειδώσεις, η υπεραιμία που προκαλεί βοηθά σε μυϊκούς και σκελετικούς πόνους και μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία ερεθισμών του δέρματος. Ο αλεσμένος σπόρος χρησιμοποιείται για θεραπεία ρευματισμών και ως μέσο μείωσης της συμφόρησης στο εσωτερικό των οργάνων. Εφαρμοζόμενο εξωτερικά το σινάπι μειώνει τη συμφόρηση των εσωτερικών οργάνων τραβώντας το αίμα προς την επιφάνεια και είναι χρήσιμο σε πονοκέφαλους, νευραλγία και σπασμούς. Βοηθά στη θεραπεία των αναπνευστικών μολύνσεων, χιονίστρες και σκασίματα δέρματος. Το έλαιο του σιναπιού προτείνεται για το δυνάμωμα της τρίχας ενώ η σκόνη του σπόρου είναι αντισηπτική.
Η μαύρη και λευκή μουστάρδα ενισχύουν το κυκλοφοριακό και γαστρεντερικό σύστημα. Η λευκή μουστάρδα ανακουφίζει τον πόνο και είναι διουρητική και αντιβιοτική, με αναγνωρισμένη εδώ και αιώνες αποσυμφορητική και αποχρεμπτική δράση ανακουφίζει από συμπτώματα συμφόρησης της ιγμορίτιδας. Συντελεί στην καύση των περίσσιων θερμίδων. Το λευκό σινάπι δρα ως αντιμυκητιακό, ορεκτικό, άφυσο, καθαρτικό, εφιδρωτικό, χωνευτικό, διουρητικό, εμετικό, αποχρεμπτικό, αλλεργικό, διεγερτικό, τονωτικό και καυστικό. Στη Κίνα χρησιμοποιείται στη θεραπεία του βήχα με άφθονο φλέγμα, στη φυματίωση και την πλευρίτιδα.
Αναφέρεται ότι το αφέψημα των σπόρων χρησιμοποιείται στην θεραπεία σκλήρυνσης συκωτιού και σπλήνας καθώς και στη θεραπεία καρκινώματος σε όγκους του λαιμού και αποστήματα.
Κανέλα
Η σύνθεση της κανέλας αποτελείται από τρία βασικά έλαια που παρουσιάζουν έντονη αντιμικροβιακή δράση. Συγκεκριμένα έχει αποδειχτεί ότι ελάχιστες σταγόνες από εκχύλισμα κανέλας αρκούν να εμποδίσουν την δράση των μικροοργανισμών Bacilus και Candida. Επίσης το έλαιο cinnamaldehyde βοηθά στην προφύλαξη του οργανισμού από καρδιοαγγειακά νοσήματα, εμποδίζοντας τη συσσώρευση αιμοπεταλίων και μειώνοντας τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα.
Η κανέλα αποτελεί εξαιρετική πηγή μαγγανίου και σιδήρου. Όταν συνδυάζεται με μήλο και πορτοκάλι, η περιεκτικότητα των φρούτων σε βιταμίνη C μεγιστοποιεί την απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό.
Έρευνες έχουν δείξει ότι βοηθά την κακή χοληστερόλη, αλλά και ότι έχει θερμαντικές, αντισηπτικές, αντιρυτιδικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και καταπολεμά τους σπασμούς. Χάρη στις κινναμικές αλδεΰδες της, η κανέλα «ρίχνει» την υψηλή αρτηριακή πίεση καθώς και τον πυρετό και διαθέτει αναλγητική δράση. Μια ακόμη πολύ σημαντική ιδιότητά της αφορά στην σχέση της με τον διαβήτη τύπου 2. Βοηθά σε περιπτώσεις τυμπανισμού και δυσπεψίας ενώ είναι πλούσια πηγή μαγνησίου, συστατικού απαραίτητου για την οστική πυκνότητα.
Βοηθάει στην αντιμετώπιση στομαχικών διαταραχών, τονώνει το κυκλοφοριακό, καταπραΰνει τους πόνους της περιόδου, έχει αφροδισιακές ιδιότητες και βοηθάει στον κορεσμό.
Στην φαραωνική Αίγυπτο τη χρησιμοποιούσαν στη μαγεία και στη διαδικασία ταρίχευσης για τις μούμιες.
Με κανέλλα αρωμάτιζαν παλαιότερα τα σεντόνια τους και οι εραστές, αλλά και τα ρούχα τους οι γυναίκες. Το άρωμά της μάλιστα την καθιστούσε δώρο που άρμοζε στους βασιλείς και στις θυσίες προς τους θεούς.
Κάπαρη
Στην αρχαιότητα πίστευαν ότι το φυτό έχει θεραπευτικές αλλά και μαγικές ιδιότητες. Ο αρχαίος γιατρός Διοσκουρίδης συνιστούσε τα φύλλα και τη ρίζα του φυτού για να εξαφανίζονται τα πρηξίματα. Η χαρακτηριστική μυρωδιά της κάππαρης οφείλεται στο καπρικό οξύ. Το φυτό παράγει αιθέριο έλαιο που περιέχει καππαρίνη μια ουσία που διεγείρει το στομάχι.
Στη φαρμακευτική χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις αδυναμίας, ως διεγερτικό της κυκλοφορίας και των αναπνευστικών λειτουργιών καθώς και σε περιπτώσεις ανεπάρκειας, πόνων και εμμήνων. Δίνεται στις έγκυες πριν από τη γέννα για να προκαλέσει συσπάσεις στη μήτρα. Σταματά τη διάρροια και τους σπασμούς στο στομάχι και τα έντερα, ενώ χρησιμοποιείται και κατά της ανικανότητας και των τσιμπημάτων από σφήκες και δαγκώματα φιδιών.
Γιατρεύει τη σπλήνα, τα σκουλήκια του εντέρου και τις αιμορροΐδες. Ανοίγει την όρεξη και διεγείρει τα γαστρικά υγρά. Ο φλοιός της ρίζας χρησιμοποιείται στη θεραπεία παθήσεων όπως αρθρίτιδες, ρευματισμοί και πονόδοντοι.
Σαφράν ή Ζαφορά
Έχει αναφερθεί από τον Όμηρο, τον Πλίνιο και τον Ιπποκράτη. Τοιχογραφίες με άνθη κρόκου και κρίνα και ο «κροκοσυλλέκτης πίθηκος» στα μινωικά ανάκτορα μας πληροφορούν για την ύπαρξη του φυτού στην ελληνική επικράτεια.
Η λέξη σαφράν αλλά και η λέξη ζαφορά προέρχεται από την αραβική λέξη «ζαφαράν» που σημαίνει κίτρινο. Ετυμολογικά, η λέξη «κρόκος» αντλεί την προέλευσή της από την ελληνική λέξη «κρόκη» που σημαίνει, το νήμα που χρησιμοποιείται για την ύφανση σε έναν αργαλειό.
Ακούγεται ιδιαίτερα εξωτικό αλλά το σαφράν παράγεται μεταξύ άλλων και στην Κοζάνη, είναι ο γνωστός κρόκος Κοζάνης. Με έντονο κόκκινο χρώμα και ξεχωριστή γεύση, το σαφράν, χάρη στην πικροκροκίνη και την κροκίνη, δύο πολύτιμα συστατικά του, διαθέτει αναλγητικές και αντισπασμωδικές ιδιότητες. Κάποιες έρευνες υποστηρίζουν, πώς το σαφράν καταπραϋνει τους πόνους των νεφρών, θεωρείται τονωτικό ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που του αποδίδουν και αφροδισιακές ιδιότητες. Πλούσιο σε λυκοπίνη, ζεαξανθίνη, καρωτίνιο α-β και γ, βιταμίνη Β και Β2, υδατάνθρακες και αιθέρια έλαια, το σαφράν καταπολεμά τους κωλικούς και τις φλεγμονές ενώ σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες εμποδίζει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων στο συκώτι.
Έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Προστατεύει την καρδιά από καρδιαγγειακές ασθένειες. Ενισχύει τη διανοητική λειτουργία και την πνευματική διαύγεια, ενώ συμβάλλει στη μείωση της χοληστερίνης.
Γαρίφαλο
Η χρήση του μας πηγαίνει πολύ πίσω στο χρόνο, αφού αρχαιολόγοι ανακάλυψαν γαρίφαλα μέσα σε ένα δοχείο στη Συρία, που χρονολογείται περίπου από το 1700 π.Χ.!
Το γαρίφαλο περιέχει υψηλές ποσότητες μαγγανίου, μια πολύ καλή πηγή διαιτητικών ινών, βιταμίνης C, ωμέγα-3, λιπαρών οξέων, ασβεστίου και μαγνησίου. Αν και κάθε ένα από τα στοιχεία αυτά έχει το δικό του ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα, το πιο ευεργετικό συστατικό του γαρίφαλου είναι το λάδι, το οποίο περιέχει μια αντιφλεγμονώδη ουσία που ονομάζεται ευγενώλη. Χρησιμοποιείται πλατιά ως αντισηπτικό από τους οδοντιάτρους για να αποκατασταθεί η βλάβη και να ανακουφιστεί ο ασθενής από τον έντονο πόνο.
Επίσης είναι αντισπασμωδικό, βοηθά στον τυμπανισμό, διεγείρει την πνευματική λειτουργία, ενώ χρησιμοποιείται στη θεραπεία της ακμής, του έρπητα και έχει, όπως και η κανέλα, αντιγηραντικές ιδιότητες. Είναι ένα από τα συστατικά που χρησιμοποιούνται στη διαδικασία της μουμιοποίησης.
Κουρκουμάς
Ήταν γνωστή αυτή η μπαχαρική ρίζα στους λαούς της Ανατολής εδώ και χιλιετίες, οι Άραβες τον χρησιμοποιούσαν ως χωνευτικό.
Η κουρκούμη, είναι μία αντιοξειδωτική ουσία που παράγεται από τη ρίζα του φυτού και περιέχεται κύρια στο ινδικό μπαχαρικό κάρυ, έχει συνδεθεί με την πρόληψη του διαβήτη, την προστασία ενάντια στη νόσο του Αλτσχάιμερ, την ανακούφιση από τα αρθριτικά και την επιβράδυνση της ηπατικής βλάβης που οδηγεί σε κίρρωση του ήπατος. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η κουρκούμη φαίνεται ότι έχει και αντικαρκινικές ιδιότητες, μπορεί να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα του οισοφάγου, ενώ φαίνεται επίσης ότι προλαμβάνει την ανάπτυξη όγκων που συνδέονται με τον καρκίνο του παχέως εντέρου και του προστάτη.
Επιπλέον, καναδική έρευνα αναφέρει ότι συμβάλλει στην επούλωση των αγγείων μετά από καρδιακά επεισόδια, ενώ μελετάται και η πιθανή προστατευτική δράση της στην πρόληψη του εγκεφαλικού.
Ινδοί και Κινέζοι γιατροί τον χρησιμοποιούσαν για τη θεραπεία του κνησμού του δέρματος και της πυώδους οφθαλμίτιδας. Βρασμένο μέσα σε γάλα σταματά το συνάχι.
Κάρυ ή Μασάλ
Η λέξη κάρυ χρησιμοποιείται για το μίγμα των καρυκευμάτων που αποτελείται από τον τέρμινθο, την κουρκουμίνη, το κόκκινο πιπέρι, τον κόλιανδρο, το κάρδαμο, την κανέλα, το τζίντζερ και το κύμινο, με διάφορες παραλλαγές ανά περιοχές.
Υπάρχουν έρευνες που συσχετίζουν την κατανάλωση κάρυ με ποικίλα οφέλη στην υγεία, κυρίως λόγω της κουρκουμίνης που περιέχει σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα του οισοφάγου. Σήμερα οι επιστήμονες διερευνούν κατά πόσο η κατανάλωση κάρυ, αλλά και άλλων μπαχαρικών ή βοτάνων που περιέχουν σαλικυλικό οξύ όπως η ρίγανη, το θυμάρι και η πάπρικα, προστατεύει τον οργανισμό από ορισμένες μορφές καρκίνου.
Επίσης, σύμφωνα με μελέτες από την Ιταλία, την Αμερική και τον Καναδά, το κάρυ έχει συσχετιστεί με την προστασία του εγκεφάλου από εκφυλιστικές νόσους, με τη μείωση του κινδύνου καρδιακού επεισοδίου, με την καταπολέμηση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Ανεβάζει την πίεση και κάνει την καρδιά να κτυπά γρηγορότερα.
Θεωρείται φυσική πηγή σαλικυλικού οξέος, δηλαδή είναι σαν την ασπιρίνη, αλλά σε μικρές δόσεις! Ενδιαφέρον προκαλεί η διαπίστωση ότι στην Ινδία, μια χώρα με μεγάλη κατανάλωση σε κάρυ υπάρχουν μικρά ποσοστά καρκίνου στο παχύ έντερο.
Το κάρυ χρησιμοποιείται πολύ στην ασιατική κουζίνα και αξίζει να σημειωθεί ότι η συχνότητα της νόσου Αλτσχάιμερ μεταξύ των ηλικιωμένων Ασιατών είναι τέσσερις φορές μικρότερη από αυτή στις ΗΠΑ.
Κορίανδρος ή Κόλιανδρος
Αυτό το μπαχαρικό, αξίζει περισσότερη χρήση στα φαγητά μας, από ό,τι συνήθως κάνουμε. Εκτός από ότι προσφέρει ινδική γοητεία σε ένα πιάτο, είναι ένα φυσικό αποτοξινωτικό, μιας και μειώνει την υψηλή χοληστερόλη. Έχει αντιμικροβιακές και αντισηπτικές ιδιότητες, καθώς και αντικαρκινογόνες.
Ο κόλιανδρος έχει χρησιμοποιηθεί ανά τους αιώνες ως βότανο για την ανακούφιση από τους πόνους, τις κράμπες, τους σπασμούς, τη ναυτία, τη δυσπεψία και τις μολύνσεις από μύκητες. Είναι σε θέση να εξολοθρεύει επικίνδυνα βακτήρια όπως το E. coli, τη σαλμονέλα και το ιδιαίτερα ανθεκτικό υπερβακτήριο MRSA.
Ο κόλιανδρος έχει διουρητικές ιδιότητες. Βοηθά σε περιπτώσεις ανορεξίας, σε γαστρεντερικά προβλήματα και ισορροπεί τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Στο Μεσαίωνα έκαναν κατάπλασμα για να αντιμετωπίσουν αποστήματα.
Ο κόλιανδρος εδώ και 3.000 χρόνια, είναι το κυρίαρχο συστατικό για αρώματα και καλλυντικά, καθώς και για ερωτικά φίλτρα. Χρησιμοποιείται στη μαγειρική, στην αρτοποιία αλλά και στην παραγωγή διαφόρων αλκοολούχων ποτών κυρίως λικέρ, όπως το ούζο, το τσίπουρο, μπίρα και το τζιν.
