Ὁ Ἐρντογάν στό Κίεβο, ὁ Πούτιν στό Πεκίνο καί ἡ μεγάλη Εὐρασία

Σημείωση Νίκ Σταματάκη : Μια ανάλυση με κορυφαία βαθμολογία από τον Pepe Escobar βασισμένη σε πολύ πρόσφατες εξελίξεις. Πρώτον, ο Ερντογάν στη συνάντηση με τον Ζελένσκι στο Κίεβο αυτή την εβδομάδα ώθησε κυρίως τη ρωσική ατζέντα: Ειρήνη μέσω συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας που μπορεί να φιλοξενήσει, τηρώντας τις συμφωνίες του Μινσκ. Δεύτερον, καθώς ο ταλαντούχος αναγνώστης του τσαγιού (  κάτι σάν καφεμάντης) φεύγει ότι είναι ο Ερντογάν, μυρίζεται την ταλάντευση της διεθνούς δύναμης προς την Ευρασία και τοποθετεί την Τουρκία ως πιθανή περιφερειακή δύναμη… Ο Πέπε Εσκομπάρ χρησιμοποιεί πολύ εύστοχα τους όρους «σουλτάνος» και swing («κούνια»-ταλάντευση) θυμίζοντας την παλιά επιτυχία των Dire Straights… Απολαύστε το στο τέλος αυτής της ανάρτησης… (  ἐδῶ) 

Ο Ερντογάν στο Κίεβο, Ο Πούτιν στο Πεκίνο: μπορεί ο νεο-οθωμανισμός να χωρέσει στην Μεγάλη Ευρασία;

 Καθώς ο κόσμος στρέφεται περαιτέρω στις μνημειώδεις ανακοινώσεις από τη σύνοδο κορυφής Πούτιν-Σι στο Πεκίνο, ο τούρκος πρόεδρος Ερντογάν συνεχίζει να ακροβατεί σε ένα λεπτό σχοινί μεταξύ ΝΑΤΟ και Ευρασίας. 

Του Pepe Escobar

Το κινεζικό έτος της  Μαύρης Τίγρης ξεκίνησε με μεγάλη έκρηξη – ζωντανή σύνοδο κορυφής στο Πεκίνο μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και του Κινέζου ομολόγου του Σι Τζινπίνγκ – και μια μικρή έκρηξη – του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Κίεβο της Ουκρανίας. Και ναι, είναι όλα αλληλένδετα.

Ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ είχε αποκαλύψει εκ των προτέρων ότι οι Πούτιν-Σι θα εκδώσουν μια πολύ σημαντική «κοινή δήλωση για τις διεθνείς σχέσεις που εισέρχονται σε μια νέα εποχή», με τη Ρωσία και την Κίνα να συγχρονίζονται «για τα πιο σημαντικά παγκόσμια προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων των ζητημάτων ασφάλειας».

Οι υπουργοί Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και Γουάνγκ Γι, οι οποίοι εργάζονταν ασταμάτητα πριν από τη σύνοδο κορυφής, συναντήθηκαν την προηγούμενη μέρα στο Πεκίνο για να οριστικοποιήσουν την κοινή δήλωση. Ο Wang τόνισε την αυξανόμενη διασύνδεση της Πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI) με την Eurasia Economic Union (EAEU) και το ενδιαφέρον του Παγκόσμιου Νότου, αναφέρθηκε σε εκτενείς συζητήσεις για τη συνεργασία BRICS, την Ουκρανία, το Αφγανιστάν και την Κορεατική Χερσόνησο.

φωτό

Η κοινή δήλωση Ρωσίας-Κίνας δεν τσιγκουνεύτηκε σε εκφραστικότητα. Οι δύο παγκόσμιες δυνάμεις, μεταξύ των βασικών στόχων της συνόδου κορυφής, είναι κατά της επέκτασης του ΝΑΤΟ. υπέρ των Ηνωμένων Εθνών και της «δικαιοσύνης στις διεθνείς σχέσεις» θα καταπολεμήσει την «παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις κυρίαρχων χωρών». να αντιταχθεί στις «εξωτερικές δυνάμεις» που υπονομεύουν την εθνική ασφάλεια· και είναι αποφασιστικά ενάντια στις έγχρωμες επαναστάσεις.

