Ἄλλο Ἕλλην καί ἄλλο ῥαγιάς...

Ὁ Σπερθίης καί ὁ Βοῦλις,ἦσαν δύο Λακεδαιμόνιοι ἡ ἱστορία τῶν ὁποίων ἔμεινε νά μᾶς διδάσκῃ τί σημαίνει ἡρωϊσμός ἀλλά κυρίως τί σημαίνει νά εἶσαι Ἕλλην καί Ἐλεύθερος καί ὄχι ῥαγιάς. 

Νά λοιπόν ἡ ἱστορία τῶν ἀνδρῶν :

Ὅταν οἱ Σπαρτιᾶτες ἔριξαν στό πηγάδι τούς ἀπεσταλμένους τοῦ Δαρείου,ἤξεραν πώς αὐτό δέν ἦταν σύμφωνον μέ τόν νόμον καί περίμεναν ἐξαγνισμόν,πού ὅμως δέν ἦρθε.. Γιά τόν λόγον αὐτό κάλεσαν σέ συνέλευσιν τούς πολίτες καί ἐρωτοῦσαν ποιός εἶναι διατεθιμένος νά παραδοθῆ στούς Πέρσες γιά ἀντιστάθμισμα τοῦ θανάτου τῶν κηρύκων.

« Ποιός Σπαρτιάτης δέχεται νά δώσῃ τήν ζωή του γιά τήν Σπάρτη» ;

Τότε παρουσιάσθηκαν ὁ Σπερθίης τοῦ Ἀνηρίστου καί ὁ Βοῦλις τοῦ Νικολάου,ἄνδρες μέ χαρίσματα καί ἀπό πλούσιες οἰκογένειες,ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ Ἡρόδοτος.

Στήν πορείαν τους πρός τήν Περσία καί τόν Ξέρξη,ὑπάρχει ἕνα περιστατικό πού ἀξίζει μνημονεύσεως,ὅπως τό περιγράφει ὁ μεγάλος ἱστορικός :

« ...πορευόμενοι γὰρ ἐς Σοῦσα ἀπικνέονται παρὰ Ὑδάρνεα. ὁ δὲ Ὑδάρνης ἦν μὲν γένος Πέρσης, στρατηγὸς δὲ τῶν παραθαλασσίων ἀνθρώπων τῶν ἐν τῇ Ἀσίῃ· ὅς σφεας ξείνια προθέμενος ἱστία, ξεινίζων δὲ εἴρετο [λέγων] τάδε·  Ἄνδρες Λακεδαιμόνιοι, τί δὴ φεύγετε βασιλέϊ φίλοι γενέσθαι; ὁρᾶτε γὰρ ὡς ἐπίσταται βασιλεὺς ἄνδρας ἀγαθοὺς τιμᾶν, ἐς ἐμέ τε καὶ τὰ ἐμὰ πρήγματα ἀποβλέποντες. οὕτω δὲ καὶ ὑμεῖς εἰ δοίητε ὑμέας αὐτοὺς βασιλέϊ (δεδόξωσθε γὰρ πρὸς αὐτοῦ ἄνδρες εἶναι ἀγαθοί), ἕκαστος ἂν ὑμέων ἄρχοι γῆς Ἑλλάδος δόντος βασιλέος.  πρὸς ταῦτα ὑπεκρίναντο τάδε· Ὕδαρνες, οὐκ ἐξ ἴσου γίνεται ἡ συμβουλίη ἡ ἐς ἡμέας τείνουσα. τοῦ μὲν γὰρ πεπειρημένος συμβουλεύεις, τοῦ δὲ ἄπειρος ἐών· τὸ μὲν γὰρ δοῦλος εἶναι ἐξεπίστεαι, ἐλευθερίης δὲ οὔκω ἐπειρήθης, οὔτ᾽ εἰ ἔστι γλυκὺ οὔτ᾽ εἰ μή. εἰ γὰρ αὐτῆς πειρήσαιο, οὐκ ἂν δόρασι συμβουλεύοις ἡμῖν περὶ αὐτῆς μάχεσθαι, ἀλλὰ καὶ πελέκεσι. ταῦτα μὲν Ὑδάρνεα ἀμείψαντο...»

Στήν πορείαν πρός τά Σοῦσα ἔφθασαν στήν πόλιν τοῦ Ὑδάρνη ὁ ὁποῖος ἦταν στρατηγός στίς παραθαλάσσιες στρατιωτικές δυνάμεις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.Αὐτός τούς φιλοξένησε καί κατά τήν διάρκεια τοῦ γεύματος τούς ῥώτησε : 

«Ἄνδρες Λακεδαιμόνιοι,γιατί δέν δέχεστε νά γίνετε φίλοι τοῦ μεγάλου Βασιλιᾶ; Δέν βλέπετε πώς τιμᾶ αὐτούς πού τόν προσκυνοῦν,βλέποντας ἐμένα; Ἐάν τό κάνετε,θά σᾶς δώσῃ κάποια περιοχή στήν Ἑλλάδα νά τήν ἐξουσιάζετε.»