Χρησιμοποιούνται τα φύλλα, οι καρποί και η ρίζα του, ενώ το έλαιό του που παράγεται από τους σπόρους του, χρησιμοποιείται και ως συντηρητικό σε τρόφιμα του εμπορίου.
Μέσω αυτού εξασφάλιζαν –άγνωστο πώς- την αθανασία της ψυχής, οι αρχαίοι Κινέζοι, ενώ σε σανσκριτικά κείμενα ανάφεραν πως τον καλλιεργούσαν στους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας. Έγινε πλατιά γνωστό και ως το πιο σημαντικό συστατικό στην αρωματοποιία των ανακτόρων της Πύλου.
Γλυκάνισος
Η καταγωγή του είναι από την ανατολική Μεσόγειο ή τη Μέση Ανατολή όμως σήμερα έχει διαδοθεί στην Ευρώπη, την Ασία και την Αμερική. Χρησιμοποιείται από το 2000 π.Χ. ως αρωματικό, καρύκευμα και φάρμακο.
Ήταν γνωστό από την αρχαιότητα, οι δε Αιγύπτιοι τον χρησιμοποιούσαν, μαζί με το κύμινο και τη ματζουράνα, για τη μουμιοποίηση των νεκρών. Από εκείνα τα μακρινά χρόνια άρχισε να χρησιμοποιείται στην ιατρική, αλλά και σε μαγικές πρακτικές. Από τότε τον χρησιμοποιούσαν για τον αρωματισμό γλυκισμάτων και άρτων. Στα Βυζαντινά χρόνια χρησιμοποιούσαν σπόρους γλυκάνισου για να φτιάχνουν τον «ανισίτη οίνο», ενώ στην αρχαία Κίνα το θεωρούσαν φυτό ιερό.
Το κυριότερο συστατικό του αιθέριου ελαίου είναι η ανηθόλη, θεωρείται χωνευτικό, αποχρεμπτικό, σπασμολυτικό, τονωτικό, ισχυρό αντιφυσητικό γαλακτογόνο, αυξάνει επίσης την έκκριση υγρών απ’ όλους τους ενδοκρινούς αδένες.
Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι θεωρούσαν τον γλυκάνισο αφροδισιακό και πίστευαν ότι διατηρεί τη νεότητα και διώχνει τα κακά όνειρα όταν τοποθετηθεί κάτω από το μαξιλάρι τη νύχτα. Ο Ιπποκράτης πίστευε ότι ο γλυκάνισος σταματούσε το φτάρνισμα ενώ ο Διοσκουρίδης το συνιστούσε ως διουρητικό και εφιδρωτικό αλλά και ως φάρμακο εναντίον των πονοκεφάλων. Ο Πλίνιος αναφέρει ότι οι γυναίκες που επρόκειτο να γεννήσουν, όταν μύριζαν γλυκάνισο είχαν εύκολο τοκετό.
Βοηθάει τους πόνους του στομάχου, τα αέρια και τους κολικούς, αποχρεμπτικό και ήπιο ηρεμιστικό. Τονώνει τις λειτουργίες ζωτικών οργάνων, ήπαρ, καρδιά, πνεύμονες και εγκέφαλο.
Ενισχύει το ανοσοποιητικό και βοηθά στην μείωση της βουλιμίας και είναι ήπιο καθαρτικό και τονωτικό. Βοηθάει στη λιποδιάλυση, τα αέρια και τους κολικούς. Θεωρείται αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση της ναυτίας και αντιπυρετικό μέσο.
Επειδή το αιθέριο έλαιο του γλυκάνισου αποβάλλεται από τον οργανισμό τμηματικά και από την αναπνοή, το φαρμακευτικό σκεύασμα συμβάλει και στον καθαρισμό των φλεμάτων από τους αναπνευστικούς οδούς. Εισπνοή καμένου γλυκάνισου διευκολύνει όσους υποφέρουν από συνάχι, ενώ ως ρόφημα βοηθά στις αϋπνίες.
Το εκχύλισμα-απόσταγμα των σπόρων έχει ναρκωτικές ιδιότητες, χωρίς να συσσωρεύεται στον οργανισμό. Το αφέψημα των σπόρων συνδυασμένο και με άλλα κατάλληλα σκευάσματα, χρησιμοποιείται στα παιδιά για βρογχικά προβλήματα και άσθμα.
Πολύ συχνά χρησιμοποιείται στην αρτοποιία ως αρωματικό ή ως κύριο αρωματικό σε αλκοολούχα ποτά, όπως το αψέντι το ούζο και το ρακί.
Μοσχοκάρυδο
Το μοσχοκάρυδο μοιάζει σαν μικρό ροδάκινο και το κουκούτσι του μυρίζει τόσο όμορφα όσο ο μόσχος.
Περιέχει αιθέριο έλαιο με θεραπευτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται για ρευματικούς πόνους και στην καταπολέμηση του πόνου από τις πέτρες της χολής και των νεφρών. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επείγουσα θεραπεία για να κατευνάσει τον πονόδοντο.
Δρα ως αντισηπτικό του εντέρου και τονώνει τον εγκέφαλο και το κυκλοφορικό, αντενδείκνυται, όμως, γενικά η χρήση του από τις εγκύους. Είναι γιατρικό του πεπτικού για τη ναυτία, τον εμετό, τη δυσπεψία και για τη διάρροια, ιδίως αν οφείλεται σε τροφική δηλητηρίαση. Κλινικές μελέτες απέδειξαν την επιτυχία του στη θεραπεία της νόσου του Crohn.
Χρησιμοποιείται κυρίως στη γαστρονομία για τις χωνευτικές του ιδιότητες, ιδιαίτερα για τα λιπαρά, βαριά ή αμυλούχα φαγητά.
Το μοσχοκάρυδο, επειδή έχει ναρκωτικές ιδιότητες, είναι τοξικό σε μεγάλες δόσεις. Η απορρόφηση ενός ολόκληρου καρυδιού, μπορεί να προκαλέσει μέθη, παραλήρημα και σπασμούς.
Οι Κινέζοι παίρνουν το rou dou kou για να ζεστάνουν το στομάχι και να ρυθμίσουν την ενεργειακή του ροή. Οι Ρωμαίοι το χρησιμοποιούσαν και ως θυμίαμα. Στη Γαλλία, χορηγείται σε σταγόνες με μέλι για τις πεπτικές διαταραχές και χρησιμοποιείται για την κακοσμία του στόματος.
Κύμινο
Κατά το Μεσαίωνα ήταν ένα από τα καρυκεύματα που κυκλοφορούσε αποκλειστικά στις αριστοκρατικές κουζίνες. Είχε τη φήμη ενός εξαιρετικού χωνευτικού αλλά το χρησιμοποιούσαν και ως κατάπλασμα για ανακούφιση της ορχίτιδας και για τις χιονίστρες. Σπόρια του βρέθηκαν μαζί με τις φαραωνικές μούμιες. Το έγχυμα των σπόρων του βοτάνου το χρησιμοποιούσαν για πλύσεις σε πρόβλημα βαρηκοΐας.
Το κύμινο ως αφέψημα θεωρείται πως τονώνει την καρδιά και συμβάλλει στη μείωση της ταχυπαλμίας, ενώ δρα σπασμολυτικά σε πόνους κολικού. Συνιστάται για την αντιμετώπιση της ανορεξίας, της δυσπεψίας, των πόνων της περιόδου αλλά και των σπασμών του στομάχου. Αυξάνει την έκκριση γάλακτος κατά το θηλασμό. Δρα ως καθαρτικό, διουρητικό, ορεκτικό και ευστόμαχο, σπασμολυτικό, εμμηναγωγό, καρδιοτονωτικό και αντιφυσητικό.
Ρυθμίζει τη λειτουργία των εντέρων και κάνει καλό στη γαστρίτιδα, στις φλεγμονές του λεπτού εντέρου, το μετεωρισμό, τη δυσκοιλιότητα. Δρα θετικά ως χολαγωγό μέσο στις ασθένειες της χολής και του πάγκρεας.
Το αιθέριο λάδι του χρησιμοποιείται ως άρωμα για ποτά, παγωτά, γλυκά και τσίχλες. Οι Ολλανδοί το βάζουν μέσα στο τυρί γκούντα, ενώ οι Γερμανοί στα λουκάνικα. Το αιθέριο έλαιό του ανακουφίζει από τα αέρια του στομάχου.
Σκόρδο
Οι Βαβυλώνιοι το χρησιμοποιούσαν από το 3000 π.Χ. ως αντισηπτικό, διουρητικό και διευκολυντικό της πέψης. Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε το σκόρδο σαν πανάκεια για όλες τις πνευμονικές και εντερικές παθήσεις. Ο Γαληνός το χρησιμοποιούσε σαν αντίδοτο στα δηλητήρια. Στους αρχαίους πολιτισμούς χρησιμοποιούσαν το σκόρδο ως θεραπεία για μολύνσεις, κακώσεις, πληγές, όγκους ακόμη κι ενάντια στην κόπωση. Στο Μεσαίωνα μαζί με μέλι το χρησιμοποιούσαν για το άσμα, τη φθίση, το πνευμονικό οίδημα και τη βρογχίτιδα.
Το σκόρδο είναι ένας βολβός και αποτελείται από σκελίδες, η αλισίνη που περιέχει θεωρείται ένας ισχυρός αντιμικροβιακός παράγοντας που, σε συνδυασμό με τη βιταμίνη C που περιέχει, ενισχύει την αντιβακτηριακή του δράση, ενώ περιέχει πρωτεΐνες και τα μεταλλικά άλατα καλίου, φωσφόρου και ασβεστίου.
Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθά στην αντιμετώπιση των κρυολογημάτων αλλά και κάποιων βακτηριδίων του στομαχιού και των παράσιτων των εντέρων. Μπορεί να μειώσει την επικινδυνότητα καρδιακών επεισοδίων, να μειώσει την κακή χοληστερίνη (LDL), τα τριγλυκερίδια και την πίεση. Κάποιες έρευνες δείχνουν πως η κατανάλωση σκόρδου μειώνει τον κίνδυνο παρουσίασης κάποιων μορφών καρκίνου, αλλά και την περαιτέρω ανάπτυξη όγκων.
Ορεκτικό, βοηθά στη χώνεψη και στη δυσκοιλιότητα. Σε εξωτερική χρήση, καταπραΰνει τις φλεγμονές των αρθρώσεων και τους ρευματισμούς. Σύμφωνα με μελέτες το σκόρδο καταπολεμά και το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού που ενοχοποιείται για το έλκος του στομάχου.
Θυμάρι
Παλιοί θρύλοι λένε ότι το θυμάρι δίνει θάρρος και αισιοδοξία απομακρύνοντας την μελαγχολία και τη δειλία. Πολεμιστές, σε αρχαίες τελετουργίες, έκαναν μπάνιο με θυμάρι πριν τη μάχη για να αποκτήσουν δύναμη και θάρρος. Στο Μεσαίωνα οι κυρίες της εποχής κεντούσαν μια μέλισσα πάνω σε ένα κλαδί θυμάρι στα μαντήλια που έκαναν δώρο στους ιππότες τους.
Στην παραδοσιακή ελληνική θεραπευτική οι παλιοί χρησιμοποιούσαν το θυμάρι για τον πονόδοντο, το βήχα, τις βρογχίτιδες και ως αποσμητικό, επουλωτικό, διεγερτικό, τονωτικό, αφροδισιακό. Η σύγχρονη έρευνα επιβεβαιώνει ότι οι δραστικές ουσίες που περιέχει έχουν έντονη αντισηπτική, χωνευτική και αντιπυρετική δράση. Είναι επίσης τονωτικό των ούλων.
Μια παράδοση λέει πως ένα κλαράκι θυμάρι κάτω από το μαξιλάρι διώχνει την αϋπνία και εξασφαλίζει ήρεμο ύπνο.
Συνιστάται σε προβλήματα στομάχου και εντέρων, στην ανακούφιση από το βήχα, από το συνάχι, τα αναπνευστικά προβλήματα και τη γρίπη, στην τόνωση του νευρικού συστήματος και ως καταπραϋντικό. Επίσης, στις περιπτώσεις πνευματικής κατάπτωσης και στο άγχος, χαρίζει πνευματική διαύγεια και τονώνει τα νεύρα.
Λίγες σταγόνες του σε ελαιόλαδο βοηθά στα τσιμπήματα από έντομα ενώ σε κάποιο λάδι βάσης κάνει καλό σε επιφανειακές πληγές, πονοκεφάλους, ρευματισμούς, πονόδοντους κ.α.
Το θυμάρι είναι ιδιαίτερα αγαπητό στις μέλισσες και το θυμαρίσιο μέλι είναι εξαιρετικής ποιότητας.
Δάφνη
Στην Ελλάδα η δάφνη είναι γνωστή από τα αρχαιότατα χρόνια και γίνεται μνεία για αυτήν στον Όμηρο. Ήταν ιερό δέντρο, αφιερωμένο στο θεό Απόλλωνα. Πρώτα οι Έλληνες και στη συνέχεια οι Ρωμαίοι συνήθιζαν να στεφανώνουν με κλαδιά δάφνης τους νικητές των αγώνων. Έτσι ακόμα και σήμερα η δάφνη ταυτίζεται με τη δόξα, τη νίκη, την υπεροχή. Με δάφνινα στεφάνια αντάμειβαν τους Ολυμπιονίκες στην αρχαιότητα.
Στην αρχαιότητα ήταν επίσης γνωστές οι θεραπευτικές της ιδιότητες. Οι Βυζαντινοί της απέδωσαν ιαματικές και βασκανικές ιδιότητες. Πίστευαν ότι απομακρύνει τους δαίμονες και αποτρέπει τις αρρώστιες ενώ η καύση της στα μαντεία διευκόλυνε τις προφητείες.
Παλιά χρησιμοποιούσαν το δαφνόλαδο για επαλείψεις στο δέρμα των ζώων, ώστε να καταπολεμήσουν τις ψείρες και άλλα παράσιτα. Το 19ο αιώνα οι γιατροί τη χρησιμοποιούσαν με μορφή επιθεμάτων σε φαρυγγίτιδα και ιγμορίτιδα, και έως σήμερα, το αφέψημά της, χρησιμοποιείται για γαργάρες και πλύσεις στόματος σε πονόλαιμους και στοματικές μολύνσεις. Ακόμη κάνουν ζεστές κομπρέσες με δαφνόζουμο σε αποστήματα ή νευραλγίες.
Η συμβολή της είναι πολύ σημαντική στην καταπολέμηση της γαστρίτιδας και άλλων στομαχικών διαταραχών, όπως η αεροφαγία. Δεν είναι τόσο τυχαίο που την προσθέτουν σαν αρωματικό στις φακές ή στη φασολάδα. Τα φύλλα χρησιμοποιούνται και ως συντηρητικό στη συσκευασία ξηρών καρπών, όπως σύκα και σταφίδες.