Ένα άρθρο του Πούτιν που δημοσιεύτηκε από το Xinhua περιελάμβανε λεπτομερώς το πλήρες φάσμα των σινο-ρωσικών συζητήσεων στο υψηλότερο επίπεδο – από την προσπάθεια «να ενισχυθεί ο κεντρικός συντονιστικός ρόλος των Ηνωμένων Εθνών στις παγκόσμιες υποθέσεις και να αποτραπεί το διεθνές νομικό σύστημα, με το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών στο επίκεντρό του, από τη διάβρωση», στη «συνεπή επέκταση της πρακτικής των διακανονισμών σε εθνικά νομίσματα και τη δημιουργία μηχανισμών για την αντιστάθμιση του αρνητικού αντίκτυπου των μονομερών κυρώσεων [των ΗΠΑ]».

Ο Πούτιν όρισε αποφασιστικά την Κίνα ως «στρατηγικό μας εταίρο στη διεθνή σκηνή» και τόνισε πώς αυτός και ο Σι «έχουν σε μεγάλο βαθμό τις ίδιες απόψεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του κόσμου».

Είπε ότι αυτή η στρατηγική συνεργασία είναι «βιώσιμη, εγγενώς πολύτιμη, δεν επηρεάζεται από το πολιτικό κλίμα και δεν στοχεύει σε κανέναν. Υποστηρίζεται από τον σεβασμό, τον σεβασμό του ενός για τα βασικά συμφέροντα του άλλου, την τήρηση του διεθνούς δικαίου και του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».

Ο Παγκόσμιος Νότος – και πιθανώς ολόκληρα τμήματα της Ευρώπης, που αντιμετωπίζουν τώρα έναν ψυχρό χειμώνα με αυξημένες τιμές καυσίμων λόγω της αντιπαράθεσης για την Ουκρανία – δεν θα παραλείψει να το συγκρίνει με την κοσμοθεωρία του ΝΑΤΟ.

Εν τω μεταξύ, στο Κίεβο, ο Ερντογάν και ο Ζελένσκι αναθεώρησαν τη στρατηγική συνεργασία Τουρκίας-Ουκρανίας.

Ο Ερντογάν έκανε ένα μεγάλο κατόρθωμα στο Κίεβο. Κάλεσε για «μια «ειρηνική και διπλωματική λύση» στην Ουκρανία, όχι ακριβώς ακολουθώντας το αδυσώπητο αφήγημα της War Inc.. Είπε μάλιστα ότι η λύση θα πρέπει να βρεθεί «στο πλαίσιο των συμφωνιών του Μινσκ, στη βάση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας και του διεθνούς δικαίου».

φωτό

Αυτό συμβαίνει να συνδέεται ακριβώς με την άποψη της Μόσχας. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ είχε σχολιάσει προηγουμένως, «αν η Τουρκία μπορούσε να ενθαρρύνει το Κίεβο να εφαρμόσει τη συμφωνία του Μινσκ, η Μόσχα θα καλωσόριζε αυτή την εξέλιξη».

Η σουλτανική κούνια* πάλι

Μπείτε λοιπόν στον Ερντογάν ως καλοήθης αγγελιοφόρος/ειρηνοποιός – η τελευταία ανατροπή στο συναρπαστικό, ατελείωτο έπος αυτού που θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως η αναζήτησή του για μια πιο εκλεπτυσμένη μετα-νεο-οθωμανική στάση στην εξωτερική πολιτική.

Λοιπόν, δεν είναι τόσο απλό. Ο Ερντογάν, ακόμη και πριν προσγειωθεί στο Κίεβο, επιβεβαίωσε ότι η Άγκυρα είναι έτοιμη να φιλοξενήσει ζωντανή συνάντηση Πούτιν-Ζελένσκι ή ακόμα και «συνομιλίες σε τεχνικό επίπεδο».

Αυτό ήταν το σύνθημά του για να προωθήσει μια πιθανή εκδρομή του Πούτιν στην Άγκυρα μετά τη συνάντησή του με τον Σι στο Πεκίνο: «Ο κ. Ο Πούτιν μας είπε ότι θα επισκεφθεί την Τουρκία μετά την επίσκεψή του στην Κίνα».

Ο Ερντογάν έκανε την πρόσκληση στον Πούτιν στα τέλη Ιανουαρίου. Το Κρεμλίνο επιβεβαιώνει ότι δεν έχει οριστεί ακόμη ημερομηνία.

Ο φαινομενικός σκοπός της επίσκεψης του Ερντογάν στο Κίεβο, μέρος ενός Στρατηγικού Συμβουλίου Υψηλού Επιπέδου, ήταν η υπογραφή της λεγόμενης Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου Νέας Γενιάς, συμπεριλαμβανομένης της πολύ δύσκολης –για τη Μόσχα– κοινής παραγωγής drones Bayraktar, που κατασκευάζει η Baykar Makina ( Η Baykar είναι μια ιδιωτική τουρκική αμυντική εταιρεία που ειδικεύεται σε UAV , C4I και τεχνητή νοημοσύνη ΕΔΩ ) , μια εταιρεία που δεν ανήκει σε κανέναν άλλον από τον γαμπρό του Ερντογάν, Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ.