Καί ἀπαντοῦν οἱ Σπατριᾶτες στόν Ὑδάρνη :

 « Ὑδάρνη ἡ συμβουλή πού μᾶς δίδεεις στηρίζεται σέ μονόπλευρη ἐμπειρία,γιατί μᾶς συμβουλεύεις γιά δύο πράγματα πού ναί μέν τό ἕνα τό δοκίμασες τό ἄλλο ὅμως ὄχι.Διότι γνωρίζεις πολύ καλῶς πώς ζοῦν οἱ δοῦλοι,ὄχι ὅμως καί πώς ζεί κανείς ἐλεύθερα. Τί εἶναι ἄρα γε πιό γλυκό καί τί ὄχι; Γιατί ἄν καποτε δοκίμαζες τήν ἐλευθερία,θά μᾶς συμβούλευες νά ἀγωνιζόμεθα γι'αὐτην,ὄχι μόνον μέ δόρατα ἀλλά καί μέ πελέκεις».

Αὐτήν τήν ἀπάντησιν ἔδωσαν στόν Ὑδάρνη οἱ Σπαρτιᾶτες πού οἰκειοθελῶς ἐβάδιζαν πρός τον θάνατον χάριν τῆς Ἐλευθερίας καί τῆς Σπάρτης. Καί ὅταν ἔφθασαν στά Σοῦσα καί βρέθηκαν μπροστά στόν Ξέρξη,οἱ φρουροί τούς ζητοῦσαν νά τόν προσκυνήσουν. Στήν ἀντίστασίν τους μάλιστα ἄσκησαν καί σκληρή βία πάνω τους οἱ σωματοφύλακες τοῦ βασιλιᾶ,μά αὐτοί ἀνένδοτοι στέκονταν ὀρθοί, λέγοντας πώς κανένας νόμος δέν ὑπῆρχε στήν Σπάρτη πού νά τούς ἐπέβαλε νά προσκυνοῦν ἄνθρωπον ἀλλά καί οὔτε γιά κάτι τέτοιο ἦρθαν στήν χώραν τους. 

 « οὔτε γάρ σφι ἐν νόμῳ εἶναι ἄνθρωπον προσκυνέειν οὔτε κατὰ ταῦτα ἥκειν· »

 Καί τέλος λένε στόν Ξέρξη :

«Ὦ βασιλεῦ Μήδων, ἔπεμψαν ἡμέας Λακεδαιμόνιοι ἀντὶ τῶν ἐν Σπάρτῃ ἀπολομένων κηρύκων ποινὴν ἐκείνων τείσοντας, λέγουσι δὲ αὐτοῖσι ταῦτα Ξέρξης ὑπὸ μεγαλοφροσύνης οὐκ ἔφη ὅμοιος ἔσεσθαι Λακεδαιμονίοισι· κείνους μὲν γὰρ συγχέαι τὰ πάντων ἀνθρώπων νόμιμα ἀποκτείναντας κήρυκας, αὐτὸς δὲ τὰ ἐκείνοισι ἐπιπλήσσει ταῦτα οὐ ποιήσειν, οὐδὲ ἀνταποκτείνας ἐκείνους ἀπολύσειν Λακεδαιμονίους τῆς αἰτίης».

«Βασιλιᾶ,ἐμᾶς μᾶς ἔστειλαν οἱ συμπολίτες μας γιά ἀντιστάθμισμα στήν θανάτωσιν τῶν κηρύκων σας πού θανατώθηκαν στήν Σπάρτη,γιά νά πληρώσουμε ἐμεῖς γιά τόν θάνατόν τους.»  Καί ὁ Ξέρξης,τούς εἶπε πώς δέν θά μοιάσῃ σ'ἐκείνους πού θανάτωσαν τούς κήρυκες,κάτι πού μέ νόμους προστατεύεται παντοῦ,ἀλλά θά τούς σεβασθῆ καί θά τούς ἀφήσῃ.

Ἐγώ πιστεύω πώς ὁ Ξέρξης πρέπει νά θαύμασε ἰδιαιτέρως αὐτή τήν γενναιότητα τῶν Σπαρτιατῶν καί μάλιστα τό θάρρος τους νά σταθοῦν ὀρθοί μπροστά του ἀντιμετωπίζοντες τόν ἐπικείμενον θάνατόν τους. Αὐτό πρέπει νά ἔκανε τόν Ξέρξη νά τούς ἀφήσῃ νά γυρίσουν στήν πατρίδα τους. Γιατί ὅπως εἶπαν οἱ γενναῖοι Λακεδαιμόνιοι :

« οὔτε γάρ σφι ἐν νόμῳ εἶναι ἄνθρωπον προσκυνέειν οὔτε κατὰ ταῦτα ἥκειν· ἔπεμψαν ἡμέας Λακεδαιμόνιοι ἀντὶ τῶν ἐν Σπάρτῃ ἀπολομένων κηρύκων ποινὴν ἐκείνων τείσοντας»

Ἡροδότου Ἱστορίαι,Βιβλίον Ζ΄, στιχ. 134-136 (ἀπό ἐδῶ)

Υ. Γ. Εὐχαριστῶ τήν φίλη « Ἑλληνίδα Γιαγιά» πού μέ παρεκίνησε γιά τό ἀνωτέρῳ κείμενον μέ τό σχόλιόν της,ἐδῶ . 

Ἡ Πελασγική