Ανοίγει την όρεξη και τονώνει τα «τεμπέλικα» στομάχια. Αντισηπτική, είναι πολύτιμη για το συνάχι και τη βρογχίτιδα. Το δαφνέλαιο είναι κατάλληλο για τους ρευματισμούς και αρθριτικά.
Ο χυμός από κοπανισμένα «δαφνοκούκουτσα» μέσα στο αυτί θεραπεύει το «βούισμα», ενώ σε τσάι με φύλλα του φυτού είναι κατά των εντερικών ανωμαλιών.
Το αφέψημα της δάφνης χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της αϋπνίας και της έντασης. Τα φύλλα της δάφνης πιστεύεται ότι διαθέτουν στυπτικές, αντιδιαρροϊκές και διουρητικές ιδιότητες. Για τον πονόλαιμο αλλά και τις στοματικές μολύνσεις μπορούμε επίσης να κάνουμε γαργάρες με αφέψημα, ενώ τα επιθέματα με κομπρέσες από βρασμένα φύλλα δάφνης καταπραΰνουν τα αποστήματα.
Τα φύλλα της δάφνης είναι τόσο αρωματικά που οι βεδουίνοι τα χρησιμοποιούν ακόμα και στον καφέ τους, ενώ χρησιμοποιούνται συχνά και στη συσκευασία ξηρών καρπών, όπως σύκα και σταφίδες.
Το εκχύλισμα και το αιθέριο έλαιό της αρωματίζουν και βερμούτ, παγωτά, γλυκά, ζαχαρωτά αλλά και τσίχλες, προϊόντα αρτοποιίας και ζυμαρικά.
Η σκόνη ξερών δαφνόφυλλων σταματά και τη ρινορραγία. Το λούσιμο με νερό στο οποίο έχουν βράσει φύλλα και καρποί της δάφνης δυναμώνει, σκουραίνει και γυαλίζει τα μαλλιά.
Η εκκλησία μας χρησιμοποιεί μέχρι και σήμερα τα δαφνόφυλλα (βάγια) στη γιορτή των Βαΐων.
Μαστίχα
H Μαστίχα, γνωστή από τα μαστιχοχώρια της Χίου, είναι η φυσική ρητίνη που βγαίνει από τον κορμό & τα κλαδιά του μαστιχοφόρου σχίνου. Χρησιμεύει στους μουσικούς για να συντηρούν τις χορδές του βιολιού, αλλά και στην παρασκευή του άγιου μύρου αφού είναι ένα από τέσσερα σημαντικότερα υλικά.
Σύγχρονη έρευνα έχει δείξει ότι η μαστίχα και το μαστιχέλαιο έχουν: αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, αντιμικροβιακές ιδιότητες έναντι του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού αιτία για το έλκους στομάχου, των τερηδονοπαθογόνων και περιοπαθογόνων μικροβίων του στόματος, μικρόβια που προκαλούν τερηδόνα, ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα. Μειώνουν τα σάκχαρα και την χοληστερόλη του αίματος. Καταπολεμούν την κακοσμία του στόματος.
Η μάσηση μαστίχας βοηθάει στην ορθότερη ανάπτυξη του οστικού συστήματος των γνάθων, μειώνοντας ή και διορθώνοντας ορθοδοντικά προβλήματα. Επιταχύνουν την επούλωση ελκωτικών περιοχών του στόματος και του ανθρωπίνου σώματος. Έχουν αντιμυκητιασικές ιδιότητες κυρίως έναντι του στελέχους Candida albicans που ευθύνεται για πρόκληση στοματικών λοιμώξεων. Έχουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες ασκώντας γενικότερη υγεία στον οργανισμό εξουδετερώνοντας τις παραγόμενες ελεύθερες ρίζες.
Προσφέρουν προστασία επιθηλιακών κυττάρων του αναπνευστικού συστήματος. Ενώ έχουν αντικαρκινική δράση στο παχύ έντερο, καθώς επίσης και αντιαλλεργικές ιδιότητες με την παρεμπόδιση συσσώρευσης αιμοπεταλίων.
Χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική και στην ποτοποιία στον αρωματισμό του ούζου και της ρακής κ.ά.
Τζίντζερ ή Πιπερόριζα
Ενώ προέρχεται από την Ανατολή «μετανάστευσε» στην Αμερική μαζί με τους Ισπανούς και έκτοτε καλλιεργείται στις Δυτικές Ινδίες και τα νησιά της Καραϊβικής. Γνωστό για τις αφροδισιακές του ιδιότητες, χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα, και δεν λείπει από τη γιαπωνέζικη και κινέζικη κουζίνα. Χρησιμοποιείται ακόμα στην Κίνα για να μειώσει την τοξικότητα ορισμένων βοτάνων.
Τον 18ο αιώνα, το πρόσθεταν σε γιατρικά για να τροποποιήσουν τη δράση τους και να μειώσουν τις ερεθιστικές επιδράσεις στο στομάχι και για την καλύτερη λειτουργία του πεπτικού συστήματος.
Μπαχαρικό το οποίο είναι γνωστό και ως Ζιντεμέλ, ως Τζιντζιμπίρα και Τζίτζερκ ή αλλιώς πιπερόριζα. Δεν παράγει καρπούς και πολλαπλασιάζεται μέσω της ρίζας του.
Φημίζεται για τις αντιοξειδωτικές, αντικαρκινικές και ανοσορυθμιστικές του ιδιότητες. Μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα, ρυθμίζει το σάκχαρο και έχει επουλωτική δράση. Βοηθά στην καλή χώνεψη, καταπολεμά τη ναυτία, τονώνει τον οργανισμό και απαλύνει τα συμπτώματα του κρυολογήματος, του στομαχόπονου και του πονοκεφάλου. Έχει αντιπυρετική και αντιμικροβιακή δράση. Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι το τζίντζερ βοηθάει στη μείωση των αρθριτικών ενοχλήσεων.
Είναι διεγερτικό της κυκλοφορίας, χαλαρώνει τα περιφερικά αιμοφόρα αγγεία, και αποτρέπει την εμφάνιση κυτταρίτιδας, είναι εφιδρωτικό, αποχρεμπτικό, προλαμβάνει τον εμετό, και είναι άφυσο. Τοπικά επιθέματα αυξάνουν τη ροή του αίματος σε μια περιοχή, καταπραΰνει τις φλεγμονές στην επιφάνεια της επιδερμίδας.
Η αποξηραμένη ρίζα του χρησιμοποιείται στην Κίνα για να θερμάνει και να διεγείρει το στομάχι και τους πνεύμονες, και είναι αποτελεσματική για την αποκατάσταση του γιανγκ.
Στην Τουρκία χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό του σαλεπιού ενώ είναι γνωστή και από την μαντάμ ντυ Μπαρρύ, η οποία χρησιμοποιούσε ένα μίγμα κρόκων αυγών και πιπερόριζας για να προκαλέσει στους εραστές της αλλά και στον ίδιο τον Λουδοβίκο τον ΙΕ΄ ανεξέλεγκτο πάθος.
Το έλαιο του τζίντζερ χρησιμοποιείται και στην Ανατολή και στην Δύση εδώ και 400 χρόνια περίπου. Ανακουφίζει από τους μυϊκούς πόνους και τα πρηξίµατα, ενώ καταπραΰνει το νευρικό σύστημα. Στη Γαλλία, χορηγείται και σε σταγόνες επάνω σε κύβους ζάχαρης για το μετεωρισμό και τον πυρετό, και για να ανοίξει την όρεξη.
Βανίλια
Την ανακάλυψαν οι κονκισταδόροι στο Μεξικό και είναι ένας μπαχαρικός καρπός με πλούσιο άρωμα. Το φυτό έχει λεπτεπίλεπτα άνθη και η επικονίασή του γίνεται από μία μικροσκοπική μέλισσα που ζει μόνο στο Μεξικό. Το χαρακτηριστικό της άρωμα οφείλεται στη βανιλίνη και είναι αποτέλεσμα ενζυματικής δράσης κατά τη διάρκεια επεξεργασίας της. Είναι το άρωμα των παιδικών μας αναμνήσεων που αφορούν τα παγωτά, τις κρέμες, σαπούνια και τα δροσερά υποβρύχια.
Βοηθάει τη χώνεψη, αλλά σε μεγάλες ποσότητες μπορεί προκαλέσει φλεγμονές. Τονώνει το νευρικό σύστημα. Παραδοσιακά, θεωρείται τονωτική των μυών και του νου, χωνευτική και αφροδισιακή. Οι έρευνες επιβεβαιώνουν μερικές από τις ιδιότητές της. Παλιές πηγές ιατρικής την αναφέρουν ως αφροδισιακό και αντίδοτο για τον πυρετό. Είναι τονωτική, αντισηπτική, αποχρεμπτική κατά του βήχα, της χρόνιας βρογχίτιδας και του τσιγαρόβηχα.
Σε πείραμα του Νοσοκομείου Saint George του Λονδίνου για την απώλεια βάρους διαπιστώθηκε ότι όσοι φορούσαν ένα έμπλαστρο βανίλιας έχασαν το τριπλάσιο βάρος σε σύγκριση με εκείνους που φορούσαν έμπλαστρο με άρωμα λεμονιού ή χωρίς άρωμα. Η βανίλια αυξάνει την έκκριση της σεροτονίνης, μειώνοντας την όρεξη για κατανάλωση γλυκών.
Ακόμη, το άρωμα βανίλιας έχει ηρεμιστική δράση, κάτι που διαπιστώθηκε και χρησιμοποιήθηκε σε ασθενείς που έκαναν μαγνητική τομογραφία σε αντικαρκινικό κέντρο της Νέας Υόρκης. Το 19ο αιώνα θεράπευαν τη μελαγχολία των κοριτσιών σαν αρωματοθεραπεία.
Αλάτι
Το θαλασσινό αλάτι, γνωστό και ως αφράλα, ανήκει στα ορυκτά μπαχαρικά. Περιέχει ιώδιο, απαραίτητο για την ανάπτυξη των παιδιών και τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Προσοχή στην κατάχρησή του, διότι το υπερβολικό ιώδιο βλάπτει την ισορροπία του θυρεοειδούς και το υπερβολικό αλάτι κατακρατεί τα υγρά στον οργανισμό. Το σώμα μας θέλει 100% φυσικό θαλασσινό αλάτι. Το αλάτι έχει πολλές άλλες λειτουργίες εκτός από την απλή ρύθμιση της υγρασίας του σώματος. Οι νεφροί δεν θα λειτουργήσουν σωστά χωρίς αλάτι.
Είναι απαραίτητο στα άτομα που ιδρώνουν πολύ, ενώ αντίθετα δεν συνιστάται σε όσους υποφέρουν από αρτηριακή υπέρταση και καρδιακά νοσήματα.
Οι διαβητικοί με σωστή ποσότητα αλατιού μπορούν να περιορίσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους και να μειώσουν την ανάγκη τους για ινσουλίνη
Το αλάτι είναι ένα ισχυρό φυσικό αντισταμινικό. Εάν έχετε μια ρινική καταρροή ή υγρά μάτια από αλλεργίες, πιείτε ένα ποτήρι νερό και βάλτε μια πρέζα αλάτι στη γλώσσας σας και αφήστε το να διαλυθεί. Το ίδιο μπορείτε να κάνετε και για το άσθμα. Δοκιμάστε το παραπάνω πριν χρησιμοποιήσετε τη συσκευή εισπνοών. Αλλά και οι καρδιακές αρρυθμίες μπορεί να σταματήσουν με την τοποθέτηση μια πρέζας αλάτι στη γλώσσα μέχρι να διαλυθεί.
Το αλάτι βοηθά στην ανακούφιση του άγχους, ενώ είναι σημαντικό για την αφαίρεση της οξύτητας από τα κύτταρα του εγκεφάλου σας. Επίσης, η κατάθλιψη και τα συναισθηματικά προβλήματα μπορούν να μετριαστούν κατά πολύ με τη λήψη περισσότερου αλατιού, νερού, με σωστή διατροφή και περπάτημα.
Τα προβλήματα ελέγχου της ουροδόχου κύστης και ακούσια απώλεια ούρων μπορούν να βοηθηθούν με την προσθήκη περισσότερου αλατιού στη διατροφή.
Το πεπτικό μας σύστημα απαιτεί το αλάτι για να απορροφήσει σωστά τα τρόφιμα που τρώμε. Σε μυϊκές κράμπες το αλάτι μπορεί να μας ανακουφίσει. Ενώ τα οστά αποκτούν τη σκληρότητά τους από το αλάτι και όχι από το ασβέστιο γι’ αυτό και η οστεοπόρωση προκαλείται από τη μη λήψη αλατιού και νερού καθημερινά.
Σε μια μελέτη σχεδόν 3.000 άνδρες που είχαν υψηλή αρτηριακή πίεση, οι άνδρες σε μια διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι είχαν 430% αύξηση των καρδιακών προσβολών σε σύγκριση με τους άνδρες που έτρωγαν μια δίαιτα πλούσια σε αλάτι.
Ι. Φ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Νίκος Δ. Πλατής, «Μπαχαρικό Λεξικό», Εκδόσεις Κέδρος, 2003
Τζαϊλς Μίλτον, «Ο Δρόμος Των Μπαχαρικών», Εκδόσεις Περίπλους, 2003
Ορέστης Δαβίας, «Αφροδισιακά: βότανα, ουσίες και συνταγές του μάγου Έρωτα», εκδόσεις Τροχαλία, 1998
Penelope Ody, «Πλήρης Οδηγός Φαρμακευτικών Βοτάνων», Εκδόσεις Γαλλελής, 2000
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Larousse – Britannica
Paul Freedman, «Μπαχαρικά και Μεσαιωνική Φαντασία», Εκδόσεις Κονιδάρη, 2010
«Ο Ρόλος των Μπαχαρικών στην Ιστορία του Κόσμου», Περιοδικό ROTA SPOT, Τεύχος 45
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
http://spiceadvice.com/history
http://indianfood.indianetzone.com/spices
http://www.thespicetrader.co.nz
http://en.wikipedia.org
http://www.bionews.gr
ΠΗΓΗ
Στον κόσμο των αισθήσεων εκεί που τα μπαχαρικά ανακατεύονται με τα μυρωδικά και τα βότανα για να προκαλέσουν ξεχασμένες μνήμες, εκεί που το ένστικτο της μυρωδιάς γίνεται ταξίδι σε μαγικούς κόσμους μέσα από την πολυχρωμία της Ανατολής, αποκαλύπτεται η μέθη των αρωμάτων των φυτών καθώς και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Περιγραφές εξερευνητών κάνουν λόγο για το μεθυστικό άρωμα των μπαχαρικών που πλανιόταν πάνω από εξωτικά νησιά της Ανατολής καθώς και για ολόκληρες πόλεις του δυτικού κόσμου που μοσχοβολούσαν όταν οι έμποροι ξεφόρτωναν το πολύτιμο φορτίο τους από τα καράβια.