Ναι, στο Ερντογάν είναι όλα στην οικογένεια. Και το πρόβλημα είναι ότι το μαχητικό drone Bayraktar TBT 2 – όπως αυτά που πωλήθηκαν στην Ουκρανία από το 2018 – θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται εναντίον του άμαχου πληθυσμού του Ντόνετσκ. Ο Λαβρόφ και ακόμη και ο ίδιος ο Πούτιν το έχουν εκφράσει πολύ έντονα σε σχέση με την Άγκυρα.

φωτό

Το γεωπολιτικό σχοινάκι του Ερντογάν περιλαμβάνει ρωσικά S-400 και αμερικανικά F-35 έξω, λήψη ρωσικού φυσικού αερίου και πυρηνικής τεχνολογίας ενώ πουλούσε αυτά τα Bayraktar στους εχθρούς της Ρωσίας, ακόμη και την υποστήριξη, που εξέφρασε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Hulusi Akar στα τέλη Ιανουαρίου, με την εφαρμογή της Σύμβασης του Μοντρέ 1936, η οποία είναι πολύ συγκεκριμένη για τον περιορισμό του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα: «Δεν αποκλείεται να εγκαταλείψουμε το [Μοντρέ] υπό τις σημερινές συνθήκες» εδώ.

Στα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες δεν θα διασκεδάσουν

Μέχρι τώρα, ο Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) είχαν εγκαταλείψει ενεργά το Μοντρέ προς όφελος του ακόμα τραβηγμένου καναλιού της Κωνσταντινούπολης που συνδέει τη Μεσόγειο με τη Μαύρη Θάλασσα, «εξ ολοκλήρου υπό την κυριαρχία της Τουρκίας», σύμφωνα με τον Ερντογάν – προφανώς μια πολύ ζουμερή συμφωνία από τη σκοπιά του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, το γεγονός είναι ότι η Άγκυρα, βυθισμένη σε έναν οικονομικό/χρηματιστηριακό βάλτο, δεν έχει κανένα μέσο να χτίσει το κανάλι.

Το γεωπολιτικό σχοινί αφήνει ακόμα στην ισορροπία τους πραγματικούς στόχους του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών (OTS)**, πρώην Τουρκικού Συμβουλίου, που αποκρυσταλλώνει την έλξη του παντουρκισμού – ή παντουρανισμού. Έχει ήδη προχωρήσει πέρα ​​από την περσινή Διακήρυξη της Σούσα, η οποία εδραίωσε ένα Τουρκοαζέρικο «ένα έθνος, δύο κράτη». τώρα περιλαμβάνει αυτά τα δύο συν το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Κιργιστάν, και φλερτάρει ενεργά την Ουγγαρία, το Αφγανιστάν, το Τουρκμενιστάν και – τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό – την Ουκρανία.

φωτό

Οι OTS συναντήθηκαν σε ένα στενά προστατευμένο νησί στην Κωνσταντινούπολη τον περασμένο Νοέμβριο. Συζήτησαν λεπτομερώς το γεγονός ότι το εξαιρετικά περίπλοκο πολιτικό περιβάλλον των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν μπορεί να διαχυθεί σε νέα κρούσματα τρομοκρατίας και ανεξέλεγκτη μετανάστευση. Δεν υπήρξαν διαρροές σχετικά με μελλοντικά, πρακτικά βήματα OTS.

Πολύ περισσότερο από μια γέφυρα που συνδέει τη Μικρά Ασία και τον Καύκασο με την Κεντρική Ασία, ή ένα είδος καλοήθους «διαλόγου» μεταξύ του νότιου Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας, το OTS, θεωρητικά, φέρει όλα τα εμπόδια ενός μπλοκ από τη Μαύρη Θάλασσα. στο Xinjiang, κάτω από μια όχι πολύ συγκαλυμμένη τουρκική ηγεμονία, που συνεπάγεται ένα σοβαρό στοιχείο Δούρειου Ίππου: μια παρουσία του ΝΑΤΟ.