Οι μεγάλες ανακαλύψεις από τα μυθικά ταξίδια στα «πέρατα του κόσμου», έσμιξαν τόπους μακρινούς, ένωσαν πολιτισμούς, για χάρη τους ξέσπασαν πόλεμοι συνυφασμένοι με την άνοδο και την κάθοδο αυτοκρατοριών. Τα μπαχαρικά έγιναν η αιτία για να υπογραφούν διακρατικές συνθήκες και εμπορικές συμφωνίες, διαμορφώνοντας τις σχέσεις των ισχυρών εθνών αλλά και τις διεθνείς ισορροπίες. Έγιναν αφορμή για την εξάπλωση και την αλληλεπίδραση θρησκευτικών πεποιθήσεων και παραδόσεων των λαών σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Από αυτή την οπτική μπορούμε να πούμε πως τα μπαχαρικά, διαδραμάτισαν το δικό τους ρόλο στην εξέλιξη της ανθρωπότητας.
Θεωρούνται πως είναι «Δώρα της Αφροδίτης» μια που με το άρωμά τους έχουν τη δύναμη να ξυπνούν τα πάθη! Ο βιολόγος, συγγραφέας και ερευνητής των ιδιοτήτων των φυτών Ορέστης Δαβίας αναφέρει πως «το άρωμα, η γεύση, καθώς και οι αντιδράσεις που προκαλούν στον άνθρωπο τα μπαχαρικά οφείλονται κυρίως στα αιθέρια έλαια που περιέχουν» και προτείνει να τα χρησιμοποιούμε άφοβα διότι «εκτός από το φαγητό, αρταίνουν και τον έρωτα, ανοίγουν την όρεξη και μαζί ξυπνούν την επιθυμία».
Ο όρος «μπαχαρικά» αναφέρεται στις αρωματικές, πικάντικες ή καυτερές ουσίες φυτών που ευδοκιμούν, συνήθως, σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές. Η ετυμολογία της λέξεως, κατά μία εκδοχή, οφείλεται στην πακιστανική λέξη «μπαχάρ», ενώ κατά άλλες εκδοχές ο όρος είναι αραβικής ή και τουρκικής προέλευσης και περιγράφει το σύνολο των αρωματικών μαγειρικών καρυκευμάτων. Τα μπαχαρικά έχουν την ιδιότητα να επηρεάζουν την οργανοληπτική ικανότητα των τροφίμων παρέχοντας αξιόλογες ποσότητες αντιοξειδωτικών ουσιών χωρίς να αυξάνουν τη θερμιδική αξία του γεύματός μας.
Η αντίληψή μας για την τροφή μας διαχωρίζει από τα ζώα, μια που εκτός από την ανάγκη για μια πρωτόγονη, ζωώδη ικανοποίηση της πείνας ωθούμαστε σε μία αναζήτηση της νοστιμιάς, της ευχαρίστησης, της ικανοποίησης και της πληρότητας για την τέρψη των αισθήσεων. Γι’ αυτό και η μαγειρική είναι τέχνη. Θα μπορούσαμε να την παρουσιάσουμε σαν ένα καμβά όπου τα μπαχαρικά είναι η παλέτα των χρωμάτων που χρησιμοποιούνται ως τα πολυτιμότερα «υλικά» του. Κανένα πιάτο δεν είναι ίδιο χωρίς την προσθήκη μυρωδικών, καρυκευμάτων, μπαχαρικών. Δίνουν άρωμα, δίνουν γεύση και προστατεύουν θεραπευτικά την υγεία.
Το κύριο χαρακτηριστικό των μπαχαρικών είναι ότι χρησιμοποιούνται απαραίτητα ξερά, γιατί μόνο τότε αναπτύσσονται η μέγιστη γεύση και το άρωμά τους, σε αντίθεση με τα αρωματικά βότανα που είναι γευστικότερα φρέσκα.
Διαχρονικά, εκτός από τη χρήση τους στη θεραπευτική και τη μαγειρική, χρησιμοποιήθηκαν σε θρησκευτικές τελετουργίες πολλών λαών, στις προσφορές προς τους θεούς, στην παρασκευή αρωμάτων, ποτών, σαπουνιών, καλλυντικών και αιθέριων ελαίων και ως χρωστικές ουσίες. Ένα από τα σημαντικά γνωρίσματα των μπαχαρικών είναι οι ισχυρές αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες, γεγονός που τα καθιστά ιδανικά στη συντήρηση των τροφίμων. Χρησιμοποιούνται για αυτόν τον σκοπό εδώ και αιώνες, ενώ αξιοποιούνται και από τη σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων. Έτσι, αποφεύγεται η χρήση χημικών συντηρητικών τα οποία, αποδεδειγμένα, βλάπτουν την υγεία.
Τι είναι όμως τα μπαχαρικά; Τα μπαχαρικά είναι τα αποξηραμένα τμήματα ενός φυτού που περιέχει αρωματικές, πικάντικες και καυστικές ουσίες. Αναφέρονται και ως καρύκευμα ή μυρωδικά. Τα μπαχαρικά μπορεί να είναι φύλλα, σπόρια, καρποί, ρίζες, άνθη, βολβοί και φλοιοί που, είτε ολόκληρα είτε επεξεργασμένα, χρησιμοποιούνται ως συνοδευτικά πρόσθετα στα τρόφιμα. Πολλές φορές δεν είναι διακριτό το όριο ανάμεσα στα μπαχαρικά, τα βότανα και τα μυρωδικά ειδικά σε χώρες όπως η δική μας όπου υπάρχει μεγάλη ποικιλία από αυτά. Περιλαμβάνονται στις αποκαλούμενες «αρτυματικές ύλες» και σύμφωνα με τον ελληνικό κώδικα τροφίμων και ποτών είναι: «εκείνες που έχουν έντονο άρωμα και γεύση και η προσθήκη τους στα τρόφιμα γίνεται για να βελτιώσουν τη γεύση τους».
Το «Ταξίδι» των Μπαχαρικών
Υπάρχουν αναφορές για χρήση μπαχαρικών σε αρχαίους ασσυριακούς μύθους, σε ιερογλυφικά στην Αίγυπτο και στις ιστορίες της Βίβλου. Είναι γνωστό ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι δεν χρησιμοποιούσαν τα μπαχαρικά κύρια για να νοστιμίζουν τα φαγητά αλλά και ως καλλυντικά, και στην τεχνική της μουμιοποίησης, ενώ τα τοποθετούσαν και στους τάφους. Η μυθική βασίλισσα του Σαββά θρυλείται πως προσέφερε στον βασιλιά Σολομώντα μπαχαρικά, χρυσάφι και πολύτιμους λίθους.
Η χρήση τους εξαπλώθηκε από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη και την ανατολική Μεσόγειο. Οι αρχαίοι Έλληνες λέγεται πως προμηθεύονταν μπαχαρικά προερχόμενα από τη νότια Ινδία. Μάλιστα, ο Ιπποκράτης είχε καταγράψει πάνω από 400 φάρμακα που προέρχονταν από μπαχαρικά και βότανα. Μπαχαρικά από την Κίνα, την Ινδία, την Κεϋλάνη - Σρι Λάνκα, τη Μαλαισία και την ευρύτερη περιοχή της Ινδονησίας, μεταφέρονταν με καραβάνια που ακολουθούσαν, μεταξύ άλλων, και τον περίφημο «δρόμο του μεταξιού». Αρχικά, υπήρχαν χερσαίοι δρόμοι στην Ανατολή για τη διακίνησή τους, αλλά το εμπόριο τους αναπτύχθηκε στη συνέχεια, κυρίως, δια θαλάσσης. Ο κόλπος της Βεγγάλης ήταν εκείνες τις εποχές σημείο συνεύρεσης πολλών εθνών και φυλών.
Από το 3.000 π.Χ. έως και τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες οι Άραβες κατείχαν το μονοπώλιο της διακίνησης των μπαχαρικών και των βοτάνων από τις ανατολικές χώρες. Οι Άραβες συναλλάσσονταν απευθείας με τους ιθαγενείς στα Νησιά των Μπαχαρικών παρακάμπτοντας τη διαμεσολάβηση των Ινδών. Και προκειμένου να αποτρέψουν κάθε απόπειρα ταξιδιού προς τις περιοχές αυτές, διέδιδαν τρομερές ιστορίες που φόβιζαν κάθε επίδοξο ανταγωνιστή τους.
Η πόλη της Αλεξάνδρειας έγινε, περίπου, το 80 π.Χ. το σημαντικότερο παγκόσμιο κέντρο διακίνησης μπαχαρικών που έφθαναν μέσω της Αραβίας και της Ερυθράς Θάλασσας από την Ινδία και τα Νησιά των Μπαχαρικών και από εκεί διοχετεύονταν στην Ευρώπη.
Και οι Κινέζοι, παρά τις ατελείς γνώσεις τους για τα ταξίδια στη θάλασσα, διέσχιζαν το Μαλαϊκό αρχιπέλαγος και εμπορεύονταν και αυτοί με την Κεϋλάνη και τα περιβόητα Νησιά των Μπαχαρικών που βρίσκονται στην περιοχή της Ινδονησίας. Εξέχουσα θέση στο εμπόριο των μπαχαρικών είχε ειδικά το σύμπλεγμα των ηφαιστειογενών νησιών Μπάντα, καθώς κάποτε ήταν ο μόνος τόπος παραγωγής μοσχοκάρυδου.
Γύρω στο 100 μ.Χ. οι Άραβες κατέκτησαν την κοιλάδα του Ινδού ποταμού. Εκεί έφεραν κύμινο και κορίανδρο, τα ανέμειξαν με ντόπιο πιπέρι, πιπερόριζα και κουρκούμη και έφτιαξαν μία περίεργη κιτρινωπή σκόνη με έντονη γεύση και άρωμα. Αιώνες αργότερα, οι Βρετανοί ναυτικοί διέδωσαν τη χρήση αυτής της σκόνης που ονομαζόταν κάρυ, υπάρχουν πολλές παραλλαγές της, σε όλο τον κόσμο.
Το μονοπώλιο των Αράβων, που διατηρήθηκε για αρκετούς αιώνες, άρχισε να καταρρέει όταν οι Αιγύπτιοι και οι Ρωμαίοι ήρθαν οι ίδιοι σε επαφή με τους εμπόρους της Ινδίας. Χρειάζεται να επισημάνουμε εδώ πως, τα μπαχαρικά ήταν διαθέσιμα μόνο στις ανώτερες τάξεις των Ρωμαίων και εκτιμούνταν όσο και το χρυσάφι.
Αλλά και στη διάρκεια του Μεσαίωνα τα μπαχαρικά ήταν τόσο πολύτιμα όσο ο χρυσός και οι πολύτιμοι λίθοι και αποτέλεσαν την κινητήρια δύναμη της τότε παγκόσμιας οικονομίας και του διεθνούς εμπορίου. Επίσης, ήταν μια βασική αιτία για την εκτεταμένη ανάπτυξη της πειρατείας. Κατά τον 13ο αιώνα η Βενετία έγινε η πλέον ισχυρή εμπορική δύναμη και ο μυθικός της πλούτος προερχόταν, σε μεγάλο ποσοστό, από το εμπόριο των μπαχαρικών. Οι Βενετοί διατηρούσαν ισχυρούς δεσμούς με τους Άραβες οι οποίοι στις αρχές του 13ου αιώνα τους παρέδωσαν το μονοπώλιο του ευρωπαϊκού εμπορίου με τις ανατολικές χώρες. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και το περιβόητο ταξίδι του βενετσιάνου εξερευνητή Μάρκο Πόλο (1254-1324) στην Ασία.
Η σκυτάλη πέρασε τους επόμενους αιώνες, περίπου, μετά το 1200 μ.Χ., στην Ευρώπη, όταν ευρωπαίοι εξερευνητές ανακάλυψαν δικούς τους δρόμους προς τις εξωτικές χώρες των μπαχαρικών.
Το πέρασμα από τον Μεσαίωνα στην Αναγέννηση σηματοδοτήθηκε από έντονες ναυτικές συγκρούσεις ανάμεσα στις χώρες που αποζητούσαν τον έλεγχο της διακίνησης των μπαχαρικών. Συγκεκριμένα, από τον 15ο έως και τον 17ο αιώνα, Ισπανοί, Πορτογάλοι, Άγγλοι και Ολλανδοί πολεμούσαν διαρκώς για αυτόν το λόγο.
Τον 20ο αιώνα το κέντρο διακίνησης των μπαχαρικών στο δυτικό κόσμο έγινε το Λονδίνο, ενώ στα τέλη του 20ου αιώνα η Νέα Υόρκη πήρε τη σκυτάλη θέτοντας τις ΗΠΑ στην πρώτη θέση του παγκόσμιου εμπορίου μπαχαρικών.
Στις μέρες μας ακόμη παράγονται στην Ασία τα μπαχαρικά που κάποτε κυριαρχούσαν στο εμπόριο, όπως η κανέλλα, το πιπέρι, το μοσχοκάρυδο, το γαρίφαλο και η πιπερόριζα. Όμως, πλέον παράγονται πολλά είδη μπαχαρικών και σε χώρες του δυτικού ημισφαιρίου. Για παράδειγμα, η Βραζιλία καλλιεργεί πιπέρι, η Γρενάδα μοσχοκάρυδο, η Τζαμάικα πιπερόριζα και μπαχάρι και η Νικαράγουα, το Ελ Σαλβαδόρ και οι ΗΠΑ παράγουν σουσάμι.
Ξακουστές είναι οι υπαίθριες αγορές στην Ταγγέρη, στην Καζαμπλάνκα, στο Μαρακές, η Αγορά της Ρώμης αλλά και στο Αλ Χαλίλ και το Ασουάν της Αιγύπτου καθώς και στο Καπαλί Τσαρσί της Κωνσταντινούπολης όπου τα αρώματα των μπαχαρικών ζωντανεύουν τις αισθήσεις, ενώ προσφέρουν και μοναδικές ευκαιρίες για παζάρεμα!
Στην εποχή μας τα μπαχαρικά δεν αποτελούν πλέον προνόμιο των λίγων αλλά χρησιμοποιούνται ευρύτατα και αποτελούν ένα εκ των «ουκ άνευ» της σύγχρονης μαγειρικής. Ωστόσο, εξακολουθεί να μην είναι ευρέως γνωστό το ότι επηρέασαν έντονα τον ρου της παγκόσμιας ιστορίας διαμορφώνοντας τον κόσμο μας έως και σήμερα.
Μπαχαρικά & Θεραπευτικές Ιδιότητες
Παρόλο που οι επιστημονικές έρευνες επί των μπαχαρικών είναι στα πρώτα στάδια, τα μέχρι τώρα ευρήματα είναι εντυπωσιακά. Τα πολλαπλά φυτοχημικά στοιχεία που απαντώνται σε πολλά φυτά της φύσης μπορούν να προφυλάξουν τα υγιή κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού. Για παράδειγμα, η κουρκουμίνη που απαντάται σε πάρα πολλά μπαχαρικά έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο του καρκίνου του παχέως εντέρου κατά 50%, ενώ άλλες έρευνες έδειξαν ότι πιθανότατα προστατεύει και από τον καρκίνο του δέρματος. Επιπλέον, οι πρώτες επιστημονικές ενδείξεις την κατατάσσουν μεταξύ των πλέον δραστικών χημικών ουσιών που παρεμποδίζει την ανάπτυξη του ιού HIV και τον πολλαπλασιασμό του, ελέγχοντας έτσι την ασθένεια του AIDS.
Υπάρχουν ενδιαφέρουσες έρευνες σχετικά με τα συστατικά των μπαχαρικών, μια ομάδα εκ των οποίων φαίνεται πως έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες, κρατώντας τις αρτηρίες καθαρές. Αρκετά από αυτά εξουδετερώνουν έναν αριθμό από βλαβερά χημικά που συχνάζουν στο ανθρώπινο σώμα. Ορισμένα άλλα αποδείχτηκε ότι όταν έρχονται σε επαφή με καρκινοειδή κύτταρα, ακόμα και με αυτά που προκαλούν λευχαιμία, τα ακινητοποιούν και τα εξουδετερώνουν, ενώ αφήνουν ανέπαφα τα υγιή κύτταρα.
Νορβηγοί και Ιάπωνες ερευνητές μελέτησαν τη συγκέντρωση αντιοξειδωτικών ουσιών σε μπαχαρικά καθώς και σε αρωματικά φυτά. Τα συμπεράσματα της μελέτης τους, που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Nutrition», οι ερευνητές τονίζουν ότι η χρήση των μπαχαρικών και των αρωματικών βοτάνων ενδεχομένως να συνιστά πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών, εφάμιλλη των φρούτων και των λαχανικών.
Όλες οι παραπάνω έρευνες προσθέτουν και την ωφέλιμη για την υγεία πλευρά των μπαχαρικών πέρα από τη χρήση τους στην μαγειρική. Το άρωμα που σκορπάνε απλόχερα στην κουζίνα, καθώς και τα επιπλέον αιθέρια έλαια και συστατικά δημιουργούν ένα άριστο αποτέλεσμα. Σκεφτείτε πώς θα ήταν το παγωτό βανίλια χωρίς τη χρήση βανίλιας, ή ο σιμιγδαλένιος χαλβάς χωρίς κανέλα ή τα σουτζουκάκια χωρίς κύμινο. Το τερπνόν λοιπόν μετά του ωφελίμου!!!
Τα Αρχαία Φάρμακα
Αρχαίες αλλά και νεότερες πηγές, βιβλία ιατρικής και βοτανολογίας αναφέρουν τα μπαχαρικά ως σπουδαία φάρμακα για τη θεραπεία μιας πληθώρας ασθενειών. Χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή ελαίων, φαρμάκων, αφροδισιακών, αλλά και σε διάφορες τελετουργίες σχεδόν σε όλους τους λαούς. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι, όμως, εκτίμησαν τόσο τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, όσο και την εξαιρετική τους γεύση.Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, όπως και στην αρχαία Ελλάδα, η σωματική ευεξία και η σωστή διατροφή ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες. Τα μπαχαρικά τότε «θεωρούνταν τόσο αισθησιακά όσο και υγιεινά». Κυρίως, μετρίαζαν την επικινδυνότητα των τροφών που καρύκευαν και κάποια στιγμή τροφές, ιατρική, μπαχαρικά και φάρμακα συνδέονταν στενά. Η διαφορά μάλιστα μεταξύ ενός εμπόρου μπαχαρικών και ενός φαρμακοποιού ήταν από ασαφής έως ανύπαρκτη.
Το 16ου και του 17ου αιώνα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούσε η πεποίθηση των Άγγλων ιατρών για τις θαυματουργές ιδιότητες του μοσχοκάρυδου, που πίστευαν πως αποτελούσε ένα είδος ελιξιρίου ικανού να θεραπεύσει ακόμη και την τρομερή πανώλη. Το θεωρούσαν ως πανάκεια για κάθε σχεδόν ασθένεια, αλλά και ως ισχυρότατο αφροδισιακό.
Όλα σχεδόν τα μπαχαρικά είναι σπουδαίες πηγές αντιοξειδωτικών ουσιών, που μας προστατεύουν από τη γήρανση, αλλά και από διάφορες παθήσεις όπως τον διαβήτη, ενώ δυναμώνουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη διατροφή. Πολλά από αυτά έχουν αντιφλεγμονώδη και παυσίπονη δράση. Κάποια διευκολύνουν την πέψη, ενώ άλλα θεωρούνται αφροδισιακά. Είναι σπουδαία αντιμικροβιακά και εξουδετερώνουν παθογόνους μικροοργανισμούς.
Το κάθε μπαχαρικό περιέχει μια πληθώρα βιταμινών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων και άλλων ευεργετικών για τον οργανισμό μας θρεπτικών στοιχείων και είναι «επιφορτισμένα» με μια πληθώρα ιδιοτήτων άλλοτε αποδεδειγμένων και άλλοτε ανεπιβεβαίωτων επιστημονικά, αλλά και χωρίς σχεδόν καθόλου θερμίδες. Παρόλα αυτά θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με την ποσότητα των μπαχαρικών που χρησιμοποιούμε. Μια πρέζα αρκεί.
Θα πρέπει να επισημάνουμε πως οι παραδοσιακές ιατρικές των λαών, όπως η αγιουρβέδα και η κινέζικη ιατρική, καταγράφουν εντυπωσιακές θεραπευτικές ιδιότητες για πλήθος μπαχαρικών και βοτάνων.
Αν και έχουμε προσπαθήσει παραπάνω να προσδιορίσουμε ποιά φυτά ανήκουν στα μπαχαρικά είναι δύσκολο να οριοθετήσουμε ακριβώς το σημείο που διαχωρίζει τα μπαχαρικά, από τα αρωματικά και τα βότανα, μια που η χρήση όλων αυτών ξεπερνά τα όρια της γευσιγνωσίας και αγγίζει την αληθινή θεραπεία μέσα από την παράδοση της ίδιας της φύσης που απλόχερα μας χαρίζει. Παρόλα αυτά θα προσπαθήσουμε να αναφέρουμε ορισμένα από αυτά καθώς και κάποιες από τις πιο σημαντικές ευεργετικές τους ιδιότητες που έως τώρα μας είναι γνωστές.
Πιπέρι
Θεωρείται ο «βασιλιάς» των μπαχαρικών. Αναφέρεται σε ινδικά κείμενα πριν από 3000 χρόνια, ενώ ο Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν και στη σύνθεση των μπαχαρικών για μουμιοποίηση.
Πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, το πιπέρι χάρη στην «καυτερή» ουσία καψαϊκίνη, καταπραϋνει τους μυϊκούς πόνους και τις μετεγχειρητικές ενοχλήσεις καθώς μπλοκάρει τις χημικές ενώσεις που μεταφέρουν το μήνυμα του πόνου στον εγκέφαλο. Έχει αντιβακτηριδιακή δράση, βοηθά στο βήχα, το ρίγος, τη βρογχίτιδα, και τις αλλεργίες και καταπολεμά τις χειμερινές ιώσεις. Βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος και διώχνει την κατάθλιψη. Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο «American Journal of Clinical Nutrition» ανέφερε πώς το πιπέρι βοηθά και στην απώλεια βάρους.Το πιπέρι ή αλλιώς πέπερι έχει το συστατικό πιπερίνη που σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν, δρα προληπτικά στον καρκίνο του μαστού. Κύριο χαρακτηριστικό του μαυροπίπερου είναι η ικανότητά του να ερεθίζει συγκεκριμένους γευστικούς κάλυκες που δίνουν εντολή στο στομάχι για την έκκριση υδροχλωρικού οξέως, προετοιμάζοντάς το να ξεκινήσει τη διαδικασία της πέψης. Σαν αποτέλεσμα, η τροφή διασπάται πιο γρήγορα χωρίς να αφήνει το περιθώριο να αναπτυχθούν μικροοργανισμοί που οδηγούν σε έντονο φούσκωμα, δυσκοιλιότητα ακόμα και διάρροια.
Πιπέρι Καγιέν
Προέρχεται από την ποικιλία της πιπεριάς chili και η καυτερή του γεύση οφείλεται στην ουσία καπσαϊκίνη. Το πιπέρι καγιέν αποτελεί εξαιρετική πηγή β-καροτενίου που είναι μια μορφή της βιταμίνης Α, γεγονός που του προσδίδει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, καθώς και Βιταμίνης C που ενδείκνυται για την αντιμετώπιση των κρυολογημάτων, του πυρετού, της δυσπεψίας και της γρίπης. Η επαρκής πρόσληψή του σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων ενώ έχει αντιφλεγμονώδη δράση και βιταμίνες που προστατεύουν τα κύτταρα από την καταστροφική δράση των ελεύθερων ριζών. Ο προστατευτικός μηχανισμός περιλαμβάνει τη μείωση της οξείδωσης της χοληστερόλης, μειώνοντας έτσι τη βλαπτική της επίδραση στα αγγεία. Το καγιέν, όπως και όλες οι πιπεριές τσίλι έχουν αντιθρομβωτική δράση, διεγερτικές, χωνευτικές, τονωτικές και απολυμαντικές ιδιότητες, ενώ φαίνεται ότι λειτουργούν και ως φυσικά αναλγητικά ενώ ελέγχουν και τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Λανθασμένα το τσίλι έχει τη φήμη ότι αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης πεπτικού έλκους. Αντίθετα, τον μειώνει, αδρανοποιώντας βακτήρια που είναι υπεύθυνα για την πρόκληση του πεπτικού έλκους. Επίσης, διεγείρει το βλεννογόνο του στομάχου ώστε να εκκρίνει προστατευτικά υγρά που εμποδίζουν τη δημιουργία έλκους. Ωστόσο, σε περιπτώσεις ατόμων που έχουν ήδη παρουσιάσει πεπτικό έλκος, η κατανάλωσή του πρέπει να γίνεται με προσοχή. Μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, έδειξε ότι η κατανάλωση τσίλι μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη μέσω μιας σειράς προστατευτικών επιδράσεων στα συγκεκριμένα κύτταρα.
Ρίγανη ή Ορίγανο
Βρίσκεται στην κορυφή της «μεσογειακής μαγειρικής», θεωρείται αρωματικό βότανο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί φρέσκο ή αποξηραμένο. Θεωρείται προϊστορικό μυρωδικό μια και ανακαλύφθηκε σε παλαιολοντικά μνημεία, στην αρχαία Ελλάδα λατρευόταν ως σύμβολο χαράς και ευτυχίας, μιας και κοσμούσε τα στεφάνια σε τελετές γάμων. Αλλά και οι αρχαίοι Έλληνες έπιναν αφέψημα ρίγανης για να γιατρέψουν τους σπασμούς της κοιλιάς, αλλά και τις διάρροιες.
Θα τη βρούμε στα περισσότερα ορεινά μέρη της ελληνικής υπαίθρου και σχεδόν μέσα σε κάθε χωριάτικη σαλάτα. Η ρίγανη έχει μοναδική και ιδιαίτερα ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και είναι από τα πιο φρέσκα βότανα. Χάρη στη θυμόλη και τη καρβακόλη που εμπεριέχει, δρα ως «ασπίδα» απέναντι σε ιώσεις και βακτήρια εμποδίζοντας τη δράση μικροοργανισμών προφυλάσσοντάς μας από διάφορες ασθένειες. Η γνωστή αντιοξειδωτική της δράση είναι ισχυρότερη από τα τεχνητά αντιοξειδωτικά σκευάσματα ΒΗΤ και ΒΗΑ που χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία στα συσκευασμένα κρέατα.
Η ρίγανη, είναι ένα καλό γιατρικό για μολύνσεις του δέρματος, για τη δυσκαμψία των μυών και των αρθρώσεων, αλλά και για όσους έχουν αδύναμο αναπνευστικό σύστημα. Η νόστιμη ρίγανη είναι επίσης γνωστή πηγή β-καροτίνης και σιδήρου.
Διευκολύνει την πέψη και καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα. Καλό δυναμωτικό και φίλος για τους πνεύμονες βοηθά στις χρόνιες βρογχίτιδες. Έχει διεγερτικές ιδιότητες και βοηθά τα άτομα που υποφέρουν από κόπωση.
Το αιθέριο έλαιό της είναι τονωτικό, αντισπασμωδικό, ευστόμαχο, αντιβηχικό, αποχρεμπτικό και χρησιμοποιείται σε εντριβές του δέρματος και για τονωτικά και κατευναστικά λουτρά.
Τέλος, αποτελεί ίσως το ιδανικότερο συνοδευτικό του ψημένου κρέατος καθώς οι φυτικές της ίνες μειώνουν τη χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια στο αίμα εξισορροπώντας έτσι τις τυχόν βλάβες από την κρεοφαγία. Αυτό που λίγοι γνωρίζουν είναι η αντικαρκινική δράση της ρίγανης. Το κρέας από τη φύση του περιέχει νιτρικά που σε συνδυασμό με τις αμίνες του στομάχου δημιουργούν νιτροζαμίνες που είναι καρκινογόνες ουσίες. Το ριγανισμένο κρέας εκτός από τη νοστιμιά που αποκτά, βοηθά και στην αποφυγή ανάπτυξης νιτροζαμίνων.
Μπαχάρι
Το μπαχάρι έρχεται δεύτερο μετά το γαρίφαλο όσον αφορά την περιεκτικότητά του σε αντιοξειδωτικά στοιχεία, σύμφωνα με σχετική αξιολόγηση του Πανεπιστημίου του Όσλο. Επίσης, του έχει αποδοθεί και η ιδιότητα να μειώνει την πίεση, αλλά δεν υπάρχουν αρκετά ερευνητικά δεδομένα γι’ αυτή του τη δράση.