Μένει να δούμε πώς θα συνδεθεί το OTS με τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), ο οποίος συγκεντρώνει τους «stans» ως πλήρη μέλη, καθώς και το Ιράν – αλλά όχι την Τουρκία, η οποία είναι απλώς ένας παρατηρητής. Οι κορυφαίες δυνάμεις της SCO είναι φυσικά η Ρωσία και η Κίνα, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν θα επέτρεπαν, για παράδειγμα, η Κασπία να είναι ανοιχτή στις δυτικές ληστρικές πολιτικές, στην παραβίαση των ρωσικών και ιρανικών σφαιρών επιρροής, και κυρίως σε ένα μπλοκ «ασφάλειας» με το ΝΑΤΟ «ηγείται από πίσω».

Η συζήτηση στους διαδρόμους του παλατιού

Είναι πολύ διαφωτιστικό να αξιολογούμε πώς τα μέσα ενημέρωσης του Ερντογάν –πάνω από το 90% πλήρως ελεγχόμενα σε όλη την Τουρκία– αντικατοπτρίζουν τους πραγματικούς υπολογισμούς που στροβιλίζονται στους διαδρόμους αυτού του σουλτανικού παλατιού 1000 δωματίων στην Άγκυρα.

Βλέπουν ότι η Ρωσία «εισέβαλε στην Κριμαία και προσάρτησε την ανατολική Ουκρανία» και προσπαθεί «να εδραιώσει τη θέση της στη Μαύρη Θάλασσα και την Ανατολική Ευρώπη». Ταυτόχρονα, βλέπουν την αυτοκρατορία να εργαλοποιεί την Τουρκία ως μια απλή «μετωπική γραμμή» σε έναν μεγαλύτερο πόλεμο, με τη στρατηγική του ΝΑΤΟ να «πολιορκήσει» τη Ρωσία και την Κίνα να εφαρμόζεται επίσης εναντίον της Τουρκίας.

Έτσι, «ο φόβος της Τουρκίας είναι τώρα τόσο δυνατός όσο ο φόβος της Ρωσίας και της Κίνας».

Φαίνεται να καταλαβαίνουν ότι αν η War Inc. πάρει αυτό που απεγνωσμένα θέλει, «η Μαύρη Θάλασσα θα μετατραπεί σε Ανατολική Μεσόγειο. Η πλήρης εγκατάσταση των ΗΠΑ και της Ευρώπης στη Μαύρη Θάλασσα σημαίνει ότι δεν θα φύγουν ποτέ». Αυτό «θα μπορούσε να οδηγήσει στην καταστροφή της Τουρκίας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα».

Και μετά υπάρχει η κρίσιμη ανατροπή: «Η Ουκρανία δεν μπορεί να σταματήσει τη Ρωσία. Αλλά η Τουρκία μπορεί». Αυτό ακριβώς παίζει ο Ερντογάν. «Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη πρέπει να αποτραπούν από το να εγκατασταθούν στη Μαύρη Θάλασσα. Οι σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας πρέπει να διατηρηθούν». Το πρόβλημα είναι πώς «πρέπει να υποστηριχθεί η ακεραιότητα και η άμυνα της Ουκρανίας».

Όλα τα παραπάνω δένουν άψογα με τον Ερντογάν, πίσω από το Κίεβο με όλα τα ρητορικά όπλα να φουντώνουν, να κατακρίνουν ότι η Δύση θέλει να «επιδεινώσει» την ουκρανική κρίση. Τα μέσα ενημέρωσης του Ερντογάν το πλαισιώνουν ως «ένα παιχνίδι ετοιμάζεται να οδηγήσει την Τουρκία εναντίον της Ρωσίας».

Ο Ερντογάν μέχρι στιγμής δεν αμφισβήτησε ποτέ πραγματικά τη «διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες.» Πάντα σκόπευε να απευθύνει δύο διαφορετικά μηνύματα προς την Ανατολή και τη Δύση. Στην Ασία, η έμφαση δόθηκε στον αντιιμπεριαλισμό, στις τρομερές συνέπειες της αποικιοκρατίας, στο ισραηλινό κράτος απαρτχάιντ και στη δυτική ισλαμοφοβία. Στη Δύση, εντυπωσίασε τη δική του εκδοχή του διαλόγου των πολιτισμών (και χαρακτηρίστηκε ως «αυτοκράτορας»).

Τελικά ο Ερντογάν δεν είναι εξαρτημένος από τη Δύση, το αντίθετο μάλιστα. Βλέπει την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ τάξη ως μια νεοαποικιακή δύναμη που ενδιαφέρεται μόνο να λεηλατήσει τους πόρους των εδαφών του Ισλάμ. Φυσικά είναι πολιτιστικά μειονέκτημα – τηρώντας, στην καλύτερη περίπτωση, απομνημόνευση στίχων του Κορανίου, ακούγοντας οθωμανική στρατιωτική μουσική και φωτογραφίζοντας με τον περίεργο Τούρκο ποπ σταρ. Δεν διαβάζει. όλα έχουν να κάνουν με το ένστικτο.

Μια συζήτηση για τον Ερντογάν νεο-οθωμανισμό στο Μεγάλο Παζάρι της Κωνσταντινούπολης ξεπερνά κάθε ανάλυση δεξαμενής σκέψης. Οι “Παζαριτζήδες” μας λένε ότι είναι κάτι σε συνεχή ροή. Σε όρους εξωτερικής πολιτικής, μετανάστευσε από την υπέρ της ΕΕ στην απογοήτευση για τον αποκλεισμό, σε συνδυασμό με τη βεβαιότητα ότι η Τουρκία έχει βαρεθεί να είναι πελατειακό κράτος των ΗΠΑ. Είναι λες και ο Ερντογάν, ενστικτωδώς, έχει αντιληφθεί την τρέχουσα, αβυσσαλέα στρατηγική καταστροφή της συλλογικής Δύσης – έτσι η προσπάθειά του, τώρα, να οικοδομήσει κάποια στρατηγική συνεργασία με Ρωσία-Κίνα.

φωτό

Έχει κάνει μετατροπή όμως; Λαμβάνοντας υπόψη τη θρυλική του αστάθεια, όλα τα στοιχήματα είναι εκτός λειτουργίας. Ο Ερντογάν έχει μακρά μνήμη και δεν ξέχασε ότι ο Πούτιν ήταν ο πρώτος παγκόσμιος ηγέτης που καταδίκασε την – αποτυχημένη – απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 από τους συνήθεις υπόπτους πληροφοριών και τον υποστήριξε προσωπικά.

Είναι ακόμη πολύς δρόμος για την Τουρκία του Ερντογάν να γίνει στρατηγικός εταίρος της Ρωσίας. Ωστόσο, έχει την ικανότητα να γνωρίζει προς τα πού πνέουν οι γεωπολιτικοί άνεμοι – και αυτό δείχνει την ολοκλήρωση της Ευρασίας, τη ρωσική εννοιολογική εταιρική σχέση για την Ευρύτερη Ευρασία και την πρωτοκαθεδρία της στρατηγικής εταιρικής σχέσης Ρωσίας-Κίνας που εκδηλώνεται μέσω των BRI, EAEU και SCO.

Υπάρχει ακόμη και μια ευρασιατική μίνι έκρηξη στην Τουρκία. Είναι κοσμικοί. αντι-ΝΑΤΟ – ακριβώς όπως Ρωσία-Κίνα. θεωρούν την Αυτοκρατορία ως τον αδιαμφισβήτητο ταραχοποιό στη Δυτική Ασία. και επιθυμούν στενότερους δεσμούς με τη Μόσχα και την Τεχεράνη.

Στο βιβλίο “Nostalgia for the Empire: The Politics of Neo-Ottomanism”, ο M. Hakan Yavuz υποστηρίζει ότι «ο νεο-οθωμανισμός συνιστά ένα δίκτυο αλληλεπιδράσεων μεταξύ του κυρίαρχου λόγου του ισλαμισμού, των υπολειπόμενων αναμνήσεων του οθωμανικού μεγαλείου και της εξέχουσας επιθυμίας ανασύστασης της Τουρκίας έθνος ως περιφερειακή δύναμη με ιστορικές ρίζες».

Η προσφορά χρημάτων είναι «περιφερειακή δύναμη». Γιατί όχι μια ισχυρή «περιφερειακή δύναμη» βαθιά ενσωματωμένη σε μια ισχυρή Μεγάλη Ευρασία – αντί για έναν απλό (σε αποσύνθεση) δυτικό υποτελή; Δεν είναι περίεργο που ο Ερντογάν πεθαίνει να κάνει παρέα με τον Πούτιν στην Άγκυρα.

Ἀπό τό θέμα : Erdogan in Kiev, Putin in Beijing: can neo-Ottomanism fit into Greater Eurasia?

* Διαβᾶστε ἐδῶ σχετικῶς μέ τόν ὄρο swing «κούνια» - ταλάντευση,στήν πολιτική.

** Γιά τήν ἕνωση τῶν τουρκοφώνων κρατῶν,ἔχουμε γράψει σχετικῶς ἐδῶ κι᾿ἐδῶ. Ἄς τά ξαναδιαβάσουμε. 

Ἡ Πελασγική