Επειδή έχει αναισθητικές ιδιότητες χρησιμοποιείται για την παρασκευή πολλών αλοιφών, που ανακουφίζουν από τον πόνο. Τα έλαιά του χρησιμοποιούνται σε φάρμακα που σκοπό έχουν να ανακουφίζουν από τη δυσπεψία και τους στομαχικούς πόνους, ενώ βοηθά και στην πέψη των λιπαρών ουσιών. Καταπολεμά ακόμη τον πονοκέφαλο και τον πονόδοντο.Τα αιθέρια έλαιά του χρησιμοποιούνται στην αρωματοθεραπεία για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως: αρθρίτιδα, βήχας, κράμπες, κατάθλιψη, κούραση, στρες. Τα εμποτισμένα με μπαχάρι έμπλαστρα ανακουφίζουν ρευματικούς πόνους και νευραλγίες.
Συνδυασμένο μαζί με πιπέρι, κανέλα, γαρίφαλο και μοσχοκάρυδο χρησιμοποιείται στην αλλαντοποιία, την ποτοποιία και στα φαγητά.
Μουστάρδα
Η θρεπτική αξία της μουστάρδας οφείλεται στον σιναπόσπορο ο οποίος έχει υψηλά ποσοστά πρωτεϊνών, ιχνοστοιχείων και μετάλλων όπως το ασβέστιο, το μαγνήσιο, το κάλιο και η νιασίνη. Η μουστάρδα έχει λίγες θερμίδες και χαμηλά λιπαρά με χαρακτηριστικό την απουσία χοληστερόλης.
Πολλοί ερευνητές έχουν αναφέρει την προστασία που προσφέρει το έλαιο μουστάρδας έναντι τροφοπαθογόνων μικροοργανισμών όπως οι Listeria, E. Coli, Staphylococcus aureus. Σε όλους τους σπόρους μουστάρδας υπάρχουν ισοθειακυανικές ενώσεις οι οποίες ελευθερώνονται όταν ενεργοποιείται ένα ένζυμο που επίσης υπάρχει στους σπόρους, η μυροσινάση. Επιπλέον, πολλές μελέτες έχουν συνδέσει αυτές τις ισοθειακυανικές ενώσεις με την προστασία έναντι του καρκίνου. Εργαστηριακά πειράματα έχουν δείξει πως η βρώση του φυτού μειώνει τον κίνδυνο προσβολής ορισμένων μορφών καρκίνου, ιδιαίτερα του παχέως εντέρου και του στομάχου.
Τα έμπλαστρα με σινάπι αλλά και οι αλοιφές είναι ίσως από τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες για μολύνσεις του στέρνου. Το λάδι του σιναπιού είναι ευεργετικό για την ανακούφιση του πόνου στις κλειδώσεις, η υπεραιμία που προκαλεί βοηθά σε μυϊκούς και σκελετικούς πόνους και μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία ερεθισμών του δέρματος. Ο αλεσμένος σπόρος χρησιμοποιείται για θεραπεία ρευματισμών και ως μέσο μείωσης της συμφόρησης στο εσωτερικό των οργάνων. Εφαρμοζόμενο εξωτερικά το σινάπι μειώνει τη συμφόρηση των εσωτερικών οργάνων τραβώντας το αίμα προς την επιφάνεια και είναι χρήσιμο σε πονοκέφαλους, νευραλγία και σπασμούς. Βοηθά στη θεραπεία των αναπνευστικών μολύνσεων, χιονίστρες και σκασίματα δέρματος. Το έλαιο του σιναπιού προτείνεται για το δυνάμωμα της τρίχας ενώ η σκόνη του σπόρου είναι αντισηπτική.
Η μαύρη και λευκή μουστάρδα ενισχύουν το κυκλοφοριακό και γαστρεντερικό σύστημα. Η λευκή μουστάρδα ανακουφίζει τον πόνο και είναι διουρητική και αντιβιοτική, με αναγνωρισμένη εδώ και αιώνες αποσυμφορητική και αποχρεμπτική δράση ανακουφίζει από συμπτώματα συμφόρησης της ιγμορίτιδας. Συντελεί στην καύση των περίσσιων θερμίδων. Το λευκό σινάπι δρα ως αντιμυκητιακό, ορεκτικό, άφυσο, καθαρτικό, εφιδρωτικό, χωνευτικό, διουρητικό, εμετικό, αποχρεμπτικό, αλλεργικό, διεγερτικό, τονωτικό και καυστικό. Στη Κίνα χρησιμοποιείται στη θεραπεία του βήχα με άφθονο φλέγμα, στη φυματίωση και την πλευρίτιδα.
Αναφέρεται ότι το αφέψημα των σπόρων χρησιμοποιείται στην θεραπεία σκλήρυνσης συκωτιού και σπλήνας καθώς και στη θεραπεία καρκινώματος σε όγκους του λαιμού και αποστήματα.
Κανέλα
Η σύνθεση της κανέλας αποτελείται από τρία βασικά έλαια που παρουσιάζουν έντονη αντιμικροβιακή δράση. Συγκεκριμένα έχει αποδειχτεί ότι ελάχιστες σταγόνες από εκχύλισμα κανέλας αρκούν να εμποδίσουν την δράση των μικροοργανισμών Bacilus και Candida. Επίσης το έλαιο cinnamaldehyde βοηθά στην προφύλαξη του οργανισμού από καρδιοαγγειακά νοσήματα, εμποδίζοντας τη συσσώρευση αιμοπεταλίων και μειώνοντας τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα.
Η κανέλα αποτελεί εξαιρετική πηγή μαγγανίου και σιδήρου. Όταν συνδυάζεται με μήλο και πορτοκάλι, η περιεκτικότητα των φρούτων σε βιταμίνη C μεγιστοποιεί την απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό.
Έρευνες έχουν δείξει ότι βοηθά την κακή χοληστερόλη, αλλά και ότι έχει θερμαντικές, αντισηπτικές, αντιρυτιδικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και καταπολεμά τους σπασμούς. Χάρη στις κινναμικές αλδεΰδες της, η κανέλα «ρίχνει» την υψηλή αρτηριακή πίεση καθώς και τον πυρετό και διαθέτει αναλγητική δράση. Μια ακόμη πολύ σημαντική ιδιότητά της αφορά στην σχέση της με τον διαβήτη τύπου 2. Βοηθά σε περιπτώσεις τυμπανισμού και δυσπεψίας ενώ είναι πλούσια πηγή μαγνησίου, συστατικού απαραίτητου για την οστική πυκνότητα.
Βοηθάει στην αντιμετώπιση στομαχικών διαταραχών, τονώνει το κυκλοφοριακό, καταπραΰνει τους πόνους της περιόδου, έχει αφροδισιακές ιδιότητες και βοηθάει στον κορεσμό.
Στην φαραωνική Αίγυπτο τη χρησιμοποιούσαν στη μαγεία και στη διαδικασία ταρίχευσης για τις μούμιες.
Με κανέλλα αρωμάτιζαν παλαιότερα τα σεντόνια τους και οι εραστές, αλλά και τα ρούχα τους οι γυναίκες. Το άρωμά της μάλιστα την καθιστούσε δώρο που άρμοζε στους βασιλείς και στις θυσίες προς τους θεούς.
Κάπαρη
Στην αρχαιότητα πίστευαν ότι το φυτό έχει θεραπευτικές αλλά και μαγικές ιδιότητες. Ο αρχαίος γιατρός Διοσκουρίδης συνιστούσε τα φύλλα και τη ρίζα του φυτού για να εξαφανίζονται τα πρηξίματα. Η χαρακτηριστική μυρωδιά της κάππαρης οφείλεται στο καπρικό οξύ. Το φυτό παράγει αιθέριο έλαιο που περιέχει καππαρίνη μια ουσία που διεγείρει το στομάχι.
Γιατρεύει τη σπλήνα, τα σκουλήκια του εντέρου και τις αιμορροΐδες. Ανοίγει την όρεξη και διεγείρει τα γαστρικά υγρά. Ο φλοιός της ρίζας χρησιμοποιείται στη θεραπεία παθήσεων όπως αρθρίτιδες, ρευματισμοί και πονόδοντοι.
Σαφράν ή Ζαφορά
Έχει αναφερθεί από τον Όμηρο, τον Πλίνιο και τον Ιπποκράτη. Τοιχογραφίες με άνθη κρόκου και κρίνα και ο «κροκοσυλλέκτης πίθηκος» στα μινωικά ανάκτορα μας πληροφορούν για την ύπαρξη του φυτού στην ελληνική επικράτεια.
Η λέξη σαφράν αλλά και η λέξη ζαφορά προέρχεται από την αραβική λέξη «ζαφαράν» που σημαίνει κίτρινο. Ετυμολογικά, η λέξη «κρόκος» αντλεί την προέλευσή της από την ελληνική λέξη «κρόκη» που σημαίνει, το νήμα που χρησιμοποιείται για την ύφανση σε έναν αργαλειό.
Έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Προστατεύει την καρδιά από καρδιαγγειακές ασθένειες. Ενισχύει τη διανοητική λειτουργία και την πνευματική διαύγεια, ενώ συμβάλλει στη μείωση της χοληστερίνης.
Γαρίφαλο
Η χρήση του μας πηγαίνει πολύ πίσω στο χρόνο, αφού αρχαιολόγοι ανακάλυψαν γαρίφαλα μέσα σε ένα δοχείο στη Συρία, που χρονολογείται περίπου από το 1700 π.Χ.!
Το γαρίφαλο περιέχει υψηλές ποσότητες μαγγανίου, μια πολύ καλή πηγή διαιτητικών ινών, βιταμίνης C, ωμέγα-3, λιπαρών οξέων, ασβεστίου και μαγνησίου. Αν και κάθε ένα από τα στοιχεία αυτά έχει το δικό του ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα, το πιο ευεργετικό συστατικό του γαρίφαλου είναι το λάδι, το οποίο περιέχει μια αντιφλεγμονώδη ουσία που ονομάζεται ευγενώλη. Χρησιμοποιείται πλατιά ως αντισηπτικό από τους οδοντιάτρους για να αποκατασταθεί η βλάβη και να ανακουφιστεί ο ασθενής από τον έντονο πόνο.
Επίσης είναι αντισπασμωδικό, βοηθά στον τυμπανισμό, διεγείρει την πνευματική λειτουργία, ενώ χρησιμοποιείται στη θεραπεία της ακμής, του έρπητα και έχει, όπως και η κανέλα, αντιγηραντικές ιδιότητες. Είναι ένα από τα συστατικά που χρησιμοποιούνται στη διαδικασία της μουμιοποίησης.
Κουρκουμάς
Ήταν γνωστή αυτή η μπαχαρική ρίζα στους λαούς της Ανατολής εδώ και χιλιετίες, οι Άραβες τον χρησιμοποιούσαν ως χωνευτικό.
Η κουρκούμη, είναι μία αντιοξειδωτική ουσία που παράγεται από τη ρίζα του φυτού και περιέχεται κύρια στο ινδικό μπαχαρικό κάρυ, έχει συνδεθεί με την πρόληψη του διαβήτη, την προστασία ενάντια στη νόσο του Αλτσχάιμερ, την ανακούφιση από τα αρθριτικά και την επιβράδυνση της ηπατικής βλάβης που οδηγεί σε κίρρωση του ήπατος. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η κουρκούμη φαίνεται ότι έχει και αντικαρκινικές ιδιότητες, μπορεί να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα του οισοφάγου, ενώ φαίνεται επίσης ότι προλαμβάνει την ανάπτυξη όγκων που συνδέονται με τον καρκίνο του παχέως εντέρου και του προστάτη.
Επιπλέον, καναδική έρευνα αναφέρει ότι συμβάλλει στην επούλωση των αγγείων μετά από καρδιακά επεισόδια, ενώ μελετάται και η πιθανή προστατευτική δράση της στην πρόληψη του εγκεφαλικού.
Ινδοί και Κινέζοι γιατροί τον χρησιμοποιούσαν για τη θεραπεία του κνησμού του δέρματος και της πυώδους οφθαλμίτιδας. Βρασμένο μέσα σε γάλα σταματά το συνάχι.
Κάρυ ή Μασάλ
Η λέξη κάρυ χρησιμοποιείται για το μίγμα των καρυκευμάτων που αποτελείται από τον τέρμινθο, την κουρκουμίνη, το κόκκινο πιπέρι, τον κόλιανδρο, το κάρδαμο, την κανέλα, το τζίντζερ και το κύμινο, με διάφορες παραλλαγές ανά περιοχές.
Υπάρχουν έρευνες που συσχετίζουν την κατανάλωση κάρυ με ποικίλα οφέλη στην υγεία, κυρίως λόγω της κουρκουμίνης που περιέχει σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα του οισοφάγου. Σήμερα οι επιστήμονες διερευνούν κατά πόσο η κατανάλωση κάρυ, αλλά και άλλων μπαχαρικών ή βοτάνων που περιέχουν σαλικυλικό οξύ όπως η ρίγανη, το θυμάρι και η πάπρικα, προστατεύει τον οργανισμό από ορισμένες μορφές καρκίνου.
Επίσης, σύμφωνα με μελέτες από την Ιταλία, την Αμερική και τον Καναδά, το κάρυ έχει συσχετιστεί με την προστασία του εγκεφάλου από εκφυλιστικές νόσους, με τη μείωση του κινδύνου καρδιακού επεισοδίου, με την καταπολέμηση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Ανεβάζει την πίεση και κάνει την καρδιά να κτυπά γρηγορότερα.
Θεωρείται φυσική πηγή σαλικυλικού οξέος, δηλαδή είναι σαν την ασπιρίνη, αλλά σε μικρές δόσεις! Ενδιαφέρον προκαλεί η διαπίστωση ότι στην Ινδία, μια χώρα με μεγάλη κατανάλωση σε κάρυ υπάρχουν μικρά ποσοστά καρκίνου στο παχύ έντερο.
Το κάρυ χρησιμοποιείται πολύ στην ασιατική κουζίνα και αξίζει να σημειωθεί ότι η συχνότητα της νόσου Αλτσχάιμερ μεταξύ των ηλικιωμένων Ασιατών είναι τέσσερις φορές μικρότερη από αυτή στις ΗΠΑ.
Κορίανδρος ή Κόλιανδρος
Αυτό το μπαχαρικό, αξίζει περισσότερη χρήση στα φαγητά μας, από ό,τι συνήθως κάνουμε. Εκτός από ότι προσφέρει ινδική γοητεία σε ένα πιάτο, είναι ένα φυσικό αποτοξινωτικό, μιας και μειώνει την υψηλή χοληστερόλη. Έχει αντιμικροβιακές και αντισηπτικές ιδιότητες, καθώς και αντικαρκινογόνες.
Ο κόλιανδρος έχει χρησιμοποιηθεί ανά τους αιώνες ως βότανο για την ανακούφιση από τους πόνους, τις κράμπες, τους σπασμούς, τη ναυτία, τη δυσπεψία και τις μολύνσεις από μύκητες. Είναι σε θέση να εξολοθρεύει επικίνδυνα βακτήρια όπως το E. coli, τη σαλμονέλα και το ιδιαίτερα ανθεκτικό υπερβακτήριο MRSA.
Ο κόλιανδρος έχει διουρητικές ιδιότητες. Βοηθά σε περιπτώσεις ανορεξίας, σε γαστρεντερικά προβλήματα και ισορροπεί τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Στο Μεσαίωνα έκαναν κατάπλασμα για να αντιμετωπίσουν αποστήματα.
Ο κόλιανδρος εδώ και 3.000 χρόνια, είναι το κυρίαρχο συστατικό για αρώματα και καλλυντικά, καθώς και για ερωτικά φίλτρα. Χρησιμοποιείται στη μαγειρική, στην αρτοποιία αλλά και στην παραγωγή διαφόρων αλκοολούχων ποτών κυρίως λικέρ, όπως το ούζο, το τσίπουρο, μπίρα και το τζιν.
Χρησιμοποιούνται τα φύλλα, οι καρποί και η ρίζα του, ενώ το έλαιό του που παράγεται από τους σπόρους του, χρησιμοποιείται και ως συντηρητικό σε τρόφιμα του εμπορίου.
Μέσω αυτού εξασφάλιζαν –άγνωστο πώς- την αθανασία της ψυχής, οι αρχαίοι Κινέζοι, ενώ σε σανσκριτικά κείμενα ανάφεραν πως τον καλλιεργούσαν στους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας. Έγινε πλατιά γνωστό και ως το πιο σημαντικό συστατικό στην αρωματοποιία των ανακτόρων της Πύλου.
Γλυκάνισος
Η καταγωγή του είναι από την ανατολική Μεσόγειο ή τη Μέση Ανατολή όμως σήμερα έχει διαδοθεί στην Ευρώπη, την Ασία και την Αμερική. Χρησιμοποιείται από το 2000 π.Χ. ως αρωματικό, καρύκευμα και φάρμακο.
Ήταν γνωστό από την αρχαιότητα, οι δε Αιγύπτιοι τον χρησιμοποιούσαν, μαζί με το κύμινο και τη ματζουράνα, για τη μουμιοποίηση των νεκρών. Από εκείνα τα μακρινά χρόνια άρχισε να χρησιμοποιείται στην ιατρική, αλλά και σε μαγικές πρακτικές. Από τότε τον χρησιμοποιούσαν για τον αρωματισμό γλυκισμάτων και άρτων. Στα Βυζαντινά χρόνια χρησιμοποιούσαν σπόρους γλυκάνισου για να φτιάχνουν τον «ανισίτη οίνο», ενώ στην αρχαία Κίνα το θεωρούσαν φυτό ιερό.
Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι θεωρούσαν τον γλυκάνισο αφροδισιακό και πίστευαν ότι διατηρεί τη νεότητα και διώχνει τα κακά όνειρα όταν τοποθετηθεί κάτω από το μαξιλάρι τη νύχτα. Ο Ιπποκράτης πίστευε ότι ο γλυκάνισος σταματούσε το φτάρνισμα ενώ ο Διοσκουρίδης το συνιστούσε ως διουρητικό και εφιδρωτικό αλλά και ως φάρμακο εναντίον των πονοκεφάλων. Ο Πλίνιος αναφέρει ότι οι γυναίκες που επρόκειτο να γεννήσουν, όταν μύριζαν γλυκάνισο είχαν εύκολο τοκετό.
Βοηθάει τους πόνους του στομάχου, τα αέρια και τους κολικούς, αποχρεμπτικό και ήπιο ηρεμιστικό. Τονώνει τις λειτουργίες ζωτικών οργάνων, ήπαρ, καρδιά, πνεύμονες και εγκέφαλο.
Ενισχύει το ανοσοποιητικό και βοηθά στην μείωση της βουλιμίας και είναι ήπιο καθαρτικό και τονωτικό. Βοηθάει στη λιποδιάλυση, τα αέρια και τους κολικούς. Θεωρείται αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση της ναυτίας και αντιπυρετικό μέσο.
Επειδή το αιθέριο έλαιο του γλυκάνισου αποβάλλεται από τον οργανισμό τμηματικά και από την αναπνοή, το φαρμακευτικό σκεύασμα συμβάλει και στον καθαρισμό των φλεμάτων από τους αναπνευστικούς οδούς. Εισπνοή καμένου γλυκάνισου διευκολύνει όσους υποφέρουν από συνάχι, ενώ ως ρόφημα βοηθά στις αϋπνίες.
Το εκχύλισμα-απόσταγμα των σπόρων έχει ναρκωτικές ιδιότητες, χωρίς να συσσωρεύεται στον οργανισμό. Το αφέψημα των σπόρων συνδυασμένο και με άλλα κατάλληλα σκευάσματα, χρησιμοποιείται στα παιδιά για βρογχικά προβλήματα και άσθμα.
Πολύ συχνά χρησιμοποιείται στην αρτοποιία ως αρωματικό ή ως κύριο αρωματικό σε αλκοολούχα ποτά, όπως το αψέντι το ούζο και το ρακί.
Μοσχοκάρυδο
Το μοσχοκάρυδο μοιάζει σαν μικρό ροδάκινο και το κουκούτσι του μυρίζει τόσο όμορφα όσο ο μόσχος.
Περιέχει αιθέριο έλαιο με θεραπευτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται για ρευματικούς πόνους και στην καταπολέμηση του πόνου από τις πέτρες της χολής και των νεφρών. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επείγουσα θεραπεία για να κατευνάσει τον πονόδοντο.
Δρα ως αντισηπτικό του εντέρου και τονώνει τον εγκέφαλο και το κυκλοφορικό, αντενδείκνυται, όμως, γενικά η χρήση του από τις εγκύους. Είναι γιατρικό του πεπτικού για τη ναυτία, τον εμετό, τη δυσπεψία και για τη διάρροια, ιδίως αν οφείλεται σε τροφική δηλητηρίαση. Κλινικές μελέτες απέδειξαν την επιτυχία του στη θεραπεία της νόσου του Crohn.
Χρησιμοποιείται κυρίως στη γαστρονομία για τις χωνευτικές του ιδιότητες, ιδιαίτερα για τα λιπαρά, βαριά ή αμυλούχα φαγητά.
Το μοσχοκάρυδο, επειδή έχει ναρκωτικές ιδιότητες, είναι τοξικό σε μεγάλες δόσεις. Η απορρόφηση ενός ολόκληρου καρυδιού, μπορεί να προκαλέσει μέθη, παραλήρημα και σπασμούς.
Οι Κινέζοι παίρνουν το rou dou kou για να ζεστάνουν το στομάχι και να ρυθμίσουν την ενεργειακή του ροή. Οι Ρωμαίοι το χρησιμοποιούσαν και ως θυμίαμα. Στη Γαλλία, χορηγείται σε σταγόνες με μέλι για τις πεπτικές διαταραχές και χρησιμοποιείται για την κακοσμία του στόματος.
Κύμινο
Κατά το Μεσαίωνα ήταν ένα από τα καρυκεύματα που κυκλοφορούσε αποκλειστικά στις αριστοκρατικές κουζίνες. Είχε τη φήμη ενός εξαιρετικού χωνευτικού αλλά το χρησιμοποιούσαν και ως κατάπλασμα για ανακούφιση της ορχίτιδας και για τις χιονίστρες. Σπόρια του βρέθηκαν μαζί με τις φαραωνικές μούμιες. Το έγχυμα των σπόρων του βοτάνου το χρησιμοποιούσαν για πλύσεις σε πρόβλημα βαρηκοΐας.
Το κύμινο ως αφέψημα θεωρείται πως τονώνει την καρδιά και συμβάλλει στη μείωση της ταχυπαλμίας, ενώ δρα σπασμολυτικά σε πόνους κολικού. Συνιστάται για την αντιμετώπιση της ανορεξίας, της δυσπεψίας, των πόνων της περιόδου αλλά και των σπασμών του στομάχου. Αυξάνει την έκκριση γάλακτος κατά το θηλασμό. Δρα ως καθαρτικό, διουρητικό, ορεκτικό και ευστόμαχο, σπασμολυτικό, εμμηναγωγό, καρδιοτονωτικό και αντιφυσητικό.
Ρυθμίζει τη λειτουργία των εντέρων και κάνει καλό στη γαστρίτιδα, στις φλεγμονές του λεπτού εντέρου, το μετεωρισμό, τη δυσκοιλιότητα. Δρα θετικά ως χολαγωγό μέσο στις ασθένειες της χολής και του πάγκρεας.
Το αιθέριο λάδι του χρησιμοποιείται ως άρωμα για ποτά, παγωτά, γλυκά και τσίχλες. Οι Ολλανδοί το βάζουν μέσα στο τυρί γκούντα, ενώ οι Γερμανοί στα λουκάνικα. Το αιθέριο έλαιό του ανακουφίζει από τα αέρια του στομάχου.
Σκόρδο
Οι Βαβυλώνιοι το χρησιμοποιούσαν από το 3000 π.Χ. ως αντισηπτικό, διουρητικό και διευκολυντικό της πέψης. Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε το σκόρδο σαν πανάκεια για όλες τις πνευμονικές και εντερικές παθήσεις. Ο Γαληνός το χρησιμοποιούσε σαν αντίδοτο στα δηλητήρια. Στους αρχαίους πολιτισμούς χρησιμοποιούσαν το σκόρδο ως θεραπεία για μολύνσεις, κακώσεις, πληγές, όγκους ακόμη κι ενάντια στην κόπωση. Στο Μεσαίωνα μαζί με μέλι το χρησιμοποιούσαν για το άσμα, τη φθίση, το πνευμονικό οίδημα και τη βρογχίτιδα.
Το σκόρδο είναι ένας βολβός και αποτελείται από σκελίδες, η αλισίνη που περιέχει θεωρείται ένας ισχυρός αντιμικροβιακός παράγοντας που, σε συνδυασμό με τη βιταμίνη C που περιέχει, ενισχύει την αντιβακτηριακή του δράση, ενώ περιέχει πρωτεΐνες και τα μεταλλικά άλατα καλίου, φωσφόρου και ασβεστίου.
Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθά στην αντιμετώπιση των κρυολογημάτων αλλά και κάποιων βακτηριδίων του στομαχιού και των παράσιτων των εντέρων. Μπορεί να μειώσει την επικινδυνότητα καρδιακών επεισοδίων, να μειώσει την κακή χοληστερίνη (LDL), τα τριγλυκερίδια και την πίεση. Κάποιες έρευνες δείχνουν πως η κατανάλωση σκόρδου μειώνει τον κίνδυνο παρουσίασης κάποιων μορφών καρκίνου, αλλά και την περαιτέρω ανάπτυξη όγκων.
Ορεκτικό, βοηθά στη χώνεψη και στη δυσκοιλιότητα. Σε εξωτερική χρήση, καταπραΰνει τις φλεγμονές των αρθρώσεων και τους ρευματισμούς. Σύμφωνα με μελέτες το σκόρδο καταπολεμά και το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού που ενοχοποιείται για το έλκος του στομάχου.
Θυμάρι
Παλιοί θρύλοι λένε ότι το θυμάρι δίνει θάρρος και αισιοδοξία απομακρύνοντας την μελαγχολία και τη δειλία. Πολεμιστές, σε αρχαίες τελετουργίες, έκαναν μπάνιο με θυμάρι πριν τη μάχη για να αποκτήσουν δύναμη και θάρρος. Στο Μεσαίωνα οι κυρίες της εποχής κεντούσαν μια μέλισσα πάνω σε ένα κλαδί θυμάρι στα μαντήλια που έκαναν δώρο στους ιππότες τους.
Στην παραδοσιακή ελληνική θεραπευτική οι παλιοί χρησιμοποιούσαν το θυμάρι για τον πονόδοντο, το βήχα, τις βρογχίτιδες και ως αποσμητικό, επουλωτικό, διεγερτικό, τονωτικό, αφροδισιακό. Η σύγχρονη έρευνα επιβεβαιώνει ότι οι δραστικές ουσίες που περιέχει έχουν έντονη αντισηπτική, χωνευτική και αντιπυρετική δράση. Είναι επίσης τονωτικό των ούλων.
Μια παράδοση λέει πως ένα κλαράκι θυμάρι κάτω από το μαξιλάρι διώχνει την αϋπνία και εξασφαλίζει ήρεμο ύπνο.
Συνιστάται σε προβλήματα στομάχου και εντέρων, στην ανακούφιση από το βήχα, από το συνάχι, τα αναπνευστικά προβλήματα και τη γρίπη, στην τόνωση του νευρικού συστήματος και ως καταπραϋντικό. Επίσης, στις περιπτώσεις πνευματικής κατάπτωσης και στο άγχος, χαρίζει πνευματική διαύγεια και τονώνει τα νεύρα.
Λίγες σταγόνες του σε ελαιόλαδο βοηθά στα τσιμπήματα από έντομα ενώ σε κάποιο λάδι βάσης κάνει καλό σε επιφανειακές πληγές, πονοκεφάλους, ρευματισμούς, πονόδοντους κ.α.
Το θυμάρι είναι ιδιαίτερα αγαπητό στις μέλισσες και το θυμαρίσιο μέλι είναι εξαιρετικής ποιότητας.
Δάφνη
Στην Ελλάδα η δάφνη είναι γνωστή από τα αρχαιότατα χρόνια και γίνεται μνεία για αυτήν στον Όμηρο. Ήταν ιερό δέντρο, αφιερωμένο στο θεό Απόλλωνα. Πρώτα οι Έλληνες και στη συνέχεια οι Ρωμαίοι συνήθιζαν να στεφανώνουν με κλαδιά δάφνης τους νικητές των αγώνων. Έτσι ακόμα και σήμερα η δάφνη ταυτίζεται με τη δόξα, τη νίκη, την υπεροχή. Με δάφνινα στεφάνια αντάμειβαν τους Ολυμπιονίκες στην αρχαιότητα.
Στην αρχαιότητα ήταν επίσης γνωστές οι θεραπευτικές της ιδιότητες. Οι Βυζαντινοί της απέδωσαν ιαματικές και βασκανικές ιδιότητες. Πίστευαν ότι απομακρύνει τους δαίμονες και αποτρέπει τις αρρώστιες ενώ η καύση της στα μαντεία διευκόλυνε τις προφητείες.
Παλιά χρησιμοποιούσαν το δαφνόλαδο για επαλείψεις στο δέρμα των ζώων, ώστε να καταπολεμήσουν τις ψείρες και άλλα παράσιτα. Το 19ο αιώνα οι γιατροί τη χρησιμοποιούσαν με μορφή επιθεμάτων σε φαρυγγίτιδα και ιγμορίτιδα, και έως σήμερα, το αφέψημά της, χρησιμοποιείται για γαργάρες και πλύσεις στόματος σε πονόλαιμους και στοματικές μολύνσεις. Ακόμη κάνουν ζεστές κομπρέσες με δαφνόζουμο σε αποστήματα ή νευραλγίες.
Η συμβολή της είναι πολύ σημαντική στην καταπολέμηση της γαστρίτιδας και άλλων στομαχικών διαταραχών, όπως η αεροφαγία. Δεν είναι τόσο τυχαίο που την προσθέτουν σαν αρωματικό στις φακές ή στη φασολάδα. Τα φύλλα χρησιμοποιούνται και ως συντηρητικό στη συσκευασία ξηρών καρπών, όπως σύκα και σταφίδες.
Ανοίγει την όρεξη και τονώνει τα «τεμπέλικα» στομάχια. Αντισηπτική, είναι πολύτιμη για το συνάχι και τη βρογχίτιδα. Το δαφνέλαιο είναι κατάλληλο για τους ρευματισμούς και αρθριτικά.
Ο χυμός από κοπανισμένα «δαφνοκούκουτσα» μέσα στο αυτί θεραπεύει το «βούισμα», ενώ σε τσάι με φύλλα του φυτού είναι κατά των εντερικών ανωμαλιών.
Το αφέψημα της δάφνης χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της αϋπνίας και της έντασης. Τα φύλλα της δάφνης πιστεύεται ότι διαθέτουν στυπτικές, αντιδιαρροϊκές και διουρητικές ιδιότητες. Για τον πονόλαιμο αλλά και τις στοματικές μολύνσεις μπορούμε επίσης να κάνουμε γαργάρες με αφέψημα, ενώ τα επιθέματα με κομπρέσες από βρασμένα φύλλα δάφνης καταπραΰνουν τα αποστήματα.
Τα φύλλα της δάφνης είναι τόσο αρωματικά που οι βεδουίνοι τα χρησιμοποιούν ακόμα και στον καφέ τους, ενώ χρησιμοποιούνται συχνά και στη συσκευασία ξηρών καρπών, όπως σύκα και σταφίδες.
Το εκχύλισμα και το αιθέριο έλαιό της αρωματίζουν και βερμούτ, παγωτά, γλυκά, ζαχαρωτά αλλά και τσίχλες, προϊόντα αρτοποιίας και ζυμαρικά.
Η σκόνη ξερών δαφνόφυλλων σταματά και τη ρινορραγία. Το λούσιμο με νερό στο οποίο έχουν βράσει φύλλα και καρποί της δάφνης δυναμώνει, σκουραίνει και γυαλίζει τα μαλλιά.
Η εκκλησία μας χρησιμοποιεί μέχρι και σήμερα τα δαφνόφυλλα (βάγια) στη γιορτή των Βαΐων.
Μαστίχα
H Μαστίχα, γνωστή από τα μαστιχοχώρια της Χίου, είναι η φυσική ρητίνη που βγαίνει από τον κορμό & τα κλαδιά του μαστιχοφόρου σχίνου. Χρησιμεύει στους μουσικούς για να συντηρούν τις χορδές του βιολιού, αλλά και στην παρασκευή του άγιου μύρου αφού είναι ένα από τέσσερα σημαντικότερα υλικά.
Σύγχρονη έρευνα έχει δείξει ότι η μαστίχα και το μαστιχέλαιο έχουν: αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, αντιμικροβιακές ιδιότητες έναντι του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού αιτία για το έλκους στομάχου, των τερηδονοπαθογόνων και περιοπαθογόνων μικροβίων του στόματος, μικρόβια που προκαλούν τερηδόνα, ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα. Μειώνουν τα σάκχαρα και την χοληστερόλη του αίματος. Καταπολεμούν την κακοσμία του στόματος.
Η μάσηση μαστίχας βοηθάει στην ορθότερη ανάπτυξη του οστικού συστήματος των γνάθων, μειώνοντας ή και διορθώνοντας ορθοδοντικά προβλήματα. Επιταχύνουν την επούλωση ελκωτικών περιοχών του στόματος και του ανθρωπίνου σώματος. Έχουν αντιμυκητιασικές ιδιότητες κυρίως έναντι του στελέχους Candida albicans που ευθύνεται για πρόκληση στοματικών λοιμώξεων. Έχουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες ασκώντας γενικότερη υγεία στον οργανισμό εξουδετερώνοντας τις παραγόμενες ελεύθερες ρίζες.
Προσφέρουν προστασία επιθηλιακών κυττάρων του αναπνευστικού συστήματος. Ενώ έχουν αντικαρκινική δράση στο παχύ έντερο, καθώς επίσης και αντιαλλεργικές ιδιότητες με την παρεμπόδιση συσσώρευσης αιμοπεταλίων.
Χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική και στην ποτοποιία στον αρωματισμό του ούζου και της ρακής κ.ά.
Τζίντζερ ή Πιπερόριζα
Ενώ προέρχεται από την Ανατολή «μετανάστευσε» στην Αμερική μαζί με τους Ισπανούς και έκτοτε καλλιεργείται στις Δυτικές Ινδίες και τα νησιά της Καραϊβικής. Γνωστό για τις αφροδισιακές του ιδιότητες, χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα, και δεν λείπει από τη γιαπωνέζικη και κινέζικη κουζίνα. Χρησιμοποιείται ακόμα στην Κίνα για να μειώσει την τοξικότητα ορισμένων βοτάνων.
Τον 18ο αιώνα, το πρόσθεταν σε γιατρικά για να τροποποιήσουν τη δράση τους και να μειώσουν τις ερεθιστικές επιδράσεις στο στομάχι και για την καλύτερη λειτουργία του πεπτικού συστήματος.
Μπαχαρικό το οποίο είναι γνωστό και ως Ζιντεμέλ, ως Τζιντζιμπίρα και Τζίτζερκ ή αλλιώς πιπερόριζα. Δεν παράγει καρπούς και πολλαπλασιάζεται μέσω της ρίζας του.
Φημίζεται για τις αντιοξειδωτικές, αντικαρκινικές και ανοσορυθμιστικές του ιδιότητες. Μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα, ρυθμίζει το σάκχαρο και έχει επουλωτική δράση. Βοηθά στην καλή χώνεψη, καταπολεμά τη ναυτία, τονώνει τον οργανισμό και απαλύνει τα συμπτώματα του κρυολογήματος, του στομαχόπονου και του πονοκεφάλου. Έχει αντιπυρετική και αντιμικροβιακή δράση. Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι το τζίντζερ βοηθάει στη μείωση των αρθριτικών ενοχλήσεων.
Είναι διεγερτικό της κυκλοφορίας, χαλαρώνει τα περιφερικά αιμοφόρα αγγεία, και αποτρέπει την εμφάνιση κυτταρίτιδας, είναι εφιδρωτικό, αποχρεμπτικό, προλαμβάνει τον εμετό, και είναι άφυσο. Τοπικά επιθέματα αυξάνουν τη ροή του αίματος σε μια περιοχή, καταπραΰνει τις φλεγμονές στην επιφάνεια της επιδερμίδας.
Η αποξηραμένη ρίζα του χρησιμοποιείται στην Κίνα για να θερμάνει και να διεγείρει το στομάχι και τους πνεύμονες, και είναι αποτελεσματική για την αποκατάσταση του γιανγκ.
Στην Τουρκία χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό του σαλεπιού ενώ είναι γνωστή και από την μαντάμ ντυ Μπαρρύ, η οποία χρησιμοποιούσε ένα μίγμα κρόκων αυγών και πιπερόριζας για να προκαλέσει στους εραστές της αλλά και στον ίδιο τον Λουδοβίκο τον ΙΕ΄ ανεξέλεγκτο πάθος.
Το έλαιο του τζίντζερ χρησιμοποιείται και στην Ανατολή και στην Δύση εδώ και 400 χρόνια περίπου. Ανακουφίζει από τους μυϊκούς πόνους και τα πρηξίµατα, ενώ καταπραΰνει το νευρικό σύστημα. Στη Γαλλία, χορηγείται και σε σταγόνες επάνω σε κύβους ζάχαρης για το μετεωρισμό και τον πυρετό, και για να ανοίξει την όρεξη.
Βανίλια
Την ανακάλυψαν οι κονκισταδόροι στο Μεξικό και είναι ένας μπαχαρικός καρπός με πλούσιο άρωμα. Το φυτό έχει λεπτεπίλεπτα άνθη και η επικονίασή του γίνεται από μία μικροσκοπική μέλισσα που ζει μόνο στο Μεξικό. Το χαρακτηριστικό της άρωμα οφείλεται στη βανιλίνη και είναι αποτέλεσμα ενζυματικής δράσης κατά τη διάρκεια επεξεργασίας της. Είναι το άρωμα των παιδικών μας αναμνήσεων που αφορούν τα παγωτά, τις κρέμες, σαπούνια και τα δροσερά υποβρύχια.
Βοηθάει τη χώνεψη, αλλά σε μεγάλες ποσότητες μπορεί προκαλέσει φλεγμονές. Τονώνει το νευρικό σύστημα. Παραδοσιακά, θεωρείται τονωτική των μυών και του νου, χωνευτική και αφροδισιακή. Οι έρευνες επιβεβαιώνουν μερικές από τις ιδιότητές της. Παλιές πηγές ιατρικής την αναφέρουν ως αφροδισιακό και αντίδοτο για τον πυρετό. Είναι τονωτική, αντισηπτική, αποχρεμπτική κατά του βήχα, της χρόνιας βρογχίτιδας και του τσιγαρόβηχα.
Σε πείραμα του Νοσοκομείου Saint George του Λονδίνου για την απώλεια βάρους διαπιστώθηκε ότι όσοι φορούσαν ένα έμπλαστρο βανίλιας έχασαν το τριπλάσιο βάρος σε σύγκριση με εκείνους που φορούσαν έμπλαστρο με άρωμα λεμονιού ή χωρίς άρωμα. Η βανίλια αυξάνει την έκκριση της σεροτονίνης, μειώνοντας την όρεξη για κατανάλωση γλυκών.
Ακόμη, το άρωμα βανίλιας έχει ηρεμιστική δράση, κάτι που διαπιστώθηκε και χρησιμοποιήθηκε σε ασθενείς που έκαναν μαγνητική τομογραφία σε αντικαρκινικό κέντρο της Νέας Υόρκης. Το 19ο αιώνα θεράπευαν τη μελαγχολία των κοριτσιών σαν αρωματοθεραπεία.
Αλάτι
Το θαλασσινό αλάτι, γνωστό και ως αφράλα, ανήκει στα ορυκτά μπαχαρικά. Περιέχει ιώδιο, απαραίτητο για την ανάπτυξη των παιδιών και τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Προσοχή στην κατάχρησή του, διότι το υπερβολικό ιώδιο βλάπτει την ισορροπία του θυρεοειδούς και το υπερβολικό αλάτι κατακρατεί τα υγρά στον οργανισμό. Το σώμα μας θέλει 100% φυσικό θαλασσινό αλάτι. Το αλάτι έχει πολλές άλλες λειτουργίες εκτός από την απλή ρύθμιση της υγρασίας του σώματος. Οι νεφροί δεν θα λειτουργήσουν σωστά χωρίς αλάτι.
Είναι απαραίτητο στα άτομα που ιδρώνουν πολύ, ενώ αντίθετα δεν συνιστάται σε όσους υποφέρουν από αρτηριακή υπέρταση και καρδιακά νοσήματα.
Οι διαβητικοί με σωστή ποσότητα αλατιού μπορούν να περιορίσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους και να μειώσουν την ανάγκη τους για ινσουλίνη
Το αλάτι είναι ένα ισχυρό φυσικό αντισταμινικό. Εάν έχετε μια ρινική καταρροή ή υγρά μάτια από αλλεργίες, πιείτε ένα ποτήρι νερό και βάλτε μια πρέζα αλάτι στη γλώσσας σας και αφήστε το να διαλυθεί. Το ίδιο μπορείτε να κάνετε και για το άσθμα. Δοκιμάστε το παραπάνω πριν χρησιμοποιήσετε τη συσκευή εισπνοών. Αλλά και οι καρδιακές αρρυθμίες μπορεί να σταματήσουν με την τοποθέτηση μια πρέζας αλάτι στη γλώσσα μέχρι να διαλυθεί.
Το αλάτι βοηθά στην ανακούφιση του άγχους, ενώ είναι σημαντικό για την αφαίρεση της οξύτητας από τα κύτταρα του εγκεφάλου σας. Επίσης, η κατάθλιψη και τα συναισθηματικά προβλήματα μπορούν να μετριαστούν κατά πολύ με τη λήψη περισσότερου αλατιού, νερού, με σωστή διατροφή και περπάτημα.
Τα προβλήματα ελέγχου της ουροδόχου κύστης και ακούσια απώλεια ούρων μπορούν να βοηθηθούν με την προσθήκη περισσότερου αλατιού στη διατροφή.
Το πεπτικό μας σύστημα απαιτεί το αλάτι για να απορροφήσει σωστά τα τρόφιμα που τρώμε. Σε μυϊκές κράμπες το αλάτι μπορεί να μας ανακουφίσει. Ενώ τα οστά αποκτούν τη σκληρότητά τους από το αλάτι και όχι από το ασβέστιο γι’ αυτό και η οστεοπόρωση προκαλείται από τη μη λήψη αλατιού και νερού καθημερινά.
Σε μια μελέτη σχεδόν 3.000 άνδρες που είχαν υψηλή αρτηριακή πίεση, οι άνδρες σε μια διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι είχαν 430% αύξηση των καρδιακών προσβολών σε σύγκριση με τους άνδρες που έτρωγαν μια δίαιτα πλούσια σε αλάτι.
Ι. Φ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Νίκος Δ. Πλατής, «Μπαχαρικό Λεξικό», Εκδόσεις Κέδρος, 2003
Τζαϊλς Μίλτον, «Ο Δρόμος Των Μπαχαρικών», Εκδόσεις Περίπλους, 2003
Ορέστης Δαβίας, «Αφροδισιακά: βότανα, ουσίες και συνταγές του μάγου Έρωτα», εκδόσεις Τροχαλία, 1998
Penelope Ody, «Πλήρης Οδηγός Φαρμακευτικών Βοτάνων», Εκδόσεις Γαλλελής, 2000
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Larousse – Britannica
Paul Freedman, «Μπαχαρικά και Μεσαιωνική Φαντασία», Εκδόσεις Κονιδάρη, 2010
«Ο Ρόλος των Μπαχαρικών στην Ιστορία του Κόσμου», Περιοδικό ROTA SPOT, Τεύχος 45
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
http://spiceadvice.com/history
http://indianfood.indianetzone.com/spices
http://www.thespicetrader.co.nz
http://en.wikipedia.org
http://www.bionews.gr
ΠΗΓΗ
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου